45.089 chữ ký ủng hộ hôn nhân đồng giới
Chiến dịch “Tôi đồng ý” được phát động vào ngày 13/10/2013 bởi Viện iSEE, Trung tâm ICS và tổ chức 6+. Trong tiến trình thảo luận và sửa đổi Luật Hôn nhân Gia đình 2014, “Tôi đồng ý” bắt đầu với sứ mệnh thay đổi nhận thức, vận động cộng đồng cùng hướng về ủng hộ hợp thức hóa hôn nhân đồng giới tại Việt Nam. Chiến dịch thực hiện thu thập các câu chuyện của gia đình người đồng tính, song tính và chuyển giới tại Việt Nam đang chung sống mà không có sự bảo vệ của pháp luật.
Toàn cảnh sự kiện kỷ niệm 10 năm chiến dịch “Tôi đồng ý”. Ảnh: HTL
Ngay từ khi ra đời, “Tôi đồng ý” đã nhận được những hưởng ứng tích cực từ cộng đồng với các con số ấn tượng: 80.000 người theo dõi trang xã hội chính thức của chiến dịch; 12.000 chữ ký đồng ý; 5.000 hình ảnh và 200 video được gửi để ủng hộ chiến dịch và 2.000 người tham gia ngày hội “Tôi đồng ý”. Có thể nói, “Tôi đồng ý” đã để lại dấu ấn sâu sắc trong các thảo luận xã hội, lần đầu tiên đưa những câu chuyện về gia đình và hành trình mưu cầu hạnh phúc của người LGBTI tới công chúng một cách chỉn chu và tinh tế.
Kể từ ngày phát động, hành trình của “Tôi đồng ý” không ngừng phát triển theo sự vận động của xã hội và tạo được sức ảnh hưởng tích cực cho sự hiện diện của người LGBTI trong cộng đồng. Điểm thay đổi đáng kể sau chiến dịch “Tôi đồng ý” lần thứ nhất (2013) chính là việc Quốc hội đã thông qua Luật Hôn nhân & Gia đình (2014), bỏ lệnh cấm hôn nhân cùng giới.
Tháng 8/2022, “Tôi đồng ý” chính thức tái khởi động, tiếp tục phát huy sứ mệnh của mình, đánh dấu chặng đường lan tỏa và thúc đẩy ủng hộ hợp pháp hóa hôn nhân cùng giới, với thông điệp chính “Hôn nhân không khuôn mẫu”. Chiến dịch đã nhận được ủng hộ từ đa dạng các thành phần trong xã hội như trường học, doanh nghiệp, gia đình, ghi nhận hơn 40.000 chữ ký hợp lệ ủng hộ; sự đồng hành của 17 vị Đại sứ – các nhân vật có sức ảnh hưởng tại Việt Nam như: nghệ sĩ Hồng Ánh, NSND Kim Xuân, diễn viên Ngọc Lan, gia đình nghệ sĩ Cẩm Vân – Khắc Triệu, Tiến sĩ Đặng Hoàng Giang…; hơn 2.000 sinh viên thuộc 15 trường Đại học trên toàn quốc, và các cơ quan báo chí, truyền thông.
NSND Bạch Tuyết, Hoa hậu Khánh Vân, diễn viên Hồng Ánh, nhà văn Hoàng Anh Tú tham gia chiến dịch “Tôi đồng ý”. Ảnh: BTC
Tính tới thời điểm hiện tại, “Tôi đồng ý” đã nhận được hơn 45.089 chữ ký ủng hộ. Trong chặng đường sắp tới, chiến dịch vẫn tiếp tục sứ mệnh vận động chữ ký ủng hộ, hợp pháp hóa hôn nhân cùng giới tại Việt Nam thông qua việc lan toả câu chuyện về gia đình người LGBTI tới xã hội.
Phát biểu tại buổi lễ kỷ niệm chặng đường 10 năm của chiến dịch “Tôi đồng ý”, Đại diện cho BTC, Ngô Lê Phương Linh, Giám đốc trung tâm ICS chia sẻ: Xã hội ngày nay cởi mở với cộng đồng LGBTI nhưng vẫn còn nhiều định kiến. Trong hành trình 10 năm của mình, chúng tôi ra đời và không ngừng nỗ lực với một sứ mệnh duy nhất, mong muốn truyền tải câu chuyện của LGBTI đến gần hơn công chúng khán giả và kêu gọi sự ủng hộ cho việc hợp thức hóa hôn nhân đồng giới tại Việt Nam. Chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục chặng đường phát triển sắp tới, vì cộng đồng LGBTI.
Hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới và mưu cầu chính đáng của cộng đồng LGBTI
Với hơn 10 năm vận động và phát triển, chiến dịch “Tôi đồng ý” ghi nhận hành trình thay đổi của nhận thức cộng đồng về hôn nhân cùng giới; khi xã hội đã không còn xa lạ với khái niệm hôn nhân cùng giới cũng như sự xuất hiện ngày càng nhiều của các “đám cưới” cùng giới tại Việt Nam. Hôn nhân cùng giới đã thoát khỏi “vùng cấm” khi những thảo luận về chủ đề này được thúc đẩy bởi nhiều nhóm và cá nhân trên nhiều nền tảng; các cặp đôi đã tự hào đến với nhau và được tổ chức lễ cưới, hay còn gọi là lễ trình tổ hoặc lễ thề nguyện trong sự chứng kiến và chúc phúc của cộng đồng, gia đình, bạn bè.
Diễn viên Hà Trí Quang và bạn trai Thanh Đoàn tổ chức đám cưới vào trung tuần tháng 10 vừa qua. Ảnh: FBNV
Năm 2014, Luật Hôn nhân và Gia đình đã chính thức bỏ quy định “cấm kết hôn giữa những người cùng giới tính” nhưng tại Khoản 2, Điều 8 có quy định “Nhà nước không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính”. Cùng với việc “bỏ cấm”, ngày càng có nhiều các cặp đôi cùng giới mạnh dạn tổ chức đám cưới.
Nhưng “bỏ cấm” mà “không thừa nhận” lại tạo nên một khoảng trống. Ở đó, hôn nhân của các cặp đôi cùng giới vẫn không được pháp luật công nhận và bảo hộ. Họ có thể tổ chức đám cưới, thực hiện các nghi lễ cúng bái tổ tiên, ra mắt họ hàng,… không khác gì các cặp đôi khác giới, nhưng lại không được hưởng những quyền lợi từ sự bảo vệ của pháp luật.
Tuy hôn nhân cùng giới đã và đang nhận được nhiều sự quan tâm, ủng hộ hơn của gia đình, trường học, doanh nghiệp và cộng đồng, các cặp đôi cùng giới vẫn còn gặp phải nhiều trở ngại khi chưa được hợp pháp hóa hôn nhân với những quyền lợi và trách nhiệm như những cặp đôi dị tính. Đó là những khó khăn trong thủ tục pháp lý, các giấy tờ hộ tịch, sở hữu nhà đất, tài sản chung, hay trở ngại trong việc đại diện hợp pháp cho người yêu, bạn đời để họ có thể an tâm cống hiến và gia tăng giá trị cho xã hội.
Một trong những vấn đề được quan tâm nhiều nhất liên quan tới hợp pháp hóa hôn nhân cùng giới là việc có con. Trong nghiên cứu Sống chung cùng giới Tình yêu và Quan hệ chung sống của người đồng tính, song tính và chuyển giới (iSEE, 2020), với những người hiện đang có người yêu cùng giới mà chưa có con, khi được hỏi về mong muốn có con trong tương lai, có đến 62.9% cho biết họ mong muốn có con, 28.2% cho biết họ chưa tính đến việc này (đa phần do thuộc nhóm tuổi trẻ), và 9% cho biết họ không mong muốn có con.
Với những cặp đôi đã yêu và chung sống với nhau nhiều năm, câu chuyện về con cái là một chủ đề thảo luận lâu dài chưa đến hồi kết vì nhiều lí do khách quan, trong số đó có liên quan đến việc bảo vệ và công nhận của pháp luật. Đây cũng chính là mục tiêu, sứ mệnh mà chiến dịch “Tôi đồng ý” hướng đến thông qua việc vận động chữ ký ủng hộ của cộng đồng.
Nhân dịp sự kiện kỷ niệm 10 năm hành trình của mình, “Tôi đồng ý” sẽ giới thiệu phim ngắn “Hôn nhân vô hình” xoay quanh hành trình tình yêu của hai thiếu niên Minh và Hoàng, đại diện cho rất nhiều những cặp đôi LGBTI trong xã hội. Vấn đề của Minh và Hoàng cũng là điều mà cộng đồng LGBTI đang gặp phải. Những cuộc hôn nhân của họ diễn ra trong thầm lặng , được gia đình và bạn bè chấp nhận nhưng không được pháp luật công nhận, bảo vệ.