1/ Hiến Từ Hoàng thái Hậu
Bà là Hoàng hậu của vua Trần Minh Tông, là mẹ ruột của vua Trần Dụ Tông. Năm 1369, vua Trần Dụ Tông qua đời mà không có con nối dõi. May thay là vua đã kịp đưa người con của Cung Túc vương Trần Nguyên Dục là Trần Nhật Lễ nối đại thống trước khi nhắm mắt xuôi tay.
Tuy nhiên, hoàng tộc khi ấy lại muốn lập Cung Định vương Trần Phủ – anh cùng cha khác mẹ của vua Dụ Tông lên ngôi vua. Hoàng Thái Hậu bất chấp lời khuyên ngăn, bàn bạc của triều thần, nhất quyết đưa Nhật Lễ lên ngôi. Bà trở thành Hiến Từ Tuyên Thánh Thái hoàng thái hậu.
Thế nhưng, chỉ chưa đầy một năm, Thái hoàng thái hậu đột ngột qua đời. Có nhiều suy đoán cho rằng, Nhật Lễ đã giết chính người đã một lòng ủng hộ hắn trở thành thiên tử. Đại Việt sử ký toàn thư và Khâm định Việt sử Thông giám cương mục đều chép rằng: “ Nhật Lễ giết Hiến Từ Tuyên Thánh Thái hoàng thái hậu trong cung”. Về lí do vì sao Nhật Lễ lại giết bà, chắc Thái hoàng Thái hậu cũng không thể ngờ rằng Nhật Lễ, không phải con cháu nhà Trần. Đến khi nhận ra sai sót của bản thân đã là quá muộn, cái chết thảm đã đến với bà.
2/ Trường Lạc Thánh Từ Hoàng thái hậu
Bà là chính thất của vua Lê Thánh tông, mẹ ruột của vua Lê Hiến Tông và là bà nội của Lê Túc Tông và Lê Uy Mục. Khoảng thời gian bà lên làm thái hậu trải qua nhiều biến động.
Sau khi vua Lê Thánh Tông mất, Lê Hiến Tông lên ngôi vua. Nhưng khoảng thời gian cai trị đất nước của Lê Hiến Tông thật ngắn ngủi, chỉ kéo dài trong 7 năm rồi băng hà. Con trai Lê Thuần lên kế nghiệp, hiệu là Lê Túc Tông, tuy nhiên, cũng không tránh khỏi cái kết giống cha mình. Sau 6 tháng trị vì đất nước, vua Lê Túc Tông qua đời, ngọn lửa tranh giành quyền lực chốn triều đình bắt đầu bùng nổ giữa hai phe. Một bên là Lê Tuấn và bên còn lại là Lã Côi vương.
Vì Lê Tuấn chỉ là con trai của một người đàn bà thấp hèn nên Trường Lạc Thái hậu kịch liệt phản đối. Lê Tuấn đi trước một bước, một tên quan cùng phe nghĩ cách lừa Thái hậu đi đón Lã Côi vương, rồi nhanh chóng đóng cửa thành. Thế là Lê Tuấn thuận lợi lên ngôi vua, chính là vua Lê Uy Mục. Và vị vua tai tiếng đầy mình này một thời gian sau đã ngay lập tức sai người giết chết Trường Lạc Thái hoàng thái hậu tại chính tẩm cung của bà, khi ấy bà thọ 65 tuổi.
3/ Thượng Dương Hoàng Thái hậu
Bà là chính thất của vua Lý Thánh Tông, là mẹ đích của vua Lý Nhân Tông. Cuộc đời của Thượng Dương Hoàng Thái hậu không có gì nổi bật nhưng cái chết của bà vẫn được nhiều người biết tới cho đến tận ngày nay.
Sau khi vua Lý Thánh Tông mất, vì tân đế còn nhỏ nên bà giúp vua Nhân Tông nhiếp chính, quản lí triều đình. Ỷ Lan thấy vậy không cam lòng, một phần do mình là mẹ ruột của vua, đồng thời cũng từng thay vua Lý Thánh tông tiếp quản triều chính nên đâm ra bất bình. Cùng với sự trợ giúp của Thái úy Lý Thường Kiệt, Ỷ Lan thuận lợi lên ngôi Hoàng thái hậu. Bà đã ép Thượng Dương Hoàng thái hậu cùng với 72 cung nữ phải chết theo vua Thánh Tông. Còn vua Lý Nhân Tông vì quá nhỏ nên thuận theo lời mẹ đẻ, gián tiếp giết hại Thượng Dương Hoàng Thái hậu. Sau này, cả vua Lý Nhân Tông và Ỷ Lan Thái hậu đều hối hận về việc làm sai trái này.
Dù là những hoàng thái hậu cao quý, uy quyền nhưng đến cuối đời, thay vì ra đi trên chiếc giường ấm áp, trong sự đùm bọc của con cháu thì những vị thái hậu trên lại bị chính con cháu mình giết hại.
Nguồn: Chuyện hậu cung
