Tiếng Anh có một từ gốc giống với heißen của Đức (tương tự bên Hà Lan là heten), nhưng từ này rất cổ và hiện nay rất hiếm dùng.
Có một từ gốc trong tiếng Anh là hest. Tuy nhiên, từ này gần như hoàn toàn không được sử dụng trong tiếng Anh hiện đại, đó là lý do tại sao rất ít người biết nó. Nó có mặt chủ yếu trong từ “behest” (mệnh lệnh), cụm “at one’s behest” (theo lệnh từ ai đó). Mặc dù cụm từ này không được dùng thường xuyên, nhưng sẽ khá quen thuộc với hầu hết những người nói tiếng Anh, ít nhất là ở Vương quốc Anh.
Ý nghĩa của từ “behest” là yêu cầu, mệnh lệnh. Điều này phần nào cho chúng ta thấy hai từ “hest” và “behest” có liên quan đến từ “heißen” về mặt nghĩa như thế nào. Bạn thấy đấy, trong khi hầu hết những người học tiếng Đức nói tiếng Đức gặp từ “heißen” trong quá trình nghiên cứu về tiếng Đức của họ, họ luôn cho nghĩa của “heißen” là “được gọi (bằng tên gì đó)”. Điều này sau đó – khá tự nhiên, tôi nghĩ – dẫn đến câu hỏi “Tại sao tiếng Đức chỉ cần một từ để diễn tả cái này khi tiếng Anh cần cả một cụm từ?” Ich heiße Johannes (tiếng Đức) = My name is John/I am called John (tiếng Anh). Một bên vắn tắt, còn bên kia thì dài dòng.
Câu trả lời một phần nằm ở từ “heißen”. Khi nó không được dùng để giới thiệu bản thân thì nó còn một chức năng khác trong tiếng Đức – mà ngày nay ít phổ biến hơn và do đó ít được biết đến (ngay cả với những người nói tiếng Đức). Từ “heißen”, giống như “hest/behest” trong tiếng Anh, có thể dùng để ra lệnh.
Ich hieß ihn hereinzukommen – I bade / told / ordered him to come in.
(Tôi kêu anh ấy đi vào)
Tôi không chắc liệu “hest” có được coi là động từ trong tiếng Anh như “heißen” trong tiếng Đức hay không (giả dụ như “*I hest him to come in”). Tuy nhiên, nó chắc chắn từng được sử dụng như một danh từ, ví trong câu “I have broken thy hest”, nghĩa là tôi đã phá lệnh (tức, tôi đã không vâng lời bạn).
Một từ gốc khác trong tiếng Anh là “hight” hoặc “hote”, xuất phát từ tiếng Anh cổ hātan (bản thân nó là từ gốc với “heißen” của tiếng Đức và “heten” của tiếng Hà Lan). Tuy nhiên, “hight” và “hote” – cả hai từ đều được coi là từ cổ xưa trong tiếng Anh hiện đại – chỉ được sử dụng trong quá khứ đơn hoặc quá khứ phân từ (thường giống về hình thức, mặc dù không có chức năng trong tiếng Anh hiện đại). Qua nhiều thế kỉ, tiếng Anh đã mất tiền tố “ge-“, đây là tiền tố xuất hiện trong quá khứ phân từ của tiếng Đức và Hà Lan và là cách phân biệt nó với thì quá khứ (ví dụ tiếng Đức: heißen – hieß – geheißen; tiếng Hà Lan: heten – heette – geheten, với tiếng Anh: *het – hight/hote – hight/hote).
Mấy chỗ dùng dấu hoa thị là do tôi không thể tìm thấy nguồn tiếng Anh đáng tin cậy cho dạng nguyên thể hoặc thì hiện tại của động từ đó – nó có thể là *het (như trong ‘het up’) – gốc từ “high” và “hote”. Điều này cho thấy rằng *het – nếu là từ đúng cho nguyên thể và thì hiện tại – thì nó là một động từ khiếm khuyết trong tiếng Anh hiện đại (nghĩa là một động từ không có cách chia trong tất cả các thì và lối/thức) .
Nếu nói tới việc từ *”het” vẫn được sử dụng trong tiếng Anh hiện đại (và từ này rất hiếm và xưa), thì nó dường như chỉ được sử dụng trong thì quá khứ hoặc như một quá khứ phân từ:
– I hight / hote thee to come in – I bade / told / ordered you to come in
(Tôi kêu bạn vào.)
(thì quá khứ, ý kêu ai đó làm gì đó)
– ‘Trouble’ art thou hight / hote – You are called ‘Trouble’
(Bạn được gọi là “Rắc rối”.)
(quá khứ phân từ, ý nói một người được gọi là gì)
Nói tóm lại, tiếng Anh có một vài từ có gốc với heißen của tiếng Đức và heten của tiếng Hà Lan. Giống như trong tiếng Đức và tiếng Hà Lan, những từ gốc bên tiếng Anh này liên quan đến khái niệm “gọi, kêu, chỉ huy”. Tuy nhiên, ở Đức hay Hà Lan thì những từ đó vẫn được dùng hằng ngày, còn ở tiếng Anh thì chúng rất hiếm và đã lỗi thời.
Đây là lý do tại sao những người nói tiếng Anh, mặc dù tiếng Đức và tiếng Hà Lan rất gần với tiếng Anh, nhưng thường tự hỏi tại sao tiếng Đức và tiếng Hà Lan có một cách diễn đạt giới thiệu tên mình là gì, trong khi tiếng Anh cần cả một cụm từ. Sự thật là tiếng Anh cũng có thể dùng một từ để diễn tả thế, but has to almost all intents and purposes discarded and forgotten it.
Câu hỏi của OP là một câu tôi đã luôn chất vấn bản thân trong quá khứ. Thật tuyệt khi có cơ hội trả lời nó ở đây trên Quora.
Cảm ơn đã đặt câu hỏi này nha, Sebastian Wieser.
Theo: Katie Lê
