Mỗi ngày, vào lúc 6 giờ sáng, Tư Nguyên thức dậy và bắt đầu một lịch trình dày đặc. Là nhà sáng lập một công ty thiết kế cảnh quan sáng tạo tại thành phố Thâm Quyến, cô duy trì một chế độ làm việc nghiêm ngặt. Đúng 7 giờ 40 phút, cô đưa con trai 6 tuổi đến trường, dành một giờ để đọc sách trước khi đến công ty vào lúc 9 giờ sáng. Sau giờ làm việc, cô tập thể dục vào buổi trưa, rồi đón con vào lúc 6 giờ chiều. Ngay cả cuối tuần, lịch trình của cô vẫn kín đặc với các hoạt động leo núi hoặc lớp học nghệ thuật.
Tư Nguyên là đại diện tiêu biểu cho một thế hệ phụ nữ mới tại Trung Quốc: kỷ luật, hiệu quả và có tham vọng cân bằng giữa sự nghiệp và cuộc sống gia đình. Trong 8 năm qua, nhiều cuộc phỏng vấn với 43 nữ doanh nhân đã hé lộ những điểm chung nổi bật: họ là những người có học vấn cao, từng làm việc trong cả khu vực nhà nước và tư nhân, sở hữu mạng lưới quan hệ rộng lớn và có tiềm lực tài chính vững vàng. Họ có đủ nguồn lực để khởi nghiệp và tự chủ tài chính.
Tư Nguyên là đại diện tiêu biểu cho một thế hệ phụ nữ mới tại Trung Quốc: kỷ luật, hiệu quả và có tham vọng cân bằng giữa sự nghiệp và cuộc sống gia đình. Ảnh: Sixth Tone.
Hình mẫu này đặc biệt phổ biến tại các khu vực phát triển kinh tế như vùng châu thổ sông Dương Tử hoặc khu vực được gọi là “Vịnh Lớn” – trung tâm kinh tế bao gồm Quảng Đông, Hồng Kông và Ma Cao. Theo báo cáo của công ty tuyển dụng Liepin năm 2022, 65% phụ nữ đi làm tại khu vực này mong muốn khởi nghiệp, vượt xa mức trung bình toàn quốc là 48%. Với nền tảng thương mại lâu đời, khu vực này cũng là nơi tập trung các trung tâm sản xuất và công nghiệp lớn nhất Trung Quốc.
So với người lao động thông thường, những nữ doanh nhân này dành trọn tâm sức cả về thể chất lẫn tinh thần để phát triển sự nghiệp và chăm sóc gia đình. Hầu hết họ phải đối mặt với tình trạng thiếu ngủ sau khi sinh con, sự bất lực của chồng trong việc chia sẻ việc nhà, và sự hỗ trợ từ người thân hoặc bảo mẫu để vượt qua giai đoạn hậu sản. Họ vừa coi sự nghiệp là nền tảng vững chắc cho gia đình, vừa đặt con cái lên hàng đầu, bởi với họ, “nếu con cái không hạnh phúc, thì mọi thứ đều vô nghĩa”.
Cân bằng giữa công việc và trách nhiệm gia đình
Duy trì sự cân bằng giữa công việc và gia đình không hề dễ dàng. Nhiều nữ doanh nhân phải từ bỏ việc nuôi con bằng sữa mẹ chỉ sau một tháng sinh nở. Họ chọn cách vắt sữa tại công ty mang về nhà hoặc dùng sữa công thức thay thế.
Khi con cái lớn hơn và bắt đầu đi học, họ tận dụng mọi nguồn lực sẵn có để hiện thực hóa hình ảnh “người mẹ hoàn hảo”, đôi khi chấp nhận vượt qua những giới hạn thông thường. Chẳng hạn, sau khi sinh đứa con thứ hai, Bảo Bảo – một nữ doanh nhân 48 tuổi – đã lập nên “đội ngũ nuôi dạy con” bao gồm một bảo mẫu, một người cháu và một đồng nghiệp. Trong đó, bảo mẫu chịu trách nhiệm chăm sóc hàng ngày, người cháu hỗ trợ các công việc cá nhân, còn đồng nghiệp đảm nhận việc học tập của con cô. “Hầu hết các bà mẹ đều chỉ có thể trông cậy vào gia đình, nhưng tôi có lợi thế là có thể sử dụng nhân viên của mình”, Bảo Bảo chia sẻ.
Tương tự, khi thuê nhân viên mới cho quán trà của mình, Linh Lung đã chọn một người phụ nữ có con trạc tuổi với con trai cô và sống gần đó. “Như vậy, cô ấy có thể chăm con tôi khi tôi phải đi công tác”, cô nói. “Tôi có chồng, nhưng anh ấy không thể tự mình chăm con”.
Những nữ doanh nhân này thể hiện tinh thần độc lập và biết tận dụng mọi nguồn lực sẵn có. Đặc biệt, những người sở hữu doanh nghiệp có thể sử dụng dịch vụ giúp việc, tài xế riêng hoặc thậm chí tận dụng các thiết bị và nhân sự trong công ty để hỗ trợ việc chăm sóc con cái. Tuy nhiên, tất cả những điều này đều phụ thuộc vào khả năng duy trì lợi nhuận của doanh nghiệp mà họ sở hữu.
Mặc dù có thể thuê người hỗ trợ công việc chăm con, các “bà mẹ khởi nghiệp” vẫn dành thời gian nhất định để quan tâm và kết nối với con cái. Họ tin rằng chỉ có mẹ mới có thể mang lại điều tốt nhất cho con, và họ không thể trốn tránh “trách nhiệm giới tính” của mình. Theo quan điểm của họ, chồng hoặc cha mẹ không đủ khả năng hoặc không sẵn lòng đảm nhận vai trò quan trọng này.
Tuy nhiên, dù thường xuyên nhắc đến khái niệm “cân bằng”, nhưng thực tế, những nữ doanh nhân này không đặt ra thách thức đối với sự phân công lao động theo giới trong gia đình. Họ cũng không có ý định sử dụng địa vị cao hơn để thúc đẩy những thay đổi xã hội. Thay vào đó, họ chia nhỏ cuộc sống thành ba lĩnh vực: sự nghiệp, chăm sóc con cái và phát triển bản thân, đồng thời tự kỷ luật để duy trì mọi thứ trong trạng thái ổn định.
Càng đảm nhận nhiều trách nhiệm, họ càng chú trọng đến việc tổ chức thời gian một cách nghiêm ngặt. Khi không thể thay đổi văn hóa gia đình hoặc những chuẩn mực giới tính đang tồn tại, họ coi việc tự cải thiện bản thân là giải pháp tối ưu. Nhưng đó cũng là một thách thức lớn: ngay cả với kỷ luật thép, cuộc sống đa nhiệm này có thể trở thành gánh nặng quá sức đối với họ.