Trận Cajamarca, chiến thắng dù bạn bị áp đảo 500:1
Thông thường các chỉ huy quân đội sẽ phải suy nghĩ khi mình đang bị kẻ địch áp đảo.
Tuy nhiên, vào năm 1531, một conquistador đã quyết định dùng lực lượng đánh thuê bé xíu của mình để đánh nhau với quân Inca đông gấp nhiều lần.
Francisco Pizarro là một nhà thám hiểm người Tây Ban Nha đến Nam Mĩ để tìm vàng. Ông có một đạo quân đánh thuê có thành tích tốt sau khi đánh nhau với Ý. Năm 1502, đúng 10 năm từ khi Colombus tìm ra châu Mĩ, ông này đã đến Colombia lần đầu. Và sau đó ông còn đến nhiều lần nữa để tìm vàng, nhưng đều thất bại
Năm 1531, Pizarro được giấy phép thám hiểm dãy Andes của vua Tây Ban Nha với điều kiện là chia hoa hồng cho vua 1/5 kho báu
Và Pizarro đã dùng tiền của mình để mua một con tàu và chiêu mộ lính đánh thuê để sang Nam Mĩ ở cái tuổi 55, quá già để có thể đi viễn du như thế.
Mặc dù ông không biết là mình vừa đến Peru, Pizarro quyết định vả đế chế mạnh nhất Nam Mĩ
Vào đầu những năm 1500, đế chế Inca có diện tích trải dài trên 1000 dặm vuông với 14 triệu dân. Quân đội Inca cũng to lớn với 200 000 quân vào thời điểm mạnh nhất
Tuy nhiên, Inca hiện đang có nội chiến giữa anh em Huascar và Atahualpa để giành ngôi Sapa Inca, lãnh đạo tối cao của Inca.
Và đến đầu năm 1532, Atahualpa đã giành chiến thắng.
Người Inca đã nghe đến chuyện những người châu Âu ăn mặc kì lạ đặt chân lên đất của mình. Và vua Inca đã cho dẫn nhóm người ấy lên thành phố Cajamarca. Vua Inca cũng chẳng mảy may nghi ngờ đám này bởi họ chỉ có 168 người, bao gồm 4 anh em Pirazzo
Nguyên nhân của sự tự tin này là bởi họ đang bị cô lập giữa xứ Inca và có 80 000 quân chính quy Inca luôn sẵn sàng làm thịt họ.
Ngày 15/11/1532, phần lớn dân cư trong thành phố đã được sơ tán khỏi Cajamarca, và Pirazzo nhận ra được mình đang gặp nguy.
Rút lui lúc này cũng chẳng phải một ý hay bởi nếu làm thế thì Tây Ban Nha sẽ rơi vào chiến tranh với Inca. Vậy nên Pirazzo quyết định đánh.
Trong đêm, Atahualpa đem 7000 quân vào thành phố trong khi số còn lại đóng ngoài thành. Còn quân của Pirazzo thì đã núp sẵn trong những căn nhà quanh quảng trường
Trong tay quân Tây Ban Nha có những vũ khí thuộc hàng top châu Âu như giáo Toledo, nỏ, súng hỏa mai và vài đại bác nhỏ cũng như xài giáp xịn từ Toledo.
Về phía Inca, họ chỉ có chùy, rìu và gậy. Những thứ này chỉ để đánh tốt với dân Nam Mĩ chứ chẳng thể đánh được quân châu Âu có giáp sắt
Đến sáng thì trận chiến….à không, nói đúng hơn là cuộc tàn sát bắt đầu.
Không ai biết được quân Inca chết bao nhiêu, chỉ ước chừng nhiều ngàn trong khi quân Tây Ban Nha chỉ có 1 người bị thương. Atahualpa bị bắt và 70 000 quân còn lại nhanh chóng đầu hàng khi nghe tin ấy.
Lí do của chiến thắng hiếm hoi này rất đơn giản. Đó là việc Tây Ban Nha có kị binh. Đó là thứ mà ở Inca không hề có nên kị binh đã khiến họ sợ và chạy tán loạn
Một lí do khác là sự khác biệt về chiến thuật. Dân Inca đánh nhau theo kiểu trang trọng và nghi thức nên họ chẳng biết đến mai phục hay ẩn nấp mà cứ thế xông lên cho địch nó vả
Sau cuộc chiến, Pirazzo đòi 1 căn phòng đầy vàng làm chiến phí. Và người Inca phải mất 8 tháng để làm được điều này. Nhưng sau đó Pirazzo đã bội hứa khi xử tử luôn vua Inca và dùng số vàng đó để chiêu binh đi vả luôn thủ đô Inca vào năm sau. Đó là sự kiện mở đầu sự kết thúc của đế chế Inca.
Năm 1541, Pirazzo bị ám sát vì ăn chia không công bằng tài sản loot được
