“Than ôi! Lễ phục Huy Địch, vẻ vang không kể mất còn; nấm mộ tuyền đài, trang trí sáng ngời trời đất”
Đây là vài dòng do Nguyễn Trãi viết trong tờ Chế tặng một vị Chiêu nghi khi bà được phong làm Hoàng Thái Phi, căn cứ theo sách Tang thương ngẫu lục và Ức Trai di tập.
Bên cạnh những lời khen tặng, đoạn Chế này còn đề cập đến một loại lễ phục dành cho các bậc hậu phi trong vòng tròn văn hóa Á Đông. Nó đồng thời cũng là tư liệu duy nhất tại Việt Nam ghi nhận lại sự tồn tại của loại trang phục này – Huy Địch hay Địch Y.
Căn cứ vào tờ Chế trên, có thể thấy Huy Địch là loại lễ phục được sử dụng cho Hoàng Thái Phi vào triều vua Lê Thái Tông. Theo quy chế nhà Chu (hay Chu lễ), Huy Địch là loại trang phục cao quý nhất của hậu phi và tương đương với Cổn miện của Hoàng đế, được sử dụng trong các đại lễ sách phong và hôn lễ. Dạng thức Tế phục kiêm Triều phục này đã được sử dụng vào thời Tống, Đường, Minh và cả ở Triều Tiên, Lưu Cầu.
Ở Việt Nam, tài liệu ghi chép về Huy Địch duy nhất còn sót lại chính là tờ Chế của Ức Trai tiên sinh như mình đã trích dẫn phía trên. Bên cạnh đó, không còn một tư liệu nào khác bao gồm dạng văn tự, tranh vẽ hay hiện vật sót lại để chúng ta có cái nhìn rõ ràng và cụ thể hơn về loại trang phục này.
Thế nhưng, điều đó không có nghĩa là chúng ta hoàn toàn bị mù mờ về hình dáng của nó. Huy Địch đã được sử dụng ở nhiều quốc gia với một hình dạng đại đồng mà chúng ta có thể nhận thấy bằng mắt thường. Vì vậy, giả thuyết “Huy Địch” là cái tên để gọi một loại áo cụ thể, với quy chế chặt chẽ cụ thể chứ không phải chỉ mang ý nghĩa là lễ phục là hoàn toàn có khả năng xảy ra. Bên cạnh đó, chúng ta vẫn còn những bức tượng thờ vào thời Lê Trung Hưng miêu tả các vị nữ lưu quý tộc hay Bồ Tát mà các nhà nghiên cứu có thể căn cứ vào để hình dung và phỏng đoán và dáng dấp của bộ lễ phục huy hoàng năm xưa.
Cụ thể, một bộ Địch Y hoàn chỉnh bao gồm các bộ phận chính:
- Một mũ phượng sức các hình phượng và hoa lá (thật ra ở TQ mỗi thời thì trang sức tóc đi kèm trong bộ này lại có sự biến dị nhưng mình xin được phép đề cập đến loại tiêu biểu nhất).
- Áo giao lĩnh dài màu đen (từ thời Đường về sau là xanh sẫm) thêu 12 hàng chim trĩ cùng viền cổ áo, tay áo được thêu hình rồng.
- Bên cạnh đó là các loại phục sức đi kèm như tế tất, đai ngọc, dải ngọc bội, khăn phủ tay, v.v. (tùy vào sự biến đổi ở mỗi thời kì, đất nước).
Dưới đây là hình ảnh trang phục Huy Địch được phỏng dựng bởi Vietnam Centre
Nhiều tuyên bố của Meghan đã bị ‘vạch trần’ là lời nói dối vì mâu thuẫn với những thông tin từ quá khứ.
1. Meghan chưa bao giờ nghiên cứu về Hoàng gia trước khi hẹn hò Harry
Meghan nói: “Tôi không thực hiện bất kỳ sự nghiên cứu nào để tìm hiểu nó là gì. Tôi chưa bao giờ Google về chồng mình trên mạng”.
