Nhiều người khó thể hiện cảm xúc của họ. Có người thể hiện quá mức, có người chưa chia sẻ đủ. Biết cách thể hiện cảm xúc chính xác và chừng mực sẽ giúp ích vô cùng trong cuộc sống cá nhân, xã hội và nghề nghiệp.
Có nhiều lý thuyết và kỹ thuật dạy cách kìm nén hoặc kiểm soát cảm xúc. Tuy vậy những phương pháp này đã được chứng minh là không hiệu quả. Cảm xúc và cảm giác là tự phát và tự động, có nghĩa phải được cảm nhận và thể hiện.
Khoa học chứng minh rằng việc tránh và kìm nén cảm xúc gây ra hậu quả tâm lý tiêu cực. Các liệu pháp hiện đại như liệu pháp chấp nhận và cam kết, các thực hành chánh niệm giúp bạn chấp nhận cảm xúc và xử lý chúng. Cảm xúc là một phần của bạn và cần được chăm sóc.
Ví dụ nếu bạn là một người trải qua nhiều lo lắng về cảm xúc, bạn có thể làm và hành xử nhằm tránh sự lo lắng. Điều này là do bạn không biết làm thế nào để xác định và thể hiện nó.
Sự kìm nén cảm xúc gây ra các vấn đề về thể chất như tim đập nhanh, đổ mồ hôi nhiều, run rẩy hoặc khó thở. Khi cảm xúc được giữ lại, căng thẳng được tạo ra. Sự căng thẳng này tập trung ở các khu vực cổ, mặt, các cơ và cột sống.
Nếu bám vào những cảm xúc này mà không thể hiện chúng, bạn dễ bị bệnh do tâm lý ở động mạch, đau đầu hoặc các vấn đề về dạ dày. Sự thật không thể chối cãi là cảm xúc ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất. Biết cách thể hiện cảm xúc giúp ngăn ngừa các vấn đề về thể chất và nỗi đau cảm xúc.
Thể hiện cảm xúc trong 11 bước
Tập làm theo các bước đơn giản này, bạn sẽ xác định tốt hơn cảm xúc của mình và thể hiện chúng một cách thích hợp.
1. Xác định cảm xúc và cảm giác: Khi có cái gì đó thay đổi trong cơ thể do phản ứng với điều gì đó bên ngoài hoặc trong suy nghĩ của chính mình, bạn nên tự hỏi: Tôi đang cảm thấy gì? Những triệu chứng thực thể tôi đang gặp phải là gì? Nguyên nhân là gì? Tại sao bây giờ nó lại xảy ra?
2. Học cách nhận ra cảm xúc: Một khi đã phát hiện ra cảm xúc và cảm giác của mình, phải phân tích nó. Những dấu hiệu và cử chỉ phản bội chúng ta và biết được sẽ có lợi. Lập một danh sách những cảm xúc và những gì cơ thể thể hiện ra.
3. Chú ý đến phản ứng cơ thể: Cảm xúc được điều chỉnh bởi hệ thống cảm xúc của não và thần kinh, và rất khó kiểm soát khi chúng xuất hiện lần đầu tiên. Dành một chút thời gian để cho cảm xúc lắng đọng để có thể suy nghĩ rõ ràng về nó và cách bạn sẽ phản ứng với nó.
4. Chú ý hơn đến cách bạn phản ứng với một tình huống nhất định: Tình huống là điều khiến bạn lo lắng, nhưng gốc rễ của vấn đề là phản ứng cảm xúc với tình huống. Quan sát bản thân và bạn sẽ nhận ra rằng phản hồi của mình giống như khi bạn mất giấy tờ quan trọng hoặc bị phạt vì vi phạm giao thông. Điều duy nhất có thể thay đổi là phản ứng của bạn.
5. Thể hiện cảm xúc một cách chính xác và cân xứng: Một khi đã nắm bắt bước trên đây, bạn sẽ thể hiện cảm xúc một cách có kiểm soát hơn. Tuy nhiên có thể tìm hiểu thêm một vài bước để giúp bạn hiểu những gì đang xảy ra để có thể diễn đạt chính xác.
