Tin vui cho người lao động bị nợ BHXH do doanh nghiệp phá sản

Sau nhiều năm bị treo quyền lợi, tới nay hàng nghìn lao động bị nợ BHXH do chủ sử dụng bỏ trốn, phá sản, không còn khả năng đóng BHXH sẽ được giải quyết chế độ.

Giải quyết quyền lợi chính đáng cho lao động tham gia BHXH

BHXH Việt Nam vừa ban hành Công văn số 2962/BHXH-QLT (gọi tắt là Công văn 2962) gửi BHXH các tỉnh, thành phố để hướng dẫn xác nhận thời gian đóng BHXH của người lao động trong trường hợp người sử dụng lao động không còn khả năng đóng và lao động đang bị nợ BHXH. Theo đó, người lao động tại doanh nghiệp mất khả năng đóng Bảo hiểm xã hội (BHXH) vẫn được giải quyết chế độ hưu trí, tử tuất và BHXH một lần, khắc phục tình trạng bị treo quyền lợi nhiều năm.

Chế độ hưu trí, tử tuất đối với người lao động trong trường hợp người sử dụng lao động không còn khả năng đóng đã được Chính phủ quy định cụ thể tại Chương V (từ Điều 26 đến Điều 32) Nghị định 158/2025/NĐ-CP.

Trong chương này, Nghị định 158 quy định cơ quan BHXH phải xác nhận thời gian đóng BHXH để giải quyết quyền lợi hưu trí, tử tuất cho người lao động rơi vào trường hợp người sử dụng lao động nợ BHXH mà không còn khả năng đóng. Công văn 2962 hướng dẫn BHXH các tỉnh, thành phố triển khai quy định này.

Theo đó, người lao động rơi vào trường hợp người sử dụng lao động không còn khả năng đóng BHXH trước ngày 1/7 đều có thể nộp hồ sơ yêu cầu chi trả chế độ BHXH; cho dù họ đang bảo lưu thời gian đóng BHXH hoặc đang tiếp tục tham gia BHXH, đang hưởng chế độ hưu trí, đã hưởng chế độ tử tuất (thân nhân người lao động), đã hưởng BHXH một lần.

Người sử dụng lao động không còn khả năng đóng BHXH cho người lao động được áp dụng quy định này bao gồm 6 trường hợp cụ thể như sau:

– Người lao động hoặc thân nhân của người lao động (nếu người lao động đã chết) thuộc các trường hợp trên có thể nộp hồ sơ đề nghị xác nhận thời gian đóng BHXH tại bộ phận Tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả thủ tục hành chính của BHXH tỉnh quản lý đơn vị, hoặc nộp tại Trung tâm Phục vụ hành chính công, Dịch vụ công (trực tuyến), hoặc gửi qua dịch vụ bưu chính.

Hồ sơ chỉ cần tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế (Mẫu TK1-TS, ban hành kèm theo Quyết định số 490/QĐ-BHXH ngày 28/3/2023 của BHXH Việt Nam).

Cơ quan BHXH tiếp nhận hồ sơ có trách nhiệm căn cứu vào dữ liệu đang quản lý, trạng thái của đơn vị sử dụng lao động và quá trình đóng BHXH của người lao động trên phần mềm nghiệp vụ, thực hiện xác nhận thời gian tham gia BHXH đến thời điểm người lao động nghỉ việc.

Trường hợp đủ điều kiện xác nhận thì trong thời hạn 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ, cơ quan BHXH thực hiện xác nhận thời gian đóng BHXH của người lao động.

Trường hợp cần phải xác minh lại quá trình đóng BHXH thì thời hạn không quá 45 ngày. Trường hợp không đủ điều kiện xác nhận thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Trước đó, theo thống kê của BHXH đến tháng 5/2025, cả nước có gần 14.000 tỷ đồng tiền nợ BHXH, trong đó hơn 4.000 tỷ đồng thuộc nhóm nợ khó thu – đến từ các doanh nghiệp đã phá sản, giải thể hoặc có lãnh đạo bỏ trốn.

Hệ lụy là hơn 125.000 người lao động bị gián đoạn quyền lợi, nhiều người đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa thể làm thủ tục do thiếu thời gian đóng. Thậm chí có người lao động đã mất hoàn toàn cơ hội hưởng lương hưu chỉ vì doanh nghiệp cũ “quên” đóng vài năm trước khi họ nghỉ việc.

Nhiều chuyên gia cho rằng, nguyên nhân của việc nợ BHXH, không chỉ đến từ phía chấp hành pháp luật của doanh nghiệp, từ chế tài vẫn chưa đủ sức răn đe, mà còn từ sự lỏng lẻo, chậm phản ứng và nếu không muốn nói là chưa tròn trách nhiệm từ chính hệ thống quản lý an sinh trong việc cảnh báo, ngăn chặn.

Đọc thêm