Fact check: Không chắc lắm đâu!
Tuyên bố của Meghan rằng cô ấy chưa bao giờ nghiên cứu về Harry, cũng như Hoàng gia, trước khi bước vào mối quan hệ, trái ngược với những tuyên bố được đưa ra trong tiểu sử của cặp đôi. Theo cuốn sách Finding Freedom, cả Meghan và Harry đều đã tìm hiểu kỹ về nhau trên Google trước khi tham gia buổi hẹn hò đầu tiên tại Dean Street Townhouse năm 2016.
Meghan nói rằng cô không hề tìm hiểu về “chế độ quân chủ”, “không hiểu gì về công việc cô sẽ làm”, và “lớn lên mà không biết gì nhiều về Hoàng gia”. Tuy nhiên, bạn bè của Nữ công tước đã vẽ một bức tranh khác. Theo Ninaki Priddy, người từng là phù dâu trong đám cưới đầu tiên của cô với chồng cũ Trevor Engelson, cho biết Meghan đã “bị mê hoặc bởi các thành viên hoàng gia trẻ tuổi”. “Cô ấy muốn trở thành Công nương Diana 2.0”, người này nói.
Priddy nói thêm: “Cô ấy có một trong những cuốn sách về Diana (Diana: Her True Story in Her Own Words – PV). Ngay cả khi sống cùng Trevor, Meghan đã nói với tôi rằng muốn đến sống ở London ít nhất một tháng. Tôi còn biết cô ấy rất thích phim Nhật ký công chúa nữa”.
2. Harry và Meghan đã bí mật kết hôn 3 ngày trước đám cưới bởi Tổng giám mục Canterbury
Meghan nói: “Bạn biết đấy, 3 ngày trước đám cưới, chúng tôi đã làm lễ kết hôn. Không ai biết về điều đó. Chúng tôi đã gọi cho Tổng Giám mục và nói: ‘Hãy nhìn xem, cảnh tượng này là dành cho thế giới, nhưng chúng tôi muốn một sự kiện gắn kết riêng giữa hai người'”.
Fact check: Không có khả năng!
Các cuộc hôn nhân của Giáo hội Anh yêu cầu ít nhất hai nhân chứng và công chúng cũng có quyền đến tòa nhà khi hôn lễ diễn ra. Vào thời điểm trước khi tổ chức đám cưới, cặp đôi đang sống trong khuôn viên của Cung điện Kensington. Nơi ở của họ cũng không bị giới hạn đối với công chúng. Một cặp vợ chồng đã kết hôn hợp pháp không thể kết hôn lại một lần nữa với nhau, trừ khi xảy ra những nghi ngờ về tính hợp lệ của hôn lễ trước đó.
Mục sư David Green, Đại diện của nhà thờ St Mary, nói rằng không thể có hai đám cưới. Ông nói thêm: “Tôi nghĩ rằng Tổng Giám mục cần làm rõ những gì đã xảy ra hoặc không xảy ra ba ngày trước đó”.
Điều này có nghĩa là một trong hai buổi lễ nhiều khả năng chỉ là một sự trao đổi lời thề hơn là một đám cưới được công nhận về mặt pháp lý.
3. ‘Tôi đã im lặng’
Meghan nói rằng cô đã luôn im lặng để tuân thủ quy định của Hoàng gia. “Mọi người trong thế giới của tôi đều được ra quy chế rất rõ ràng, kể từ thời điểm cả thế giới biết Harry và tôi đang hẹn hò…”, Meghan nói.
Fact check: Có mâu thuẫn!
Vào ngày Harry và Meghan tuyên bố đính hôn, hai người đã có một cuộc phỏng vấn dài với phóng viên BBC Mishal Husain, mặc dù sau đó nữ công tước đã phàn nàn rằng nhà báo “không được thân thiện cho lắm”.
