Sau loạt bài của Dân Việt vụ phù phép rau trôi nổi vào trường học: Tư vấn từ chuyên gia dinh dưỡng

Sau loạt bài phóng sự điều tra độc quyền của Báo điện tử Dân Việt với nội dung “Thủ đoạn “phù phép” rau trôi nổi vào bữa ăn học đường ở Hà Nội”, đăng tải đúng vào thời điểm bước vào năm học mới, vấn đề bữa ăn cho trẻ lại càng được nhiều phụ huynh quan tâm.

Nóng vụ “phù phép” rau trôi nổi vào trường học

Sau loạt bài của Báo điện tử Dân Việt phản ánh rau trôi nổi được “phù phép” đưa vào bếp ăn tập thể, trường học và siêu thị, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.Hà Nội ban hành quyết định xử lý vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm và trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đối với Công ty TNHH SX Thương mại và Dịch vụ Liên Anh (Công ty Liên Anh; địa chỉ tại thôn Tiền Lệ, xã Sơn Đồng, TP.Hà Nội). Quyết định nêu rõ, Công ty Liên Anh bị xử lý bởi 5 hành vi. Công ty Liên Anh bị xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền là 92 triệu đồng.

Vụ việc đã gióng lên hồi chuông cấp thiết về việc đảm bảo bữa ăn học đường cho các em học sinh về điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm, về chất lượng bữa ăn. Bữa ăn học đường không chỉ cung cấp năng lượng cho học sinh mà còn là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển của các em. Tuy nhiên, tình trạng chất lượng bữa ăn bán trú tại nhiều trường hiện nay còn nhiều bất cập, đặc biệt là về vệ sinh an toàn thực phẩm như vụ việc Báo điện tử Dân Việt điều tra phản ánh.

Ngày 15/9 và 16/9, Báo điện tử Dân Việt đã đăng tải loạt bài phóng sự điều tra độc quyền với nội dung: Thủ đoạn “phù phép” rau trôi nổi vào bữa ăn học đường ở Hà Nội.

Anh Phan Anh Tâm (44 tuổi, phường Từ Liêm, TP.Hà Nội, có con gái đang học tại một trường THCS) lo lắng bày tỏ: “Sau vụ việc Dân Việt phản ánh, tôi cảm thấy rất lo lắng về bữa ăn của con gái ở trường, tôi không rõ nhà trường nơi con gái tôi theo học chọn đơn vị cung cấp thực phẩm nào, có đạt tiêu chuẩn chất lượng về sinh an toàn thực phẩm hay không? Con gái tôi đang độ tuổi phát triển, bữa ăn học đường không chỉ đảm bảo cho con có đủ sức khỏe học tập cả ngày ở trường mà còn có thể ảnh hưởng lâu dài tới việc phát triển thể chất của con”.

Những lo lắng của anh Tâm cũng là điều mà anh Ngô Nhật Quang (51 tuổi, phường Nghĩa Tân, TP.Hà Nội, có con trai đang theo học tại một trường THCS) trăn trở: “Trong các cuộc họp đầu năm, giáo viên chủ nhiệm thông báo số tiền phải đóng và tên đơn vị tổ chức bữa ăn bán trú. Tuy nhiên, thông tin về đơn vị cung cấp bữa ăn chỉ được thông báo cho có, chúng tôi thực sự cũng không hề biết đơn vị đó thế nào, năng lực của họ ra sao? Con trai tôi đang tuổi ăn tuổi lớn nên theo tôi bữa ăn bán trú ở nhà trường cũng rất quan trọng cho việc phát triển của con, bên cạnh bữa ăn tại gia đình. Vì vậy, sau sự việc Dân Việt phản ánh, gia đình tôi đã phải nghiên cứu thêm về bữa ăn tại gia đình để đảm bảo sức khỏe cho con phát triển thể chất”.

Thực tế, trên mạng xã hội xuất hiện nhiều hình ảnh khen, chê khác nhau về bữa ăn học đường. Có người khen bữa ăn đầy đặn và yên tâm khi con được ăn bán trú ở trường. Tuy nhiên, không ít trường hợp tỏ ra quan ngại, khi bữa ăn của con lại “lèo tèo” về số lượng. Đó là chưa kể những lo ngại về chất lượng, nguồn gốc, cũng như việc chế biến có an toàn hay không?…

Tư vấn từ chuyên gia dinh dưỡng: Nên chú trọng từ bữa ăn gia đình

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, việc nhiều phụ huynh quan tâm đến bữa ăn, dinh dưỡng cho con là điều dễ hiểu và cũng là tín hiệu đáng mừng. Bởi, dinh dưỡng chính là gốc rễ của sự phát triển cơ thể, cần được chăm sóc từ khi trẻ từ trong bụng mẹ, đến khi chào đời và các giai đoạn tiếp theo. Hiện nay, với sự quan tâm của Nhà nước và sự phát triển của kinh tế, việc trẻ bị đói ăn, nhất là trẻ ở thành thị là ít khi xảy ra, do vậy các mẹ không nên quá lo lắng và cần hiểu đúng về vấn đề này.

