Vũ Khí Phủ Thương (Halberd)

Như ta thường thấy , dẫu rằng phủ thương (Halberd) là một vũ khí có tính cách mạng trên chiến trường vào giai đoạn giữa thời trung cổ, xét trên nhiều phương diện nó chẳng qua là một biến thể khác trong lịch sự của vũ khí cán dài cổ xưa. Loại vũ khí này thực sự phù hợp để trang bị cho bộ binh trong những trận chiến mà lính chủ yếu là dân đen. Kết hợp một cán dài và một phần đầu nhằm gây sát thương – gồm đủ loại dao, đầu nhọn nĩa đinh ba, rìu và búa – lính bộ binh có thể sát thương kẻ địch trong khi vẫn giữ một khoảng cách an toàn tương đối giữa hai bên.

Vũ khí cán dài sơ đẳng nhất là cây giáo dùng đề đâm, dẫu về hình dáng là cây thương của kỵ binh hay trường thương của bộ binh thi nó vẫn là một trong những loại vũ khí bền nhất. Ấy vậy nhưng cùng với sự tiến bộ của thời trung cổ, chúng ta có thể thấy các dạng thể vũ khí cán dài ngày càng trở nên tinh xảo, phần lớn là để đáp ứng các thách thức khi chiến đâu với cả bộ binh và kỵ binh địch.

Chẳng hạn như khoát đầu thường (Partisan) có một mũi nhọn phình ra, phần phình ra này cốt để làm chệch đường kiếm từ một hiệp sĩ đang cưỡi ngựa hoặc đã xuống ngựa.

Ngược lại, phần đầu của cây đao cán gỗ (glaive) lại có lưỡi lớn như lưỡi dao quắm về phía sau phần sống đao có thêm các mũi nhọn nhô ra khác nhau để ngoắc lấy lưỡi kiếm hoặc móc vào người ky binh. Tương tự, câu liềm (Bill) một vũ khí bắt nguồn từ dụng cụ nông nghiệp được binh sĩ tầng lớp dưới phổ biến có một mưỡi sắc cong hình móc gắn vào đầu một cái cán dài 1,5m tới 2,7 m. Nó có thể chém như một chiếc rìu chính cống hoặc sử dụng móc của câu liềm để móc kỵ binh hay đâm thủng giáp của họ.

Một lựa chọn khác là búa chiến (War Hammer), loại vũ khí cán dài mà phần đầu dùng để nện, có thể đạp nát một mũ giáp hay tay chân người. Phủ thương xuất hiện vào thế kỷ 13 – 14. Đây là thời kỳ mà giáp tấm, của các ky sĩ, đang làm thay đổi tính thế chiến tranh trung cổ. Giáp tấm, nếu được chế tạo tốt có thể chống đỡ phần lớn các loại vũ khí. Nếu có điểm yếu nào, thi đó chính là những mũi giáo lao ngắn tiết diện nhỏ, khỏe ( chẳng hạn như dao găm stiletto) và sự công kềnh vướng víu mà người mặc giáo gặp phải.

Vũ Khí Đa Năng
Phủ thương là một vũ khí khủng khiếp như vậy bởi nó kết hợp nhiều vũ khí trong một vũ khí càn dài đa năng gây ra sức sát thương cho cả bộ binh lẫn kỵ binh tương đương nhau. Một cây phủ thương chiến đấu cơ bản (ngược lại với các phiên bản dùng để trưng bày với hình dạng trang trí cầu kỳ) gồm một cán gỗ cứng dài 1,5 – 1,8m và phần đầu có ba bộ phận .

Phía trước là một lưỡi rìu lớn, phía sau đầu rìu là một móc câu hoặc gai chắc chắn . Khi nằm trong một bàn tay lão luyện, phần đầu phủ thương trở thành mỗi vũ khí đầy linh hoạt và mạnh mẽ. Lưỡi rìu có thể bổ xuống người hoặc ngựa với những cú chém gây thâm thủng áo giáp lưới , hay đơn giản là kìm lại hoặc kiểm soát một ky sĩ ở khoảng cách thuận tiện. Còn với việc sử dụng móc câu, người dùng phủ thương có thể móc gương, dây cương tay chân và áo giáp đối phương, thậm chí dùng nó để kéo một hiệp sĩ ngã ngựa để rồi anh ta sẽ bị kết liễu bằng dao găm Stiletto hoặc rìu của những chiến binh khác. Cái chết nổi tiếng của Cherles Quả cảm xứ Burgundy là một điển hình, vị công tước này được cho đã bị giết bằng một cây phủ thương Thủy Sĩ trong trận Nancy năm 1477, đầu bị bổ làm hai dưới sức mạnh của cú đánh.

Chắc chắn phủ thương là một trong những vũ khí hiệu quả nhất trên chiến trường thời trung cổ, đặc biệt là nếu nó được sử dụng bởi một đội quân bộ binh phối hợp ăn ý, xô lên và chém giết như một khối đồng nhất. Sự thật là sức mạnh của phủ thương thực chất được tạo ra nhờ chiến thuật đồng nhất, mặc dù kỹ thuật chiến đấu toàn diện của vũ khí này bị nhiều giới hạn bởi việc các chiến binh cầm phủ thường đứng sát vào nhau ở hai bên sườn. Dần dần giáo dài hơn đẩy ra khơi vũ khí dài. Cũng như nhiều loại vũ khí khác, chúng ngày càng ít hữu dụng trong thời đại của thuốc súng, mặc dù vẫn được gửi làm vũ khí nghi thức biễu diễn trong nhiều thế kỷ.

Nguồn: Lịch Sử Thế Giới Qua 100 Loại Vũ Khí – Chris McNab