Hệ thống đường sắt Nhật Bản phục vụ khoảng 12 tỷ lượt khách mỗi năm trên những chuyến tàu chuẩn xác đến từng giây. Khi một đoàn tàu cao tốc dừng lại hay chuẩn bị rời bến, những nhân viên nhà ga đeo găng tay trắng sẽ bắt đầu chỉ tay và gọi – dù không nói với ai. Ngay cả lái tàu hay nhân viên soát vé trên tàu cũng chỉ về phía bảng điều khiển và màn hình điện tử. Hành khách lần đầu thấy cảnh này có thể nghĩ họ đang làm những điều “khó hiểu”. Tuy nhiên đây thực ra là một phương pháp an toàn phổ biến tại Nhật Bản.
Trong tiếng Nhật, hành động “gọi và chỉ” này được gọi bằng cái tên “shisa kanko” (指差喚呼), “shisa kakunin kanko” (指差確認喚呼) hoặc “yubisashi kosho” (指差唱呼). Ý nghĩa của hành động gọi và chỉ này là để thu hút sự chú ý và tập trung.
Theo một nghiên cứu phát triển bởi Cục Quản lý Đường sắt Kobe được thực hiện vào năm 1996, “shisa kanko” ra đời làm giảm đến 85% lỗi xảy ra trong ngành đường sắt. Những “shisa kanko” hoạt động theo một nguyên tắc nhất định, liên kết các ý định của một người với các cử chỉ và lời nói để hạn chế lỗi. Thay vì phán đoán chỉ dựa vào mắt hoặc bằng thói quen của nhân viên, người kiểm tra sẽ dùng tay để xác nhận các vị trí cần kiểm tra, giúp đảm bảo từng bước trong công tác vận hành tàu được thực hiện hoàn chỉnh và chính xác. Bên cạnh việc hỗ trợ vận hành tàu, các nhân viên thực hiện “shisa kanko” cũng được củng cố về mặt thể chất.
Chi tiết về những “shisa kanko” sẽ được diễn ra như sau. Khi người lái tàu muốn thực hiện xác nhận tốc độ, họ không chỉ nhìn vào con số trên màn hình hiển thị. Thay vào đó, người lái tàu sẽ chỉ vào tốc kế bằng ngón trỏ và hô lên “kiểm tra vận tốc, số hiển thị” để xác nhận vận tốc sẽ thực hiện. Đối với nhân viên điều hành tại nhà ga, để đảm bảo các tuyến đường tàu chạy không có mảnh vỡ hoặc hành khách trên ray, phán đoán dựa trên quan sát trực quan thôi là chưa đủ. Thay vào đó, nhân viên điều hành sẽ chỉ xuống đường tàu chạy, vung tay dọc theo chiều ray tàu, mắt hướng theo tay rồi tuyên bố đường ray tàu chạy không có vật cản. Quá trình kiểm tra trước khi tàu chạy này sẽ được lặp đi lặp lại, đảm bảo không có sơ sót xảy ra như hành khách bị kẹt, túi bị mắc lại… khi tàu chạy.
Tại Nhật Bản, không chỉ trong ngành đường sắt, “shisa kanko” được ứng dụng cả trong ngành hàng không. Khi phi công và phi hành đoàn cần xác nhận một số thay đổi nhất định, như độ cao bay chẳng hạn, thì họ cũng sẽ dùng đến phương pháp này. Nếu có dịp bay trên những chuyến bay của hãng hàng không Nhật, bạn sẽ có dịp nhìn thấy các tiếp viên hàng không thực hiện các động tác “shisa kanko” trong cabin, chẳng hạn như chỉ tay vào hộc đựng hành lý, cửa thoát hiểm, đèn hiệu,… để bảo đảm mọi thứ đã sẵn sàng cho việc cất cánh.
Không chỉ dừng lại trong phạm vi Nhật Bản, “shisa kanko” còn được ứng dụng vào vận hành tàu ở các nước khác như Trung Quốc, Mỹ, Canada. Điển hình như MTA – hệ thống tàu điện ngầm ở New York, sau hai năm ứng dụng “shisa kanko”, các sự cố của tàu điện ngầm do xảy ra lỗi vận hành đã giảm 57%
—————————————
Source: Kilala
