Quốc gia nào đa dạng về ngôn ngữ nhất trên thế giới?
Which country is the most linguistically diverse in the world?
Câu trả lời của David Doochin, Sản xuất Nội dung ở Babbel (2018-nay)
——————-
Danh hiệu này thuộc về Papua New Guinea, đây cũng là quốc gia được cho là đa dạng sắc tộc nhất trên hành tinh này. Người ta cho rằng khoảng 8 triệu dân quốc gia này nói đến hơn 850 thứ tiếng. Ngôn ngữ chính thức của Papua New Guinea là tiếng Anh; tiếng Tok Pisin – một thứ tiếng bồi dựa trên tiếng Anh; tiếng Hiri Motu, phiên bản giản lược của tiếng Motu thuộc ngữ hệ Nam Đảo; và vào năm 2015, ngôn ngữ kí hiệu Papua New Guinea. Nhưng chỉ các ngôn ngữ chính thức này không thôi thì vẫn không đủ để nhìn nhận hết sự giàu có về ngôn ngữ trải khắp quốc gia này, cả trên đất liền và trên các hòn đảo khác.
Trong các thứ tiếng này, một số có không tới 100 người nói, số khác lại có hơn cả triệu. Nhiều thứ tiếng thuộc ngữ hệ Papua và được những cư dân đầu tiên đưa vào New Guinea từ cách đây hàng vạn năm. Số khác lại thuộc ngữ hệ Nam Đảo, khả năng cao có nguồn gốc từ Đài Loan, lan đến vào khoảng 3 500 năm trước. Và các thứ tiếng từ thời thuộc địa gần đây hơn cũng đã bám rễ bên cạnh các thứ tiếng bản địa. (Chỉ 2% dân số của Papua New Guinea nói tiếng Anh, dù đây là ngôn ngữ chính thức. Trong khi đó tiếng bồi Tok Pisin, có nền tảng từ tiếng Anh và mang nhiều đặc điểm của tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Đức và các thứ tiếng Papua, giờ đây lại là ngôn ngữ cầu nối với khoảng 4 triệu người nói, chiếm hơn một nửa dân số đất nước.)
Các nhà ngôn ngữ học và nhân chủng học cho rằng sự phát triển và tồn tại của nhiều thứ tiếng đến như vậy là nhờ vào một vài yếu tố sau đây. Đặc điểm địa lý của quốc gia này – với núi non, sông ngòi và rừng rậm – cùng sự xung đột và cạnh tranh giữa các bộ tộc đã khiến các nhóm dân cư bị chia cắt trong suốt nhiều thiên niên kỉ mà loài người có mặt ở đây. Và những thiên niên kỉ này đã cho các ngôn ngữ nhiều thời gian để phân tách và biến đổi thành hàng trăm thứ tiếng khác biệt.
Mặc cho mọi quan điểm chính trị xoay quanh việc định hình một thứ tiếng là một ngôn ngữ hay một phương ngữ, cũng như những khó khăn trong việc thu thập thông tin nhân chủng học chính xác, ta vẫn có được một bức tranh tương đối rõ ràng về việc những quốc gia này đứng kế tiếp về đa dạng ngôn ngữ. Không có cách nào để biết chính xác, nhưng nhiều nhà nghiên cứu vẫn cố gắng thử làm điều đó.
Theo Chỉ số Đa dạng Ngôn ngữ của UNESCO, Papua New Guinea có số điểm là 0.990. Chỉ số này tính tỉ lệ số người nói một thứ tiếng trên tổng dân số, với 0 biểu thị không có đa dạng ngôn ngữ và 1 là đa dạng ngôn ngữ hoàn toàn (tức là lựa chọn xác suất hai người bất kì nói cùng một thứ tiếng mẹ đẻ trong dân số là bằng 0). Đứng tiếp theo trong bảng xếp hạng là đảo quốc Vanuatu, với dân số 275 000 người và nói hơn một trăm thứ tiếng, với điểm số là 0.972. Vị trí thứ ba thuộc về Quần đảo Solomon, kế đến là Tazania ở vị trí thứ tư. Ấn Độ quá rộng lớn nên chỉ xếp thứ 9 trong bảng xếp hạng, mặc dù hơn 1.3 tỉ dân của quốc gia này nói sử dụng hàng trăm ngôn ngữ bản địa khác nhau.
Lại có nhiều trên thế giới không xếp hạng cao về các chỉ số nhưng đối với những nước này, đa dạng ngôn ngữ và đa ngôn ngữ trong cuộc sống thường nhật đã là chuẩn mực văn hóa. Chẳng hạn, hầu hết công dân Luxembourg đều nói được ba ngôn ngữ chính thức của quốc gia mình là tiếng Pháp, tiếng Đức và tiếng Luxembourg, bởi vì cả ba đều được đưa vào các văn kiện của chính quyền cũng như hệ thống giáo dục. Ở Serbia hậu Nam Tư, chỉ ở riêng tỉnh Vojvodina, ta đã có thể nghe đến 6 thứ tiếng – tiếng Hungary, tiếng Serbia, tiếng Rumani, tiếng Croatia, tiếng Slovak, và tiếng Ruthenia. 11 ngôn ngữ chính thức của Nam Phi hậu apartheid là tiếng Anh, tiếng Afrikaans – một nhánh của tiếng Hà Lan phát triển tại vùng thuộc địa, và 9 ngôn ngữ châu Phi bản địa: tiếng Ndebele, tiếng Bắc Sotho, tiếng Sotho, tiếng Swati, tiếng Tsonga, tiếng Tswana, tiếng Venda, tiếng Xhosa và tiếng Zulu. Ở Mỹ, mặc dù phần lớn người dân nói tiếng Anh như tiếng mẹ đẻ, một số thành phố như New York vẫn có những con số đáng chú ý về đa dạng sắc tộc và ngôn ngữ, với quận Queens giữ kỉ lục Guiness Thế giới về khu vực đô thị đa dạng ngôn ngữ nhất trên hành tinh (138 thứ tiếng).
Nếu bạn muốn học tiếng nói của dân bản địa khi đến một trong những khu vực này sẽ khá là mệt mỏi đó!
Which country is the most linguistically diverse in the world?
David Doochin’s answer: That distinction goes to Papua New Guinea, also considered to be the most ethnically diverse country on the planet. It’s believed to have just more than 850 languages spoken by the nation’s roughly 8 million inhabitants. The official languages in Papua New Guinea are Engl…