Yamamba – tức sơn mụ trông như những bà lão vô hại, nhưng thực chất chúng lại là những yêu quái đáng sợ sống trên núi và thường ăn thịt người. Một trong những truyền thuyết cổ nhất về sơn mụ được ghi lại trong Konjaku Monogatari (Kim tích vật ngữ tập).
“Ngày xửa ngày xưa, có một thầy tu nọ đang đi đường thì gặp bão. May sao, thầy tu thấy trước mắt mình hiện ra một ngôi nhà nhỏ. Một bà cụ già khả ái mời vị thầy tu vào trong, cúng dường thức ăn cho thầy và cho thầy sưởi ấm. Lạ thay, bà cụ lại dặn thầy tu rằng: “Dẫu có chuyện gì xảy ra, thầy chớ nhìn vào căn phòng ở phía sau kia.”
Thầy tu nọ không nén nổi cơn tò mò nên đã bỏ ngoài tai lời cảnh cáo của bà già chủ nhà. Thừa lúc bà già ra ngoài kiếm củi, thầy tu bèn ghé mắt nhìn qua vết nứt trên cánh cửa và thấy một cảnh tượng kinh khiếp: trong căn phòng đó có đầy những xác người chết bị ăn nham nhở. Thầy tu biết ngay mụ già kia là yamamba, thường dụ dỗ khách bộ hành vào nhà rồi ăn thịt họ. Thầy tu vội rời khỏi ngôi nhà ngay, không buồn ngoái đầu nhìn lại.”
