ĐÂY LÀ MỘT ĐẤT NƯỚC TUYỆT VỜI CÙNG VỚI NHỮNG CON NGƯỜI THÚ VỊ. NHƯNG CÓ ĐIỀU GÌ ĐẤY LẠ LẮM
Tôi hiểu ý bạn là gì. Tôi gọi nó là “Khoảng trống giữa các chiều không gian”
Thụy Điển là một trong số hiếm những nơi mà có vẻ như không hoàn toàn hiện hữu ở chiều không gian mà chúng ta đang sống. Một phần của nó còn nằm ở … một nơi khác.
Bạn tôi là một người theo trường phái vi lượng đồng căn (homeopathy) ở Đức đã đến thăm Thụy Điển nhiều lần và cho tôi một mô tả rất tốt thế này: “Theo trường phái vi lượng đồng căn mà nói, thì cả thế giới sẽ pha loãng thuốc ở khung pha loãng D (D-potency, pha loãng theo bậc 10 giảm dần). Còn Thụy Điển thì ở khung pha loãng C (C-potency, pha loãng theo bậc 100 giảm dần)”.
Chú giải: Vi lượng đồng căn (Homeopathy) là một phương pháp y học thay thế điều trị bệnh nhân bị mắc một bệnh nào đó bằng cách sử dụng những chế phẩm được pha loãng, mà những chế phẩm này cũng gây ra các triệu chứng cho một người bình thường giống như là triệu chứng của chính căn bệnh cần chữa gây ra.
Tôi nghĩ mô tả theo cách này khá là dễ hình dung. Các cách pha loãng chất chữa bệnh theo liệu pháp vi lượng đồng căn cho thấy cái thì ở trên trời còn cái thì sà dưới đất. Khung pha loãng D giống như là bản chất thực sự của Trái Đất vậy, còn C thì vốn đã leo lên một mức thang cao hơn so với hình ảnh phản ánh từ chiếc gương của thực tại.
Tôi nghĩ sẽ có những giải thích hợp lý cho ấn tượng này, đương nhiên, không có gì mãi bí ẩn cả:
- Giao tiếp phi ngôn ngữ – dạng thức Thời gian (Chronemics): sự tương tác ở Thụy Điển giữa người với người thường hay bị gián đoạn một cách kì lạ. Bắt chuyện với một người dân Thụy Điển sẽ có thêm một bước mà bạn thường không thấy như vậy (còn nữa không ta?) khi so với phần còn lại của thế giới: Tạm dừng. Họ sẽ luôn chờ đợi trước khi trả lời bạn, để chắc rằng bạn đã nói hết câu. Đó sẽ khiến cho người ngoài cảm thấy một cảm giác “ôi trời, anh ta hay cô ta có hồi đáp mình không vậy?”
Chú giải: Chronemics là chủ đề nghiên cứu về cách mà thời gian đóng vai trò như thế nào đến việc giao tiếp phi ngôn ngữ.
- Âm vang: tôi đã đề cập đến khá thường xuyên, nhưng có người vẫn chưa hình dung được cho đến khi họ đã đến đây: Thụy Điển rất tĩnh lặng. Vì lý do nào đó, mọi thứ ở đây giống như bị ấn nút tắt âm thanh vậy, như là mọi thứ bị phủ trên tuyết. Mọi người nói chuyện trong yên lặng nhiều hơn, xe hơi đi chậm hơn, còn các tòa nhà có vẻ như là nuốt chửng mọi tiếng vang … nên đôi khi bạn nghĩ tai của mình có vấn đề thính lực mất.
- Ánh sáng: vì vĩ độ giống như ở Alaska, mặt trời sẽ thấp hơn ở Thụy Điển vào mọi lúc. Cứ như là bạn đang sống vào buổi sáng sớm vĩnh viễn vậy – hoặc là không khí của buổi chiều. Bóng tối dài hơi và rất nhẹ.
- Màu sắc: một lần nữa, vì góc chiếu của mặt trời thấp, không khí trong sạch, bạn sẽ thấy màu sắc có độ bão hòa cao hơn các nơi khác. Là nhiếp ảnh gia, tôi thường run sướng vì điều này. Tôi có thể xác định được chuyện này nhờ vào biểu đồ màu kĩ thuật số khi tôi chỉnh sửa ảnh. Màu lam và lục ở Thụy Điển không thể tin được. Giống như một bức tranh Florentine cổ vậy.
- Nhẹ nhàng: phong cách kiến trúc, cùng với màu sắc ấm áp, cho ta một ấn tượng về một môi trường xung quanh có ít sức nặng hơn so với thực tế. Nhà ở Thụy Điển cứ như là đang ở trên một ngọn đồi xanh cỏ nhưng cũng nhẹ nhàng như nhà búp bê có thể mang đi nơi khác dễ dàng vô cùng. Đó là vì chúng nhìn y như vậy.
- Xã hội Nữ tính: ngược lại với Xã hội Nam tính, theo định nghĩa của Geert Hofstede. Tiếng gầm của “đàn ông đầu đàn” không bao giờ có ở đây. Không có tiếng càu nhàu của một tay râu xồm nào được chấp thuận. Thụy Điển là quốc gia nữ tính. Dù cho nơi đây có nhiều nam giới hơn, nhưng nó có hơi hướng của tư duy mẫu hệ.
Chú giải: Thuyết tính chất Xã hội của Geert Hofstede đề cập đến hai dạng hình thức xã hội: Xã hội Nam tính (Masculinity) và Xã hội Nữ tính (Femininity). Xã hội Nam tính đề cao thành tựu, chủ nghĩa anh hùng, sự quyết đoán và lấy vật chất làm phần thưởng. Xã hội Nam tính về mặt bằng chung sẽ mang tính chất cạnh tranh cao độ. Ngược lại, Xã hội Nữ tính đề cao tính hợp tác, sự tử tế, quan tâm đến người yếu thế và chất lượng cuộc sống. Xã hội Nữ tính về mặt bằng chung sẽ mang tính chất tập trung vào sự đoàn kết.
Thế đấy. Đơn giản thôi, lý do rất tự nhiên, nhưng không phải sẽ có thể tìm được sự kết hợp này dễ dàng đâu.
Một vài tấm hình dưới đây chứng minh cho các luận điểm trên nhé.
Tôi đã nghe điều này được mô tả nhiều cách khác nhau trong nhiều năm qua, và đó là một trong những nhân tố chính khiến tôi cứ bị kéo lại về Thụy Điển trong nhiều năm. Giống như là bạn đang thoát khỏi thế giới vậy.
Một người bạn Úc của tôi đã từng nói là “nơi đó có vẻ nhiệm màu làm sao”. Một người Mỹ mà tôi đã gặp ở sân bay mô tả Thụy Điển là “không thực một cách lạ kì”. Một người đồng nghiệp Pháp của tôi thì nói là “giống như gặp gỡ một cô tiên xinh đẹp vậy”.
Tôi đã luôn hạnh phúc trốn chạy khỏi thế giới với cô tiên ấy được kha khá thời gian rồi.
