Tôi biết tiền lương của hàng ngàn nhân viên công nghệ

________________________

Tôi là một nhân viên công nghệ với 3 năm kinh nghiệm, làm việc cho Square- một công ti công nghệ đại chúng tại San Francisco. Tôi kiếm được $130,000 cộng thêm $47,500 tiền cổ phiếu thưởng nữa là $177,500 một năm.

Tôi không hề thương lượng mức lương ban đầu. Thực ra tôi có thương lượng, nhưng mà là về khoản cổ phiếu thưởng 4 năm từ $150,000 lên $190,000. Tôi bắt đầu làm việc từ ngày 5 tháng 2. Giá trị hiện tại của khoản tài trợ đó dao động theo ngày, rơi vào khoảng $412,390.02. Nếu giá trị này cứ giữ nguyên như vậy tới khi tôi lấy tiền cổ phiếu thưởng trong năm đầu tiên, khoản tiền thưởng “đáng ra được nhận” của tôi sẽ là $233,097.51.

Viết ra những điều này khiến tôi có đôi chút e dè. Những người lạ mặt cũng như các đồng nghiệp của tôi sẽ biết tôi kiếm được bao nhiêu tiền và rồi nghĩ rằng tôi được trả lương quá cao so với năng lực của mình. (‘Đùa đấy à? Cô ta phải làm cái gì để kiếm được từng ấy tiền cơ chứ?’) Hoặc họ sẽ đánh giá mức lương ấy của tôi là quá thấp. (‘Hẳn tác phong của cô ta phải chậm chạp lắm nên lương lậu mới được có bấy nhiêu thôi’) Chắc chắn, các công ty muốn thuê tôi trong tương lai sẽ nắm được số tiền lương trước đây của tôi và giữ mức lương tương lai của tôi ở tầm đấy, hoặc là để hạn chế việc tôi đòi tăng lương khi đổi việc, hoặc là để từ chối phỏng vấn tôi vì sợ rằng tôi sẽ quá đắt đối với họ.

Vậy tại sao chúng ta lại chia sẻ những con số? Vì chúng ta cần bàn nhiều hơn về số tiền mà chúng ta được trả. Tiền thưởng công bằng bắt đầu với tính minh bạch cao.

Ngày nay, giới tính, chủng tộc, giai cấp và vô số đặc điểm khác đã đóng vai trò tạo nên thành kiến hệ thống trong ngành công nghệ. Một báo cáo tuyển dụng năm 2018 cho thấy đàn ông trong lĩnh vực này được trả lương cao hơn phụ nữ cho cùng một vai trò trong cùng một công ty với 63% thời gian. 55% phụ nữ trong lĩnh vực công nghệ đã báo cáo rằng họ được trả ít hơn đồng nghiệp khác giới trong cùng một chức vụ.

Tuy vậy, ta vẫn có lý do để trở nên lạc quan hơn khi biết được rằng các cuộc trò chuyện trung thực về lương có thể thu hẹp khoảng cách này. 66% những người nhận thức được sự chênh lệch lương chỉ biết về điều đó qua trao đổi với đồng nghiệp về tiền thưởng.

Thông thường, khi mọi người nói về tiền thưởng (nên chấp nhận và từ chối những gì, làm thế nào để thương lượng, vân vân), lời khuyên được đưa ra là ‘biết giá trị của mình nằm ở đâu’. Nhưng bằng cách nào cơ, khi mà khoản tiền thưởng được giữ bí mật với hầu hết các nhân viên, còn số ít những người biết được điều bí ẩn này lại là những người nắm chức vụ cao nhất? Thông thường, họ có thể truy cập thông tin về mức trung bình thị trường trả cho bất kỳ vai trò nào bằng cách chuyển dữ liệu thanh toán của họ cho các công ty thu thập số liệu từ nhiều khách hàng, rồi sau đó các công ty này sẽ trả lại bản phân tích tổng hợp cho họ. Sự bất cân xứng thông tin đó đồng thời tạo ra sự mất cân bằng quyền lực, và chỉ có một bên – bên có nhiều quyền lực hơn, có thể đưa ra quyết định sáng suốt về lương.

Đây là một kịch bản điển hình: Bạn vừa phỏng vấn cho một công ty, dành hàng giờ dán mắt vào màn hình điện thoại để hoàn thành công việc onsite. Bạn đã làm tốt và sắp nhận được một lời đề nghị. Nhà tuyển dụng gọi điện đến và, tất nhiên, yêu cầu bạn cho họ một con số.

