Một lần chờ xe buýt , tôi có dịp trò chuyện với một người rất trẻ , ăn mặc lịch sự , tóc hớt ngắn , đeo kính trắng nhìn có vẻ trí thức , áo chemise trắng , tay manchette thắt cravats sọc careau thanh nhã …
Bà già và Anh chàng này lại đi cùng tuyến đường , lên xe ngồi cạnh nhau .
Qua giới thiệu tôi được biết anh này là sinh viên vừa tốt nghiệp khoa ngữ văn trường Đại học nhân văn , hiện anh được giữ lại trường làm trợ giảng cho các buổi dạy sinh viên … Chắc chưa tới 25 tuổi
Tôi cũng tự giới thiệu mình là giáo viên đã về hưu gần 10 năm , lụm cụm nhưng có nhiều thắc mắc muốn hỏi , mà không biết hỏi ai , may mắn gặp được anh bạn trẻ này , tôi liền xin được trò chuyện , anh chàng rất nhiệt tình và lễ phép , tôi bắt đầu thẩm vấn :
__ Con ơi , cô thấy tiếng Việt ngày xưa phong phú và cách ghép từ theo luật quy định , có phương pháp rõ ràng, sao tiếng Việt bây giờ nó nghèo nàn và thô thiển quá . Thằng nhỏ mắt sáng lên, nhanh nhẹn
__ Cô nêu ví dụ cụ thể đi cô ! Nếu con biết con sẽ giải thích cho cô rõ
__ Cô rất vui , cám ơn con … Tôi mạnh dạn đặt câu hỏi :
__ Ngày xưa cô có :
+ Từ thịnh soạn , linh đình … Để nói về một bữa ăn , bữa tiệc …
+ Từ tráng lệ , nguy Nga … Để nói về ngôi nhà hay biệt thự đẹp .
+ Từ lộng lẫy , sang trọng … Để nói về cách ăn mặc , những đồ vật , xe cộ …
__ Ngày nay người ta chỉ xài có một từ :
” HOÀNH TRÁNG ” thí dụ :
+ Bữa tiệc |[
+Biệt thự |[. Hoành tráng
+ Cái xe hơi |[
Là xong , không phải chọn lựa từ cho thích hợp … Như vậy có phải làm cho tiếng Việt mình ngày càng nghèo nàn , thô thiển không ???
Mà Hoành tráng là cái gì ??? Từ này không có trong tự điển tiếng Việt
Thằng nhỏ còn chưa kịp trả lời , bà già tui bồi thêm :
Cô xem trên Tivi những game show , các giám khảo nghe và bình luận về giọng ca của thí sinh nào đó , họ nói :
___ Giọng ca đẹp … Cô rất khó chịu vì giọng ca mà đẹp là sao ??? Họ lặp đi lặp lại nhiều lần , mà nhiều giám khảo sử dụng từ đẹp cho một giọng ca … Là sao ??? Thay vì nói một giọng ca truyền cảm , giọng ca trầm ấm , giọng ca du dương , hay trong trẻo …
Thêm một chưởng nữa bà già tui tiếp luôn :
Vẫn là xướng ngôn viên trên Tivi đọc tin tức họ nói :
nào là đinh tặc , cát tặc , lâm tặc , hải tặc , không tặc , cáp tặc … Chó tặc … Họ đọc một cách hồn nhiên … Cô nghe mà … Muốn khóc cho tiếng Việt thời nay ….
Những từ như ” động não , manh động , trẻ em hòa nhập … Được nghe rất bình thường …
Cô đồng ý là từ ngữ có ngày sinh , nó xuất hiện theo thời … Và nó cũng có ngày mất do người ta quên không sử dụng nữa thì nó mất do không còn thấy xuất hiện nữa …
Thằng nhỏ ngồi nghe mà không nói được câu nào , nó nhìn bà già tui có vẻ gì khó hiểu , một lúc sau nó mới mở lời :
__ Cô ơi , để con về trao đổi lại với Thầy con … Mong hôm khác gặp lại cô …
Xe dừng , không biết là nơi thằng nhỏ muốn đến , hay nó ngại ngồi nghe bà già chất vấn …
Cuối cùng , Thằng nhỏ xuống xe và đi như trốn chạy ! Tội nghiệp quá ! Thiệt tình thì bà già rất muốn biết tại sao Tiếng Việt ngày nay trở nên nghèo nàn như vậy thôi … vì không ai nhìn thấy hay do người ta luôn bị cuốn hút vào đời sống Công nghệ thông tin rồi quên mất …
Học trò của Bà Già tới nhà thăm cô , Bà Già tui làm bánh cho tụi nó ăn , vừa ăn , nó vừa xuýt xoa :
__ Bánh cô làm hơi bị ngon !
__ Ngon mà sao bị ??? Học ở đâu ra ??
Bà già tui bắt đầu giảng cho nghe một bài … Tụi nó mở mắt nhìn mà không nói , chắc là do thói quen …
Thế nhưng … Có lẽ mình đã hết thời rồi , sắp lên núi mà cứ muốn ở
Tác giả Nga Bích Phạm
