Năm 1858, triều đình Mãn Thanh ký hòa ước Ái Hồn, nhường 600.000 km2 lãnh thổ cho Đế quốc Nga để tập trung chống quân Anh trong chiến tranh Nha phiến. Do hiệp ước này, nhiều khu vực sinh sống lâu đời của người Hán đã trở thành lãnh thổ Nga. Trong số đó, có một khu vực rộng lớn với hơn 3 vạn dân, tập trung thành 64 ngôi làng ở bờ đông bắc sông Amur – người Hán gọi là ”Giang Đông lục thập tứ đồn” (64 ngôi làng phía đông con sông).
江东六十四屯 cho dễ.
Ở các khu vực này, thỉnh thoảng nổ ra các cuộc phản kháng của người Trung Quốc chống lại sự cai trị của Nga, giữ đất tổ trước sự xâm nhập của Nga. Chính quyền Nga ban đầu không hành động mạnh tay, và cũng hạn chế người Nga đến sống. Nhưng năm 1900, phong trào Nghĩa Hòa Đoàn ở Trung Quốc bùng nổ, gây nên sự căm thù và thảm sát người phương Tây ở Bắc Kinh. Để trả thù, chính quyền Nga đã quyết định xóa sổ toàn bộ khu vực sinh sống của người Hán ở bờ bắc sông Amur, chủ yếu bằng cách đẩy các cư dân người Hán xuống sông Amur.
Tổng cộng hơn 2 vạn dân thường người Hán đã bị đẩy khỏi nơi sinh sống, với hơn 3.000 người chết. Toàn bộ các làng người Hán dọc sông Amur bị triệt hạ. Người Nga sau đó đã xây một thành phố mới, trở thành thành phố Blagoveshchensk – tỉnh lỵ của tỉnh Amur, Liên Bang Nga ngày nay.
Vì trước đây đã có lần viết về sự kiện này, nên lần này mình sẽ chủ yếu đưa hình ảnh lịch sử. May mắn là các tư liệu lưu trữ ở Nga vẫn khá nguyên vẹn. Như thường lệ chú thích ở trong từng hình. Những lần trước chỉ có ảnh của Trung nhưng lần này may mắn đã tìm được kho ảnh của Nga dù ít hơn và chất lượng khá mờ.
