Thỉnh thoảng hay ngồi uống cà phê với một ông bạn vong niên, ông nói dạo này “không thèm” lên mạng cho bớt nặng đầu, toàn những câu chuyện hời hợt, tự sướng là chính, trong khi các bản tin lại đa phần đậm chất bạo lực vô cảm thực dụng, thiếu hụt yếu tố nhân văn, sự tử tế cần thiết, quan tham đường quan, dân gian đường dân… đọc riết thêm mệt não. Đã vậy, những “cây bút thép” chính luận phản biện tích cực mỗi ngày lại thưa dần, yếu dần và tỉ lệ nghịch với “chất lượng, số lượng” các vụ việc tiêu cực đã và đang xảy ra trên tất cả mọi mặt xã hội?!Ngẫm thì thấy ông bạn già của người viết đang bi quan quá, nhưng những suy nghĩ trăn trở đó không phải không có lý.
Đó là sự bất an lặp lại về đạo đức dân sự, đức tin tôn giáo… khi cả trăm kẻ cầm hung khí đi ngang nhiên ngoài đường để “thanh toán” nhau. Một va quẹt nhỏ giao thông trên đường cũng xảy ra bạo lực, thậm chí nam thanh niên còn đánh vào đầu người phụ nữ khi chị ấy ôn hòa can ngăn. Một sư trụ trì nghiện ma túy trộm chuông đồng cổ của nhà chùa đem đi bán?
Đó là sự bất an lặp lại về đạo đức kinh doanh, nhóm lợi ích… như việc làm phân bón giả, việc khai thác rừng lấp biển tràn lan, việc làm tàu thép dỏm… phá hoại an ninh kinh tế quốc gia, phá hoại dài lâu môi trường sống? Là sự bất an lặp lại về đạo đức quan trường, nguyên tắc hành chính… khi các lãnh đạo nam nữ đánh nhau, dùng hàng nóng thanh toán nhau nơi công sở, xây biệt thự, biệt phủ, bổ nhiệm con ông cháu cha theo kiểu “gia đình trị” … trái quy định, nguy hiểm nhất là việc để lộ tin tức của những người dám tố cáo tiêu cực?
Nói vậy, nhưng bi quan như ông bạn vong niên nói trên đến nỗi giận “không thèm” lên mạng thì cũng có phần “tiêu cực” trốn tránh quá. Người viết lên mạng hằng ngày với một phương pháp riêng, đọc phớt những tin bạo lực, ẩn ngay, bỏ theo dõi ngay những hình ảnh phản cảm, nghiền ngẫm thật kỹ những bản tin, những phản biện xây dựng có tính nhân văn, có tính học thuật. Xã hội đang cần sự tử tế, mà cách tốt nhất để sống tử tế là loại bỏ những “nhập tâm” của tư duy ác, tư tưởng xấu chừng nào hay chừng đó…
Cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn có dặn dò danh ca Khánh Ly rằng “phải sống với đời bằng sự tử tế”. Theo hòa thượng Thích Nhật Từ thì “lòng tử tế như một quặng mỏ, biết khai thác sử dụng sẽ làm cho nó trở nên có giá trị hơn. Hãy trở thành người tử tế để không phải sống cuộc đời trong vô cảm, vô tình, vô tâm, vô ơn, vô nghĩa. Tử tế là mạch sống tình người, đừng làm nó chết đi, hãy hít thở sự tử tế, hãy tiêu hóa sự tử tế, hãy sống với sự tử tế…”
Không riêng gì nước ta, trên thế giới cũng quá nhiều chuyện phức tạp, cái ác cái xấu hiện hữu hằng ngày, đối diện với thực tế và cố sống tử tế bao giờ cũng là cặp phương án tối ưu nhất. Cảm nhận được người tử tế là một quá trình, qua tấm lòng nhiệt huyết, qua đức tính cao thượng, qua sự biết quan tâm và giúp đỡ lẫn nhau…
Cuộc sống muốn phát triển tiến đến văn minh cần rất nhiều người tử tế, mà người tử tế thường không thích nói về mình, họ làm điều đó như một lẽ tự nhiên, vui vẻ và hạnh phúc.
