“Chữ “Tết” do chữ “Tiết” mà thành, “Nguyên” có nghĩa là sự khởi đầu và “Đán” là buổi sáng sớm.
Đối với người Việt “ăn” không phải chỉ là đem những món dinh dưỡng cho cơ thể bằng những động tác nhai, nuốt… mà còn được xem như một nét sinh hoạt quan trọng nhứt trong đời sống: “Dĩ thực như thiên” (coi việc ăn uống như trời), trong dân gian cũng thường nói “Có thực mới vực được đạo”.
Chúng ta bắt đầu dạy cho trẻ mới lớn là dạy cho bé biết “học ăn, học nói, học gói, học mở”. Xem qua các truyền thuyết trong thời kỳ tiền sử, chúng ta cũng thấy cái ăn là quan trọng. Khi vua Hùng muốn truyền ngôi lại cho con, thì bảo rằng ai tìm được món ăn ngon nhứt sẽ được nhường ngôi. Rốt cuộc, người con tìm ra món “bánh chưng – bánh dầy” được cha truyền ngôi báu. Trong huyền thoại “Thánh Gióng”, một đứa trẻ 3 tuổi, khi ăn mấy chảo cơm đã vươn mình to lớn và đánh đuổi giặc Ân. Trong ca dao, tục ngữ cũng có rất nhiều câu nói về “ăn”.
Người Việt làm lụng suốt cả năm chỉ mong no đủ ba ngày Tết. Ngày Tết chỉ có ăn thôi mà không làm nữa. Và ta có những món ăn rất đặc biệt và đa dạng trong ngày Tết. Từ thực tế đó, ta có thể hiểu được vì sao người Việt mình không nói “mừng Tết” mà thường nói “ăn Tết”.”
Người Việt trước kia lấy nghề nông làm gốc, ngày Tết là lúc nông nhàn, người ta đã tích trữ lương thực để chuẩn bị cho những ngày Tết được no đủ. Trong quan điểm xưa, những ngày đầu năm rất quan trọng, đầu năm no đủ, ấm êm sẽ báo hiệu một năm mới mùa vụ bội thu nên cái “ăn” được chăm lo chu đáo rồi mới đến “chơi”. Ngày nay, ngành nghề đa dạng, đời sống người trẻ không còn gắn liền với nông nghiệp vốn phụ thuộc vào thời tiết tự nhiên, lương thực thực phẩm cũng không còn thiếu thốn nên hẳn nhiên, nhu cầu “ăn” trong ngày Tết không còn quá quan trọng nữa mà nhu cầu “nghỉ ngơi”, hay “chơi” Tết được ưu tiên lựa chọn. Đó là điều tất yếu, theo quy luận vận động tự nhiên của xã hội hiện đại, quy luật lựa chọn của văn hóa.