Theo PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng – Trưởng phòng Tổ chức-Hành chính, kiêm Giám đốc Trung tâm Tư vấn, phục hồi dinh dưỡng và kiểm soát béo phì (Viện Dinh dưỡng Quốc gia), thay vì quá quan tâm về số lượng thức ăn trong một bữa, phụ huynh hãy quan tâm nhiều hơn đến chất lượng, cũng như sự đa dạng thực phẩm của trẻ trong mỗi bữa ăn, trong cả ngày ăn. Với trẻ ở lứa tuổi đi học, ngoài bữa ăn bán trú tại trường, trẻ ăn 2 bữa chính và bữa phụ tại gia đình, vì thế bữa ăn gia đình vẫn chiếm phần lớn nguồn dinh dưỡng để trẻ phát triển.

Về chất lượng bữa ăn, PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng tư vấn, thay vì một suất ăn nhiều cơm, nhiều thịt hay có những món trẻ yêu thích như khoai tây chiên, đồ ăn nhanh, nước ngọt…, phụ huynh nên quan tâm đến việc ăn đủ về số lượng, nhưng cần nâng cao chất lượng và đa dạng thực phẩm. Theo đó, chất lượng chính là những thực phẩm tươi ngon từ thịt, cá, trứng và rau củ quả. Còn đa dạng thực phẩm, đó chính là có nhiều thực phẩm cung cấp các nguồn chất xơ, vitamin, khoáng chất và nhóm protein cũng nên có từ 1 đến 2 món trong một bữa ăn.

PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng lấy ví dụ, một suất ăn nếu chỉ có cơm, một món thịt, một món rau dù số lượng nhiều, nhưng dưới góc độ dinh dưỡng sẽ không tốt bằng một suất ăn có 2-3 món rau, 2 món cung cấp protein và trái cây theo mùa với lượng vừa đủ theo lứa tuổi. Với suất ăn có đa dạng thực phẩm, dù số lượng các món ít hơn nhưng sẽ cung cấp được nhiều chất và chúng giúp bổ trợ lẫn nhau tốt hơn, nhất là với hệ tiêu hóa và vận chuyển dinh dưỡng trong cơ thể. Do vậy, cần phải có cái nhìn khách quan về bữa ăn cho trẻ, bởi trẻ ăn nhiều chưa chắc đã tốt bằng trẻ ăn đa dạng thực phẩm.

Dù bữa ăn gia đình hay bữa ăn bán trú, PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng lưu ý đến nguyên tắc dinh dưỡng, đó là:

– Cần ăn đủ nhóm chất: Nguồn dinh dưỡng đa dạng, đầy đủ rất cần thiết với trẻ dù ở lứa tuổi nào, vì thế hay cho trẻ ăn đủ nhóm chất dinh dưỡng. Cụ thể:

+ Nhóm cung cấp tinh bột bao gồm: cơm, mỳ, bún, phở, bánh mì…

+ Nhóm cung cấp đạm (protein) bao gồm: Thịt gia súc, thịt gia cầm, cá, trứng, sữa…

+ Nhóm cung cấp chất béo bao gồm: Mỡ động vật, dầu ăn, các chất béo từ các loại hạt. Thực tế, nhiều gia đình sợ trẻ béo nên loại bỏ mỡ động vật ra khỏi khẩu phần ăn, điều này là không nên vì mỡ động vật vẫn rất cần cho trẻ phát triển. Mỡ động vật không đồng nghĩa với việc ăn các loại mỡ đã rán (ép lấy mỡ nước), mà nó còn có lẫn khi ăn thịt ví dụ như thịt lợn ba chỉ, gầu bò…

+ Nhóm cung cấp vitamin và khoáng chất, bao gồm: Các loại rau xanh ăn lá, củ quả và trái cây. Đây là nhóm chất quan trọng, nhưng nhiều trẻ ăn thiếu sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.

