Có lẽ tác giả của Chữ số và thế giới là một độc giả yêu thích cuốn sách Sapiens: Lược sử loài người khi anh trích dẫn ngay đoạn đầu tiên và đặt trang trọng ở phần Lời nói đầu. Cũng như các mảng lịch sử khác, lịch sử về Chữ số cũng còn nhiều mảnh ghép lung lạc trong quá khứ. Những mảnh ghép mà anh Đỗ Minh Triết thu nhặt đã được anh khéo léo sắp đặt và kể lại toàn bộ bức tranh lịch sử bằng cách diễn đạt rất thú vị và thu hút. Chỉ cần lật bìa sau và đọc câu chuyện về yếu tố Toán học mà con mắt thần Horus của Ai Cập chứa đựng, mình nghĩ bạn sẽ có đủ tò mò và bị thuyết phục bởi giọng kể của tác giả.
Chữ số và thế giới – Nguồn gốc bị lãng quên là cuốn sách trình bày về nguồn gốc hình thành nên hệ thống mười chữ số đếm từ 0 đến 9 hiện nay. Bạn có thể dừng lại một vài giây và nghĩ “Ồ còn gì dễ và hiển nhiên hơn việc đếm từ một đến mười cơ chứ?”. Thế nhưng rõ ràng một điều, mười con số đó không tự nhiên mà có dù ta dùng chúng thành thạo từ thưở lên ba, như một thứ gì tự nhiên và bẩm sinh.
Chữ số đã được phát minh ra sau một quá trình tư duy và nhận thức rất dài. Bởi nền văn minh của nhân loại đã xuất hiện từ cách đây sáu ngàn năm nhưng chữ số lại có tuổi đời chưa đến năm thế kỷ. Vì vậy lịch sử của chữ số hẳn là rất dài phải không?
Cuốn sách bắt đầu bằng việc kể về lịch sử của việc đếm. Làm sao để có thể đếm được khi chưa có khái niệm về mười chữ số? Khởi nguyên của nhận thức, chắc chắn loài người chưa biết đếm. Với việc cảm nhận mù mờ về số lượng, con người thời đó chỉ có thể cảm nhận được một, hai và nhiều. Có một điều thú vị là khi phải thoáng nhìn nhanh một nhóm đồ vật, một, hai ba hay bốn thứ bạn đều có thể nhìn thoáng qua mà biết được chính xác. Tuy nhiên khi số lượng lên đến 5 hoặc nhiều hơn, chúng ta bắt đầu nghĩ đến chuyện … đếm.
Qua các trang sách, tác giả khẳng định một điều: Khả năng cảm nhận, tri giác trực tiếp về số của con người không thể nào vượt quá bốn. Điều này là căn bản cho rất nhiều sáng kiến trong việc hình thành số đếm. Theo dòng lịch sử, bạn sẽ được chứng kiến những thành tựu trong nhận thức về chữ số của con người và hiểu tầm quan trọng của mười chữ số tuy đơn giản mà lại rất hữu dụng và có tính phổ quát cao.
Mình rất thích phần bìa của cuốn sách và cảm thấy khá thú vị khi bức tranh trên bìa được tác giả giải thích trong cuốn sách. Không chỉ có những thông tin khô khan, Chữ số và thế giới có rất nhiều tranh minh họa được trích từ những tư liệu quý hiếm mà tác giả thu nhặt được, cùng với đó là cách kể chuyện rất thu hút và dễ tiếp cận của tác giả. Dù phải thừa nhận đây không phải là cuốn sách dễ đọc, nhưng cách truyền đạt của anh Triết đã khiến một chủ đề đồ sộ và có phần “nặng” về lý thuyết trở nên hấp dẫn và dễ tiếp cận cho hầu hết mọi lứa tuổi.
Như anh Đỗ Minh Triết nói, cuốn sách này ra đời là để giải đáp cho chính những câu hỏi đầy ngây thơ nhưng lại hết sức tinh tế của những cái đầu tò mò của lứa tuổi học sinh. (hoặc bất cứ ai vẫn còn đam mê và tò mò những điều vốn dĩ người ta coi là đương nhiên).
[Instagram.com/midori.bookshelf]
