Khi bạn có một mentor, con đường phát triển của bạn sẽ được đẩy nhanh lên gấp 20 lần” – Adam Khoo. Bài viết này đang dành cho những ai đang mông lung trong cuộc sống/ đang trên hành trình tìm kiếm mentor/coach.
1. Mentor/coach họ là ai?
Mentor là cố vấn, đa phần là người có nhiều kinh nghiệm hơn chúng ta ở một lĩnh vực nào đó. Và thường sẽ đưa ra lời khuyên dựa trên kiến thức, kinh nghiệm, trải nghiệm cá nhân của họ.
Còn coach là khai vấn, coach khác mentor ở chỗ họ không đưa ra lời khuyên, mà họ sẽ lắng nghe, đặt câu hỏi, đưa ra phản hồi, vv. để giúp bạn tìm được câu trả lời cho chính mình.
2. 3 bước để tìm kiếm Mentor (chỉ áp dụng cho mentor, coach thì khác, đọc đến cuối sẽ rõ nha)
Bước 1: Hiểu rõ bạn là ai, bạn thực sự mong muốn điều gì, đâu là mục tiêu của bạn, bạn muốn học hỏi điều gì?
Vì nếu bạn không biết bạn cần/ muốn điều gì trong cuộc sống, định hướng không rõ ràng thì họ cũng khó có thể giúp bạn đi xa hơn, nhanh hơn được. Giống như kiểu Alice trong Wonderland.
“- Tôi phải đi con đường nào ?
– Cô muốn đi đâu ?
– Tôi không biết.
– Thế thì cô đi đường nào cũng vậy thôi.”
Thời gian của ai cũng quý báu, và của những người đã trải nghiệm nhiều như vậy thì họ còn bận hơn nữa và có những ưu tiên riêng về sự nghiệp, cuộc sống, gia đình, vv. Không phải ai cũng “rảnh” để dẫn dắt một người mà họ hoàn toàn không quen biết, không thấy tiềm năng và quan trọng hơn là không có một định hướng rõ ràng.
Thậm chí cho dù họ có willing đi chăng nữa, không phải ai cũng có đủ kỹ năng, kinh nghiệm để giúp bạn tìm được cái bạn thực sự muốn, đúng với con người của bạn.
Nếu hiện bạn vẫn chưa biết được điều này, đừng vội lo lắng/ nản, hãy đọc đến cuối nhé, sẽ có giải pháp cho bạn
Bước 2: Lên lộ trình, kế hoạch phát triển bản thân sơ bộ + kế hoạch hành động.
Vd bạn cần đi từ A đến D, đây là kế hoạch của bạn, mentor sẽ là người giúp bạn đi đến đó nhanh hơn bằng cách đưa ra lời khuyên.
Kế hoạch hành động:
– Hiểu mentor thường ở đâu? Những group facebook cùng chủ đề; các CLB đội nhóm, các hoạt động ngoại khoá (AIESEC, ENACTUS, vv.), các cuộc thi trong và ngoài nước (NCC, Henkel, vv.), các hoạt động trao đổi, học bổng, hội nghị quốc tế, vv… Mạng xã hội Linkedin, hay thậm chí là trên facebook. Hay ở công việc bạn đang intern/ đi làm. Rất rất nhiều nơi giúp bạn có thể tìm kiếm. Đâu đâu cũng có người giỏi, người hay.
Tìm thì khắc sẽ thấy. Mong muốn đủ lớn khắc sẽ tìm cách để đạt được
Những hoạt động này bản thân mình đã trải qua hết, đó cũng là cách mình tìm mentor rất nhiều năm về trước
– Mentor nên là người mà bạn “ngưỡng mộ”. Ngưỡng mộ ở đây không phải là sa đà vào việc thần tượng hoá họ, mà ở chỗ là họ đã trải nghiệm, kinh qua rất nhiều, họ đã làm được những điều mà bạn đang mong muốn. Vd là du lịch mấy mươi nước, đã làm các công ty tập đoàn lớn, thu nhập triệu đô, khởi nghiệp, vv. Cần gì thì tìm đúng người đó. Hãy nhìn vào cuộc đời của họ.
– Mentor nên có “best interest in you”, kiểu họ thực sự quan tâm đến bạn, hiểu được bạn là ai, bạn mong muốn gì, vv. và họ sẵn sàng để hỗ trợ bạn trên hành trình đó. Và để nhận được điều đó, thì bước 1 là cực kỳ quan trọng.
Bước 3: Hành động với tâm thế mở, thái độ chủ động, nghiêm túc
Biết được điều mình muốn, biết được họ ở đâu, thì triển thôi. Có network rồi thì tốt, chưa có thì tham gia rồi mở rộng.