Bạn bắt đầu bối rối. Điều gì sẽ xảy ra nếu số tiền bạn mong muốn quá cao? Bạn không muốn công ty không cung cấp cho bạn một lời đề nghị – bạn cần một công việc và bạn đã trải qua toàn bộ quá trình phỏng vấn, vì vậy bạn không muốn phá hoại cơ hội này. Thế sẽ ra sao nếu số tiền bạn đưa ra quá thấp đây? Bạn không muốn bán phá giá bản thân như vậy, hơn nữa khoản tiền thưởng mà bạn thương lượng lúc này, trước khi bạn nhận việc, sẽ xác định mức tiền thưởng của bạn trong nhiều năm. Những người khác có trình độ tương tự với bạn sẽ được trả bao nhiêu? Bạn hoàn toàn đang dò dẫm trong bóng tối.

Đã có những nỗ lực nhằm khắc phục sự mất cân bằng này (dịch vụ như Glassdoor, Comparably và Levels), nhưng các nền tảng tổng hợp dữ liệu tiền thưởng ẩn danh ấy vẫn không thể nào thay thế cho những gì chúng ta thực sự cần: một nền văn hóa nói chuyện cởi mở về tiền thưởng được bình thường hóa.

Vào ngày Quốc tế Phụ nữ, tôi đã đăng một tweet lấy cảm hứng từ nhà văn Carina Hsieh và phong trào #talkpay. Nó mở ra một lời mời ngỏ gửi tới những người đàn ông trong lĩnh vực công nghệ nhằm chia sẻ mức lương của họ với tôi để tôi có thể đăng chúng ẩn danh.

Đến tận bây giờ, phụ nữ cùng những người đến từ dân tộc thiểu số thường xuyên bị trả lương thấp hơn so với đồng nghiệp, và họ thậm chí còn chẳng hề nhận ra điều đó bởi lẽ họ không có nhiều cơ sở để so sánh. Tôi nghĩ rằng một vài người trong số đó có thể đã sẵn lòng nhắn tin trực tiếp cho tôi.

Giờ đây, nửa triệu người đã xem tweet đó. Hàng ngàn người đã gửi tin nhắn cho tôi. Rất nhiều mức tiền đã được gửi đến nhưng tôi vẫn chưa đăng chúng ở bất cứ đâu ngoài cơ sở dữ liệu mà tôi nhận được.

Nhân viên công nghệ từ khắp nơi trên thế giới, trong tất cả các chức vụ, đã gửi cho tôi số tiền lương mà họ được trả. Nhưng bởi vì tôi là một kỹ sư phần mềm ở Vùng Vịnh, đó là tập dữ liệu lớn nhất mà tôi có. Vậy, những người đàn ông làm về công nghệ phần mềm ở Vùng Vịnh được trả bao nhiêu? Đây là đóng góp của tôi cho cuộc thảo luận về lương bổng:

Các kỹ sư phần mềm xây dựng tất cả các trang web và ứng dụng bạn sử dụng hàng ngày. Vai trò kỹ thuật phần mềm trong Vùng Vịnh thường bắt đầu từ sáu con số: $120.000 là mức lương cơ bản điển hình cho một người vừa tốt nghiệp đại học bốn năm về chuyên ngành khoa học máy tính, là tiêu chuẩn được đặt ra bởi các công ty công nghệ lớn. Mức lương này có thể thấp hơn ở một công ty khởi nghiệp nhỏ, nhưng thường thì ngay cả những công ty này cũng sẽ trả sáu con số. Các công ty khởi nghiệp ở giai đoạn sẽ đầu phải trả ít nhất, và mức tiền thưởng thực sự gây sốt chỉ bắt đầu xuất hiện tại các công ty ‘khởi nghiệp’ lớn như là Uber, Lyft và Airbnb.

Một yếu tố quan trọng để phân biệt các công ty khởi nghiệp và công ty đại chúng là vốn chủ sở hữu. Thông thường, đến cuối cùng thì vốn chủ sở hữu của công ti khởi nghiệp không có giá trị gì cả, nhưng với các công ty đại chúng, vốn chủ sở hữu chiếm một phần rất lớn trong khoản tiền thưởng. Mức lương cơ bản hiếm khi tăng lên trên $400.000 – thực tế tôi chưa hề thấy có mức tiền như thế – nhưng cổ phiếu có thể tăng gấp đôi hoặc thậm chí gấp ba lần tổng tiền thưởng của một kỹ sư công nghệ. Và không giống như tiền lương, cổ phiếu có thể tăng trưởng đáng kể về giá trị, điều này sẽ đúng nếu bạn là nhân viên của Google, được chứng kiến sự tăng vọt bất ngờ của giá trị cổ phiếu hoặc nếu tôi là kỹ sư đầu tiên của một công ty khởi nghiệp được mua với price tag khổng lồ. Sự giàu có thực sự ở Thung lũng Silicon được tạo ra thông qua vốn chủ sở hữu.

