NAM ĐẾ HOÀNG HẬU HỨA TRINH HÒA: HOÀNG HẬU ĐẦU TIÊN CỦA DÂN TỘC
Phu quân: LÝ NAM ĐẾ
Tại vị: 503-545
Theo ngọc phả của làng Đông Mai (xã Trung Nghĩa, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh, trước đây vào thời Tiền Lý, làng Đông Mai là nơi đất tốt, nước từ 3 hướng đổ về, có một nhà họ Hứa tên Minh, vợ là Bùi Thị Quyền sinh ra người con gái đặt tên là Hứa Trinh Hòa. Khi Trinh Hòa lớn lên có tài phẩm hạnh dịu dàng, binh thư cung kiếm môn nào cũng biết. Lý Bí một hôm gặp nàng đã cho vời vào cung bàn việc nước; mọi sự đều hợp ý vua. Sau khi lên ngôi, Lí Nam Đế đã sắc phong cho nàng là chính cung Hoàng Hậu đưa bà trở thành hoàng hậu đầu tiên của nước Việt ta. Khi quân Lương xâm lược nước ta, Trinh Hòa đã chỉ huy một đạo quân chống cự với Trần Bá Tiên ở Liêu Trung. Trong trận quyết chiến này Hứa Hoàng hậu đã hi sinh ngày 12 tháng 10 năm 545 (âm lịch).
Năm 550 sau khi lên ngôi Triệu Quang Phục đã xét đến công lao của bà mà cho lập đền miếu thờ cúng tại trang Đông Mai phong cho hoàng hậu tước vị Trinh Hòa Giang Mai công chúa đại vương, cấp cho thang mộc ấp là nơi thờ cúng lâu dài để đời sau còn nhớ mãi.
Nhận xét: Trinh Hòa ở bên Lí Bí từ thuở hàn vi chưa thành cơ nghiệp gì. Đó là điều đáng quý mà bất cứ người đàn ông nào cũng trân trọng. Đánh đuổi giặc Lương, Lí Bí lên ngôi nhưng cũng không quên đi quá khứ mà sắc phong nàng làm hoàng hậu. Đó mới là bậc quân tử trọng tình trọng nghĩa. Hơn nữa Lí Bí lại là ông vua đầu tiên xưng vị hoàng đế nên ắt bà sẽ là hoàng hậu đầu tiên trong lịch sử Việt nam.
Hứa hoàng hậu hiện thân cho người phụ nữ việt nam từ xa xưa giỏi việc nước đảm việc nhà. Vừa là một người vợ hiền đảm đang lại vừa là tướng giỏi dũng cảm. Quả thực không hổ thẹn với bà Trưng Bà Triệu mà cũng chẳng thua kém con cháu sau này. Mặc dù phải đón nhận cái chết từ tay giặc nhưng bà đã xây nên một hình ảnh hoàng hậu anh hùng giúp nước cứu dân ngàn đời nhớ mãi không thua kém gì các nam hảo hán.
