Trung Quốc thả 5 triệu con muỗi để kiểm soát dịch chikungunya

Trung Quốc thả 5 triệu muỗi biến đổi gen để kiểm soát dịch chikungunya, hy vọng giảm thiểu sự lây lan của bệnh do muỗi gây ra.

Chính quyền Trung Quốc đang đồng thời triển khai hai biện pháp gồm thả muỗi đã được xử lý sinh học và phát triển bộ test nhanh nhằm kiểm soát dịch chikungunya, trong bối cảnh số ca nhiễm vẫn ở mức cao tại tỉnh Quảng Đông.

Theo số liệu mới nhất, tỉnh Quảng Đông ghi nhận 1.387 ca nhiễm chikungunya mới trong tuần trước, giảm so với mức gần 3.000 ca mỗi tuần trong hai tuần trước đó. Tuy vậy, công tác phòng dịch vẫn được triển khai khẩn trương tại nhiều địa phương.

Đầu tháng 8, truyền thông nhà nước đưa tin nhà máy nuôi muỗi tại quận Hoàng Phổ, thành phố Quảng Châu, đang hoạt động hết công suất, thả khoảng 5 triệu con muỗi đực mỗi tuần. Các cá thể này được xử lý bằng kỹ thuật Wolbachia nhằm hạn chế khả năng sinh sản của muỗi hoang dã.

Phương pháp này dựa trên cơ chế muỗi đực nhiễm vi khuẩn Wolbachia khi giao phối với muỗi cái không nhiễm sẽ tạo ra trứng không thể phát triển thành ấu trùng, từ đó giảm mật độ muỗi truyền bệnh trong tự nhiên. Tuy nhiên, một số chuyên gia cảnh báo rủi ro nếu thả nhầm muỗi cái nhiễm Wolbachia, bởi chúng vẫn có khả năng sinh sản và truyền bệnh.

Công ty Wolbakim, đơn vị thực hiện dự án, cho biết đã áp dụng công nghệ tách muỗi đực và muỗi cái với sai số dưới 0,5%, nhằm giảm thiểu nguy cơ. Biện pháp này đang được phối hợp với các hoạt động phun hóa chất, vệ sinh môi trường và tuyên truyền để kiểm soát dịch.

Bên cạnh hoạt động diệt muỗi, các nhà khoa học tại Hong Kong đang gấp rút phát triển bộ test nhanh giúp phát hiện virus chikungunya ở giai đoạn sớm. Ông Ricky Chiu Yin To, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành công ty công nghệ sinh học Phase Scientific, cho biết sản phẩm này sẽ dựa trên mẫu máu lấy bằng cách chích đầu ngón tay, cho kết quả trong 10–15 phút.

Khác với nhiều bộ test nhanh hiện nay chỉ phát hiện kháng thể – vốn xuất hiện sau một thời gian nhiễm bệnh – bộ test của Phase Scientific sẽ tìm kiếm trực tiếp kháng nguyên, tức các protein đặc trưng trên bề mặt virus. Cách tiếp cận này giúp phát hiện bệnh nhân ngay từ giai đoạn đầu, khi cơ thể chưa kịp tạo ra kháng thể, hỗ trợ bác sĩ xử lý kịp thời và hạn chế lây lan.

Hiện Hong Kong vẫn chủ yếu sử dụng xét nghiệm nucleic acid để xác định ca bệnh, nhưng phương pháp này cần vài giờ mới cho kết quả. Phase Scientific đã thử nghiệm bộ test nhanh trên hàng chục bệnh nhân, dự kiến mở rộng nghiên cứu lên hơn 100 người trong vài tuần tới để đánh giá độ chính xác trước khi thương mại hóa.

Sở Y tế Hong Kong xác nhận đã làm việc với Phase Scientific để tìm hiểu hiệu quả và chất lượng sản phẩm, đồng thời khuyến khích đơn vị đăng ký vào hệ thống kiểm soát tự nguyện. Tuy vậy, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Hong Kong nhấn mạnh chưa có bộ test nhanh nào được tổ chức y tế quốc tế chứng nhận để sử dụng tự xét nghiệm tại nhà. Các quảng cáo bán test nhanh chikungunya trên mạng đã bị phát hiện và yêu cầu ngừng phân phối cho công chúng.

Việc kết hợp biện pháp kiểm soát muỗi với ứng dụng công nghệ xét nghiệm tiên tiến được kỳ vọng sẽ giúp Trung Quốc và Hong Kong kiểm soát dịch chikungunya hiệu quả hơn, hạn chế rủi ro lây lan trong cộng đồng.

Đọc thêm