Facebook và Google đặc biệt chi rất mạnh tay cho tài năng theo nhu cầu. Mặc dù là một thị trường cạnh tranh, nhưng nếu bạn nghe nói một kỹ sư công nghệ có tổng số tiền thưởng hàng năm là $750.000, thì điều đó khác xa so với con số điển hình. Trừ khi là họ làm cho Facebook hoặc Google và là một trong số ít người được chọn trên thế giới có kinh nghiệm và chuyên môn trong ngành để thực hiện công việc. Họ chính là những người trong nhóm ‘golden handcuffs’: trên lý thuyết những người này có thể kiếm được việc ở bất cứ đâu, nhưng lại không thể rời đi (hoặc ít nhất họ nghĩ rằng họ không thể rời đi) vì không đối thủ nào có thể phù hợp với mức lương của họ.

|Thông thường, mọi người lo sợ rằng họ có thể bị sa thải vì chia sẻ số tiền họ được trả.

Tôi đoán tổng số tiền trung bình (gồm lương cơ bản, vốn chủ sở hữu cùng tiền thưởng) cho một kỹ sư phần mềm ở Vùng Vịnh sẽ có giá từ $150.000 đến $200.000. Ước tính này được hỗ trợ bởi dữ liệu mà tôi đã nhận được thông qua Twitter, trong đó tổng tiền thưởng trung bình là $183,750. Theo Glassdoor, mức lương cơ bản của kỹ sư trung bình là $137.000, với tiền thưởng 11.000 đô la, không bao gồm cổ phiếu thưởng.

Số tiền này rất lớn nên không có gì lạ khi đây là một chủ đề nhạy cảm của cuộc trò chuyện. Tuy nhiên, tôi vẫn chưa chuẩn bị cho nỗi lo của những người đã gửi cho tôi về mức tiền bồi thường của họ. Nhiều lượt phản hồi gửi đến tôi lặp đi lặp lại rằng thông tin này cần được ẩn danh. Một số thậm chí còn yêu cầu sắp xếp lại các chi tiết mơ hồ như thành phố nơi họ ở hoặc chức danh công việc của họ, đề phòng trường hợp bị nhận dạng. Như thường lệ, người ta sợ rằng họ có thể bị sa thải vì chia sẻ mức tiền lương của mình.

Tỏ thái độ với sự minh bạch trong vấn đề lương lậu là dấu hiệu của một nền văn hóa bị phá vỡ nghiêm trọng. Cách chúng ta được thưởng hình thành nên mọi thứ trong cuộc sống hàng ngày: nơi chúng ta có thể sống, những gì chúng ta có thể làm, bao nhiêu tự do chúng ta có thể sở hữu. Điều đó hoàn toàn phụ thuộc vào sự quan tâm của ta với vốn hiểu biết về vị thế của chính bản thân mình khi xét đến tiền lương, và chúng ta giữ bí mật về điều ấy bởi sợ phải chịu phạt vì đã công khai chúng. Trong một ngành công nghiệp mong đợi sự minh bạch sâu sắc, chúng ta đã không đạt được điều đó dù đấy là điểm mấu chốt.

Chúng ta cần thay đổi. Trao đổi với đồng nghiệp, những người trong ngành và bạn bè của bạn về số tiền bạn được trả. Trao đổi với những người phụ nữ và dân tộc thiểu số trong nhóm của bạn. Đừng chỉ nói về mỗi tiền lương; nói về tổng số tiền bồi thường của bạn, bao gồm cả vốn chủ sở hữu và tiền thưởng. Nói về quá trình, ví dụ như cách mà mức lương của bạn thay đổi trong suốt sự nghiệp ra sao hay việc đàm phán để đi đến đề nghị cuối cùng mà bạn nhận được đã diễn ra như thế nào. Rồi mời đối phương làm tương tự.

Có một nhận thức phổ biến rằng là các công ty sở hữu tất cả quyền lực trong thị trường việc làm bởi vì họ đem đến những công việc. Nhưng chính những người nhân viên mới là người cung cấp các kỹ năng và kinh nghiệm mà các công ty cần. Biết được bạn xứng đáng được trả bao nhiêu sẽ mang lại cho bạn sức mạnh trong một hệ thống mà vốn không ủng hộ bạn – và bạn nên sử dụng nó.

________________________

Bài này có hơi nhiều từ chuyên ngành mà em chưa nắm rõ nên dịch chưa được mượt lắm, nếu đọc thấy sạn ở đâu mong các anh chị sửa giúp ạ! Em cảm ơn nhiều!