6. Giao tiếp và trải nghiệm cơ thể: Khi bạn có những cảm xúc mạnh mẽ này, hãy lưu ý đến phần cơ thể từ nơi chúng bắt nguồn. Cung cấp cho chúng một màu sắc và một kết cấu hữu hình. Đặt chúng ở một nơi cụ thể và cố gắng hình thành mối quan hệ khác với chúng. Bạn là chủ cơ thể và cảm xúc của bạn; cảm xúc không sở hữu bạn.
7. Cố gắng trung thực về những gì bạn cảm thấy và những gì bạn làm: Nếu trong thực tế bạn lãnh đạm với ai đó hoặc điều gì đó, tại sao tiếp tục cố gắng duy trì? Hoặc nếu bạn cáu kỉnh khó chịu và tức giận, tại sao tránh cuộc trò chuyện để hiểu bản thân mình hơn một chút.
8. Chọn tình huống tốt nhất để thể hiện bản thân: Ví dụ bạn có mâu thuẫn với sếp và muốn có một cuộc trò chuyện mang tính xây dựng với họ thì sẽ chẳng đi đến đâu nếu chọn sai thời điểm. Do đó, hãy kiểm tra tình hình, những người xung quanh và chính bạn khi quyết định thời điểm tốt nhất sẽ đến.
9. Sử dụng hình thức giao tiếp tích cực: Giọng điệu dễ chịu, lắng nghe tích cực, giao tiếp bằng mắt và sử dụng các cụm từ đơn giản như ‘Tôi thấy căng thẳng’ thay vì ‘Những gì xảy ra trong công việc hôm nay khiến tôi rất căng thẳng’ giúp bạn tránh việc quay lại mô tả những gì đã xảy ra. Người khác sẽ ngầm hiểu rằng sự căng thẳng của bạn rõ ràng là do công việc.
10. Sử dụng cơ thể để giúp bản thân thể hiện những gì bạn cảm thấy: Trong quá trình giải thích rằng bạn đang bị căng thẳng, hãy đặt tay lên trái tim, trên đầu hoặc trên bụng. Điều này khẳng định bạn đang trải qua cảm giác khó chịu và điều đó sẽ tốt cho bạn và môi trường để không tiếp tục trạng thái đó.
11. Cần trực quan hóa và khu trú cảm xúc: Bạn trách nhiệm quản lý cảm xúc và cảm xúc của chính bạn mà không kìm nén hoặc che giấu chúng. Bạn cần thể hiện chúng để có thể giải tỏa và làm dịu bản thân và tâm trí và để cảm xúc có thể được hiểu.
Làm thế nào để tự làm dịu cảm xúc
Đôi khi sự khó chịu về cảm xúc không liên quan gì đến một tình huống cụ thể thực tế. Ta buồn vì những hoài niệm, hoặc vì thời tiết, hoặc vì bất kỳ ý nghĩ buồn rầu nào ở trong đầu. Trong những tình huống này, có thể áp dụng những gì đã được đề cập: chấp nhận những cảm xúc này như một phần của chính mình. Cảm nhận sự khó chịu và chấp nhận rằng là một người đang sống phải biết trân trọng những cảm xúc đó.
Chấp nhận bản thân như một sinh linh có cảm xúc là chìa khóa để biết cảm xúc nào nên giữ và nên bày tỏ với người khác.
Cảm xúc là một phần của sự tiến hóa của loài người và cũng là thứ định nghĩa và phân biệt loài người khỏi phần còn lại của các loài động vật sống trên trái đất. Cảm xúc là tự nhiên, vì vậy không nên đấu tranh chống lại chúng mãi. Hãy cứ để chúng yên và trong lúc đó tìm cách thư giãn. Tìm một cái gì đó khác làm bận tâm mình như nói chuyện với người khác, viết hoặc đi dạo.
Nếu phải trải qua những cảm xúc mạnh mẽ như cơn giận dữ, hãy thử chơi một môn thể thao cường độ cao. Nó cho phép ta xả cơn cuồng nộ và sự căng thẳng đang tích tụ bên trong.
Exploring your mind – 11 Steps to Express Your Emotions
HBQ biên dịch