Tâm thế mở, cái đầu mở nghĩa là bạn có thể sẵn sàng lắng nghe mà không phán xét. Còn đối với ai có một cái close-minded thì hỏi cho lắm vào, rốt cục cũng như nước chảy đầu vịt thôi
Chủ động, nghiêm túc với điều bạn làm. Sẵn sàng đầu tư cả thời gian, tiền bạc, công sức để đạt được điều bạn muốn.
3. Các điều cần lưu ý
Dạo gần đây, mình cũng nhận được khá nhiều chia sẻ từ các bạn, các bạn bảo là các lời khuyên các bạn nhận được đều na ná nhau. Nên mình muốn chia sẻ vài điểm, có lẽ là nhiều người cần.
– Đừng có bạ đâu cũng hỏi. Hãy hỏi đúng người cần hỏi, người mà bạn “ngưỡng mộ” ấy. Đang lạc lối mà hỏi thì 9 ng, 10 ý, chỉ có bối rối, stress thêm thôi.
– Bạn vẫn là người chịu trách nhiệm cho cuộc sống của bạn. Này liên quan đến mindset. Mentor có cố vấn, đưa ra lời khuyên là cũng chỉ dựa trên trải nghiệm của chính họ. Họ không chịu trách nhiệm cho lựa chọn của bạn được.
Mỗi người có 1 background khác nhau, tư duy khác nhau nên điều họ “khuyên” có thể đúng với ng này, nhưng ko đúng với ng khác. Không cẩn thận, thì vô tình mentor sẽ có xu hướng “shape” bạn vào một lối mòn đã có sẵn, không giúp bạn khai phá hết tiềm năng bạn có được.
Này mình đã chia sẻ rất nhiều lần. Tiềm năng của bạn là vô tận, mới xài được có 5%, sao phải giới hạn mình thế? Thế nên mới nói, tìm được mentor có tâm, có , có best interest in you, có kiến thức kỹ năng coaching là là cực kỳ quan trọng, số này không nhiều, nếu không muốn nói là khá ít. Nếu bạn đã tìm được, thì quá tốt, xin chúc mừng bạn.
– Bạn không thể suốt ngày dựa dẫm vào người khác, cho dù đó là mentor/ coach hay là gì đi nữa. Cuối cùng rồi thì bạn vẫn phải tự đi, tự nỗ lực. Đi tìm kiếm lời khuyên từ ng khác có thể giúp bạn được 1 vài lần, chứ không thể giúp bạn suốt đời. Tìm được câu trả lời (answer), không hay bằng tìm cách để tìm được câu trả lời đó (know how to). Để vậy thì kỹ năng đặt câu hỏi, self-coach là cực kỳ quan trọng. Đây không phải là kỹ năng mềm, mà là một kỹ năng sống thiết yếu.
“Thay vì cho con cá, hãy cho họ cái cần câu”
Đây là câu nói mình rất tâm đắc từ thời mới vô ĐH, và mình vẫn giữ tư duy đó từ xưa đến giờ và có lẽ đó cũng là một trong những lý do mà hiện mình làm coaching.
Với những ai vẫn đang mông lung, chưa hiểu bạn là ai, bạn thực sự mong muốn điều gì thì coaching là dành cho bạn.
Coaching hiện là hình thức giúp khai phá tiềm năng của con người lớn nhất thông qua cách lắng nghe, đặt câu hỏi, đưa ra phản hồi, truyền cảm hứng để giúp bạn tìm được điều bạn sực sự muốn, đạt được những mục tiêu bạn đề ra, vượt qua hết mọi rào cản trong cuộc sống. Nếu bạn để ý thì mỗi một vị lãnh đạo, CEO tầm cỡ trên thế giới ai ai cũng có cho mình một người coach.
Coaching khác với mentoring, vì trong quan niệm “Chỉ có bạn mới hiểu rõ bạn nhất”. Đó là sự thật, có thể ở thời điểm hiện tại, vì một lý do nào đó mà bạn chưa nhìn ra. Nhưng tin mình đi, mình đã coach cho rất nhiều người và ai ai sau khi coach với mình đều ồ à lên vì họ tự tìm được câu trả lời, và câu trả lời đó không đến từ đâu xa, mà chính là từ bên trong họ.
Ai đã coach 1:1/ group với mình, họ đều vững vàng trên chính đôi chân của họ, để tự tìm đường đi tiếp theo. Thậm chí , nhiều bạn học khóa coaching “Shine your way self-guided”, họ bảo nhờ nó mà họ mới nhận ra được những “ước mơ” mà muốn bấy lâu nay là lầm tưởng, là do ảnh hưởng của xã hội, gia đình chứ không phải điều họ thực sự khao khát từ tận sâu bên trong. Coaching đã giúp họ nhìn lại được sâu từ bên trong, để giúp họ hiểu được chính họ, những điều sâu thẳm từ trong trái tim, giúp họ tiến đến đích, gầy dựng đời họ muốn, mà không cần phải đi vòng vòng, lạc lối, vô định, vv.