Trong chuyến lưu diễn đến Nam Phi hồi tháng 9/2019, cặp đôi đã trả lời phỏng vấn Tom Bradby của ITN, khi Meghan nói với anh ấy một câu “đáng nhớ”: “Không có nhiều người hỏi liệu tôi có ổn không”.
Các thành viên Hoàng gia đã nhấn mạnh rằng rất nhiều lần chính Harry và Meghan đã tự ý đưa ra những tuyên bố quan trọng với công chúng, ví dụ như quyết định tổ chức từ thiện nào sẽ hỗ trợ, tổ chức nào sẽ tiếp tục và phương tiện truyền thông nào sẽ tham gia các cuộc phỏng vấn.
4. Archie có quyền trở thành hoàng tử
Meghan nói: “Ý tưởng về thành viên da màu đầu tiên trong gia đình này, nó sẽ không được trao tước hiệu giống như những đứa trẻ khác. Họ không có quyền tước đoạt điều đó”.
Fact check: Sai!
Những đứa con của William và Kate có tước hiệu HRH (Their Royal Highnesses) và được phong là hoàng tử và công chúa, nhưng Archie thì không, đều xuất phát từ một quy định có từ hơn 100 năm trước.
Vào năm 1917, Vua George V đã ban hành một quy định bằng văn bản rằng: chỉ những người con của hoàng gia nằm trong nhánh kế vị trực tiếp mới có thể được phong làm hoàng tử và nhận được tước vị HRH.
Như vậy theo quy định, chỉ có hoàng tử George – con trai cả của Wiliam và Kate Middleton – với tư cách là chắt của quốc vương dưới quyền kế vị ngai vàng – mới được trao tước hiệu hoàng gia từ khi sinh ra. Archie tự động bị loại ra khỏi danh sách này. Theo các quy tắc của George V, Archie vẫn sẽ có quyền nhận tước hiệu hoàng tử khi ông nội Charles, Hoàng tử xứ Wales, lên ngôi.
5. Archie không được bảo vệ 24/7 vì ‘không phải là hoàng tử’
Meghan nói: “Trong những tháng thai kỳ, tôi phải nghe những cuộc trò chuyện về việc Archie sẽ không được bảo vệ an ninh ra sao, sẽ không có tước hiệu hoàng gia thế nào, cũng như những lo ngại rằng thằng bé sẽ là đứa trẻ da màu khi nó chào đời”.
Fact check: Sai!
Trở thành hoàng tử hay công chúa không có nghĩa là hoàng gia phải có trách nhiệm trang bị đội ngũ an ninh bảo vệ. Những thành viên như công chúa Beatrice và công chúa Eugenie không còn được hoàng gia chi trả phí an ninh. Hiện cả Harry và Meghan cũng không còn nhận được sự bảo vệ của cảnh sát Anh. Tình trạng của họ được hiểu là “trả tiền cho dịch vụ an ninh cá nhân”.
6. Hỗ trợ những vấn đề tâm lý
Meghan nói rằng cô ấy đã cầu xin Cung điện giúp đỡ trạng thái tinh thần trong vô vọng. Meghan từng cảm thấy “không muốn còn sống nữa” vào tháng 1/ 2019 và đã cầu cứu hiệp hội hoàng gia, nhưng bị từ chối vì điều đó “không tốt cho tổ chức”.
Fact check: Khó mà xác minh!
Một người trong cuộc đã chỉ ra rằng Hoàng gia Anh có những nhân sự giúp sắp xếp mọi thứ, từ kỳ nghỉ cho đến một cuộc hẹn khám bệnh. Hoàng tử Harry xấu hổ khi thừa nhận với gia đình rằng Meghan cần giúp đỡ, nên đã không nói chuyện với họ. Tuy nhiên, điều này thật khó tin. Harry, người say mê tham gia chiến dịch chăm sóc sức khỏe tâm thần do chính ông phát động, có tên Heads Together, và bản thân cũng từng tìm hiểu các liệu pháp chữa trị trong quá khứ, lại nói với vợ rằng ông không biết phải làm gì ư?