– Cần an toàn thực phẩm khi chế biến và khi ăn: An toàn thực phẩm là vấn đề quan trọng, nhất là các bếp ăn tập thể ở trường học. Do vậy, cần phải có hệ thống giám sát từ nhập nguyên liệu, khâu sơ chế, đến khâu chế biến món ăn để tránh nguy cơ ngộ độc tập thể. Ngoài ra, khi cho trẻ sử dụng món ăn, cần giáo dục trẻ về vấn đề vệ sinh trước khi ăn, bởi quá trình hoạt động, vui chơi bàn tay rất dễ nhiễm vi khuẩn lây bệnh, nếu không vệ sinh cũng dễ gây ngộ độc.

– Cần kết hợp giáo dục trẻ: Đây là vấn đề quan trọng cần sự kết hợp giữa gia đình, nhà trường và toàn xã hội. Bởi chỉ khi trẻ nhận thức được vai trò, tầm quan trọng của chế độ dinh dưỡng hợp lý, khoa học khi đó trẻ mới có tính phản biện về những thực phẩm được sử dụng trong các bữa ăn. Đồng thời, việc kết hợp gia đình và nhà trường cũng sẽ giúp đồng nhất được chế độ dinh dưỡng qua bữa ăn từ nhà trường, đến gia đình, từ đó giúp trẻ phát triển toàn diện hơn.

– Tránh ăn quá nhiều tinh bột: Trẻ ăn nhiều tinh bột có thể giúp no lâu, nhưng cũng sẽ mang lại những tác dụng không mong muốn nếu thực hiện trong một thời gian dài. Do vậy, tùy từng lứa tuổi sẽ có sự bổ sung đủ lượng tinh bột hợp lý. Hay trong cùng một cấp học tiểu học, lượng cơm của trẻ lớp 1 sẽ khác với trẻ lớp 5, do vậy nhà trường khi xây dựng thực đơn, khẩu phần ăn cho trẻ cần phải có chuyên gia dinh dưỡng tư vấn.

– Tránh để trẻ khát mới uống nước: Đây là vấn đề xảy ra thường ngày, điều này ảnh hưởng rất lớn tới sức khỏe trẻ cả về vận động, tiêu hóa đến não bộ. Do vậy, hãy giáo dục trẻ về việc bổ sung nước khoa học, tránh việc đợi khát mới uống hoặc quên uống nước. Cần uống nước đủ theo cân nặng hoặc tùy sự vận động, chia nhỏ việc uống nước theo các khoảng thời gian trong ngày, không uống quá nhiều một lúc.

– Giảm đường, giảm muối, giảm chất béo bão hòa: Đây chính là vấn đề nan giải nhất với các bậc phụ huynh khi chăm sóc trẻ thời hiện đại, bởi đồ uống có đường hay đồ ăn nhanh chứa nhiều muối, chất béo bão hòa trẻ rất thích ăn. Tuy nhiên, nếu sử dụng nhiều và trong thời gian dài đó sẽ là nguyên nhân gây nên các bệnh chuyển hóa, bệnh mạn tính không lây nhiễm như đái tháo đường, tim mạch, mỡ máu… Dù không cấm hoàn toàn, nhưng cần giảm số lượng là số lần sử dụng những đồ ăn, thức uống này với trẻ.

PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng cho biết, dinh dưỡng là nền tảng cho trẻ phát triển, nhưng muốn trẻ hấp thu được tốt nhất các chất dinh dưỡng, tránh ốm vặt hay sụt cân, nhất là thời điểm đầu năm học thì cần phải lưu ý đến nhiều vấn đề kết hợp khác. Cụ thể: Thứ nhất, trẻ cần phải vận động hợp lý, điều này để tăng quá trình trao đổi chất, giúp phát triển xương, tiêu hao năng lượng nhằm tránh béo phì… Thứ hai, không nên quá ép trẻ học tập, dễ dẫn tới stress, thiếu ngủ; cần lên kế hoạch học tập, vui chơi hợp lý để tinh thần trẻ được thoải mái nhất. Thứ ba, trẻ cần phải được đi ngủ sớm, ngủ đúng giờ, ngủ đủ giấc, bởi trẻ ở lứa tuổi nào, giấc ngủ cũng vô cùng quan trọng, nó không chỉ giúp cơ thể được nghỉ ngơi, tái tạo năng lượng mà còn giúp tiết ra hormone có lợi cho trẻ phát triển. Thứ tư, trẻ cần phải được thăm khám sức khỏe định kỳ, trong đó có khám dinh dưỡng và tiêm vaccine đầy đủ để tránh các tác nhân gây bệnh.

Đọc thêm