MẤT MÁT CỦA LÊ THÁI TỔ TRONG CUỘC CHIẾN CHỐNG QUÂN MINH
Tướng quân Đinh Lễ, cháu ruột gọi Bình Định Vương là cậu, được Ngô Sĩ Liên cho rằng ông cùng Lý Triện là hai vị tướng tài giỏi nhất của Lam Sơn, có chiến công đại phá Tốt Động – Chúc Động trong tình thế hiểm nghèo 1 chọi 10, bước ngoặt quan trọng dẫn đến thắng lợi của nghĩa quân, đáng tiếc trong lần truy kích Vương Thông, Đinh Lễ chủ quan lao lên trước quá xa, bị giặc bắt và hành hình.
Công chúa Lê Thị Đào Nữ con Trịnh Thần phi, bị quân Minh bắt năm 9 tuổi, đem về Yên Kinh làm cung tỳ, Thái Tổ cho sứ sang xin về nhưng vua Minh trả lời công chúa đã mất vì bệnh đậu mùa.
Lê Thạch, con của Lê Học (Anh cả Lê Lợi), là cháu gọi Bình Định Vương bằng chú, khi Lê Lợi còn nhỏ được Lê Học nuôi dạy nên khi Lê Học mất, Lê Thái Tổ nuôi dạy Lê Thạch và thương như con ruột, Lê Thạch hy sinh trong lần truy kích quân Ai Lao sau khi Lam Sơn bị 3 vạn quân Ai Lao trá hàng với Trần Trí tấn công nghĩa quân, Thái Tổ thương tiếc truy phong làm Trung Vũ Đại Vương thờ ở tẩm miếu, sau này Thái Tổ còn dẫn quân qua Ai Lao làm một trận dằn mặt rồi mới về. Trong nước lúc ấy còn bộn bề nhiều việc nên nợ nần đành để dành cho Thái Tông và Thánh Tông sau này đòi luôn một thể.
Năm 1418, quân Minh truy kích Bình Định Vương không được bèn sai người quật lấy hài cốt thân phụ của Lê Thái Tổ là Lê Khoáng lên sỉ nhục, sau nhờ Trịnh Khả và Bùi Bị liều mạng mới lấy về được.
======================
Lê Thái Tổ, cuộc đời trải qua tất thảy 49 năm, 33 năm đầu tiên thừa hưởng một gia sản kếch sù và một cuộc sống giàu sang sung túc, 10 năm sau là những tháng ngày chiến đầu đầy gian khổ, gia sản nhiều lần về không, nhiều lần phải trốn chui trốn nhủi trên chốn núi rừng ăn măng dại rễ cây, mồ mả thân phụ bị quật lên sỉ nhục, thân nhân bên cạnh người bị giết hại, người tử chiến sa trường, 5 năm cuối đời thân thể nhiều tật bệnh, nhiều lần ốm nằm liệt giường, nhưng vẫn nghiềm ngẫm tìm phương trị nước, thống nhất giang sơn, đích thân ra trận dẹp yên nội loạn, đặt lại nền móng cho Đại Việt về sau.
Năm 1433, Thái Tổ băng hà.