7. Kate khiến Meghan bật khóc trước đám cưới
Khi được hỏi về những tin đồn rằng Meghan đã làm Kate rơi nước mắt, Meghan nói: “Không. Điều ngược lại đã xảy ra”.
Fact check: Có mâu thuẫn.
Các báo cáo về một cuộc đụng độ trước đám cưới giữa các nữ công tước lần đầu tiên xuất hiện vào tháng 11/2018, khi các nguồn tin cho rằng Meghan đã không hài lòng với thiết kế trang phục của phù dâu. Một số người nói rằng sự bất đồng giữa Kate và Meghan xuất phát từ việc liệu phù dâu có nên mặc quần bó hay không. Meghan được cho là không tán thành ý tưởng này. Có tin cho rằng váy của Charlotte không vừa, và phải thay bộ khác. Thời điểm đó Kate mới sinh đứa con thứ ba, hoàng tử Louis, và tinh thần nữ công tước khá yếu đuối.
Trái ngược với những thông tin trên, trong cuộc phỏng vấn với Oprah, Meghan lại thẳng thừng phủ nhận các báo cáo và tuyên bố rằng chính Kate mới là người khiến cô ấy bực bội.
8. Meghan và Harry chứng kiến nạn phân biệt chủng tộc trong chế độ quân chủ
Meghan nói: “Có những mối quan tâm và cuộc trò chuyện về việc làn da của Archie sẽ thế nào khi cậu bé được sinh ra”.
Fact check: Gần như không thể xác minh.
Harry và Meghan cho biết họ sẽ không bao giờ tiết lộ người đưa ra những bình luận này. Tuy nhiên Oprah tiết lộ rằng Harry xác nhận đó không phải là Nữ hoàng Elizabeth cũng như Hoàng thân Philip. Hiện tại Cung điện Buckingham không bình luận về nội dung cuộc phỏng vấn “động trời”, nhưng hoàng gia chắc chắn sẽ thực hiện một cuộc điều tra để đẩy lùi các thông tin về phân biệt chủng tộc trong thể chế.
9. Harry bị hoàng gia cắt trợ cấp
Harry nói: “Gia đình thực sự đã cắt đứt nguồn tài chính của tôi. Tôi phải đảm bảo sự an toàn cho gia đình mình”.
Fact check: Harry và Meghan muốn độc lập về tài chính cơ mà?
Khi Harry và Meghan tuyên bố ý định từ bỏ nhiệm vụ và tước hiệu hoàng gia, họ còn nói rằng họ muốn “độc lập về mặt tài chính”. Trước khi cắt đứt quan hệ, 95% số tiền của họ đến từ thu nhập của Thái tử Charles và 5% từ Trợ cấp Chủ quyền do người đóng thuế tài trợ.
Hoàng tử William và Harry nhận được phần lớn tài sản trị giá 13 triệu bảng do mẹ của họ là công nương Diana để lại. Harry cũng được cho là đã nhận hàng triệu đô la bởi Hoàng thái hậu Elizabeth – thân mẫu của Nữ hoàng.
10. Meghan đã không gặp Samantha Markle trong gần 20 năm
Meghan nói: “Lần cuối cùng tôi nhìn thấy chị ấy phải ít nhất 18, 19 năm rồi”.
Fact check: Sai!
Trong cuộc phỏng vấn, Meghan tỏ ra không biết nhiều về người chị gái cùng cha khác mẹ Samatha. Nữ công tước xứ Sussex khẳng định rằng Samantha “không biết” cô ấy, khẳng định cô được nuôi dưỡng như một đứa con duy nhất.
Nhưng người chị cùng cha khác mẹ của cô ấy lại phản bác những lời nói trên. Cô cung cấp một bức ảnh từ 2008, 13 năm trước, cho thấy Meghan và Samantha chụp cùng nhau tại lễ tốt nghiệp.
“Sao cô ấy có thể nói rằng tôi không biết, rằng cô ấy là con một. Chúng tôi đã có những bức ảnh về tuổi thơ cùng nhau. Vậy làm sao cô ấy có thể không biết tôi?”, chị gái của Meghan nói.
11. Meghan phải giao hộ chiếu, chìa khóa, giấy phép lái xe cho các phụ tá Hoàng gia
Meghan nói: “Khi tôi gia nhập gia đình đó, đó là lần cuối cùng tôi nhìn thấy hộ chiếu, giấy phép lái xe, chìa khóa của mình. Tất cả những thứ đó đều bị kiểm soát”.
Fact check: Khó xác minh.
Người ta tin rằng chưa có tuyên bố nào trước đây về việc thành viên Hoàng gia bị tịch thu chìa khóa hay hộ chiếu.
12. Cung điện nói dối để bảo vệ các thành viên khác của Hoàng gia
Meghan nói: “Không phải chỉ mình tôi không được bảo vệ, mà họ còn sẵn sàng nói dối để bảo vệ các thành viên khác trong gia đình, nhưng họ lại không sẵn sàng nói sự thật để bảo vệ tôi và chồng”.
Fact check: Có mâu thuẫn.
Một nguồn tin cho biết rõ ràng cặp đôi từng cảm thấy thất vọng với một số lý do đối với bộ máy nhân sự của Cung điện, nhưng không phải lúc nào họ cũng là phía bị thiệt thòi. Nữ công tước phàn nàn rằng cô ấy “không được bảo vệ”, nhưng các nguồn tin của Cung điện đã phản bác. Nguồn tin còn lấp lửng nói rằng chính các phụ tá của Meghan mới là những người cần được bảo vệ khỏi những cách bắt nạt của cô ấy – điều mà cô ấy kiên quyết phủ nhận.
13. Meghan bị cấm đi ăn trưa với bạn bè
Meghan nói: “Tôi có thể đi ăn trưa với bạn bè của tôi không?’, ‘Không không không’. ‘Cô đang xuất hiện quá nhiều. Cô đang ở khắp mọi nơi. Tốt nhất là cô không nên đi ăn trưa với bạn bè của mình’. Vì vậy tôi nói: ‘Chà, tôi đã không ra khỏi nhà trong nhiều tháng rồi'”.
Fact check: Có mâu thuẫn.
Meghan dường như đang nói về khoảng thời gian bốn năm trước, và tình hình đã khác nhiều rồi. Cô được phát hiện đi chơi trong rất nhiều dịp, bao gồm ăn trưa ở quán rượu với Harry, đi chăm sóc da gần Cung điện Kensington, và rất nhiều chuyến mua sắm khác. Không một nhân viên nào dám nói cho Meghan về những nơi cô có thể đi.
14. Báo chí cố tình “ém” câu chuyện về Thomas Markle cho đến trước đám cưới của Meghan
Meghan nói: “Các tờ báo lá cải đã dường như đã biết về chuyện này trước một tháng hoặc lâu hơn, nhưng họ quyết định ém cho đến Chủ nhật trước đám cưới của chúng tôi vì họ muốn tạo ra sự kịch tính. Họ không đưa tin, mà họ đã tự tạo ra tin tức”. Cô cho rằng hậu quả là cô đã “đánh mất” cha mình mãi mãi.
Fact check: Sai!
Meghan tuyên bố rằng các tờ báo lá cải dường như đã biết trước một tháng về việc Thomas Markle tố con gái ruồng bỏ ông, nhưng quyết định tung vào thời điểm nhạy cảm ngay trước đám cưới để câu views.
Trên thực tế, tờ Mail on Sunday, đã xuất bản tin về Thomas Markle trong vòng 24 giờ sau khi nhận được bằng chứng.
