Những ký ức bị lãng quên
Vào cuối buổi sáng, hơi nước bốc lên từ những bồn chứa nước nóng trên mái của các “soapland” – một dạng nhà tắm trá hình kinh doanh dịch vụ tình dục nằm tại quận đèn đỏ cổ xưa của Tokyo. Trên những con đường nhỏ hẹp ở Senzoku Yon-chome, quận được biết đến với tên gọi cũ là Yoshiwara, người ta dễ bắt gặp một phụ nữ trung niên với chiếc máy ảnh trên tay. Đó chính là Beniko, một cựu nhân viên ngành công nghiệp tình dục, hiện đang dùng nhiếp ảnh để tái hiện lại một thời quá khứ đầy biến động của khu vực này.
Chân dung bà Beniko. AFP.
Beniko, hiện 52 tuổi, từng trải qua 10 năm làm việc trong các cơ sở kinh doanh mại dâm tại chính nơi đây. Bà vốn có một tuổi thơ khó khăn, thường xuyên bị bắt nạt tại trường học, lớn lên trong sự thiếu hụt cảm giác thuộc về một nơi nào đó. Khi còn là sinh viên mỹ thuật, Beniko đã chọn làm thêm tại một cửa hàng nhỏ bán dịch vụ tình dục trong thành phố. Sau đó, khi mới 22 tuổi, bà quyết định chuyển tới Yoshiwara, mặc dù nhiều người từng cảnh báo rằng nơi đây là “địa ngục trần gian” và bước chân vào sẽ đánh mất cuộc đời. Nhưng với Beniko, Yoshiwara lại chính là nơi bà tìm thấy bản thân mình.
Trong quá khứ, Yoshiwara là quận đèn đỏ nổi tiếng nhất Nhật Bản, tồn tại từ giữa thế kỷ 17 tới thế kỷ 19. Đây là nơi tụ họp của các kỹ nữ cao cấp, cung cấp cho khách hàng những trải nghiệm giải trí sang trọng phía sau những cánh cửa đóng kín. Cửa ngõ duy nhất vào Yoshiwara ngày xưa là một cổng vàng lớn, phía trên đặt tượng nữ thần Benten – biểu tượng của nghệ thuật, âm nhạc, giàu sang và nữ tính. Trái ngược với sự hào nhoáng đó, hiện nay cổng vào Yoshiwara chỉ còn là hai trụ cột đơn giản. Các nhà thổ cũ tại đây được cải trang thành các nhà tắm công cộng nhằm qua mặt luật pháp.
Bà Beniko chụp ảnh lại phố đèn đỏ nổi tiếng. IG.
Beniko hiểu rõ, khu vực này từng chịu nhiều định kiến tiêu cực, nhưng bà muốn mọi người nhìn nhận Yoshiwara dưới một góc độ nhân văn hơn. Thông qua những bức ảnh, Beniko không cố gắng che giấu lịch sử thực sự của Yoshiwara, mà bà tập trung thể hiện những không gian, phòng ốc vốn luôn bị giấu kín khỏi tầm mắt công chúng. “Tôi không thể thay đổi quá khứ, nhưng tôi muốn ghi nhận ngành công nghiệp tình dục như một phần quan trọng trong lịch sử”, Beniko chia sẻ.
Khôi phục ký ức qua nghệ thuật
Sau khi xuất bản thành công cuốn sách ảnh đầu tiên, Beniko tiếp tục gây tiếng vang khi gây quỹ trực tuyến được 8,2 triệu yen, vượt xa mục tiêu ban đầu chỉ là 1 triệu yen. Bà cũng tổ chức các tour du lịch tham quan Yoshiwara, hướng dẫn du khách tìm hiểu sâu hơn về khu vực từng vang bóng một thời này.
Sứ mệnh lưu giữ lịch sử khu đèn đỏ Yoshiwara của Beniko cũng tương đồng với Go Watanabe, chủ hiệu sách Kastori chuyên về những câu chuyện của các khu đèn đỏ trên khắp Nhật Bản. Go Watanabe nhận định: “Tất nhiên nơi đây tồn tại rất nhiều vấn đề phức tạp, nhưng không thể vì thế mà chúng ta lại muốn che giấu hay xóa bỏ một khu vực có lịch sử phong phú đến vậy”.
Ở tuổi ngoài 30, Beniko từng rơi vào tuyệt vọng, sức khỏe sa sút trầm trọng sau nhiều năm làm việc vất vả trong ngành công nghiệp tình dục. “Có ngày tôi phải tiếp đến 10 khách hàng, tôi gần như kiệt quệ cả thể xác lẫn tinh thần”, bà tâm sự. Sau khi quyết định từ bỏ công việc này, bà tìm kiếm một công việc bán thời gian ổn định hơn, tập trung nuôi dạy con trai và bắt đầu tự học nhiếp ảnh. Nhiếp ảnh dần trở thành niềm đam mê và con đường cứu rỗi cuộc đời bà.
Bà Beniko cho biết mình có sứ mệnh lưu giữ lịch sử khu đèn đỏ Yoshiwara. IG.
Tại Nhật Bản, chủ đề tình dục vẫn còn là điều cấm kỵ, nhưng Beniko luôn mạnh dạn xuất hiện công khai, kể cả trên kênh YouTube cá nhân. Việc làm này khiến bà phải hứng chịu rất nhiều bình luận tiêu cực, công kích cá nhân từ cộng đồng mạng. Tuy nhiên, bà cho rằng nếu không dám lộ diện và nói chuyện cởi mở, mọi người sẽ không thể thực sự hiểu được những giá trị lịch sử và hiện thực phía sau ngành công nghiệp này.
Gần đây, sự quan tâm đến Yoshiwara ngày càng tăng, một phần nhờ sự nổi tiếng của các tác phẩm văn hóa như bộ phim hoạt hình “Demon Slayer” hoặc những bộ phim truyền hình lịch sử chiếu trên đài NHK. Những tác phẩm này khơi dậy sự tò mò của người dân Nhật Bản về những địa điểm lịch sử ít được biết đến ở thủ đô Tokyo.
Go Watanabe nhận định rằng trong bối cảnh xã hội Nhật Bản đang thay đổi, những định kiến về lối sống và tình dục cũng đang dần biến mất. “Nhiều người cảm thấy băn khoăn với những giá trị truyền thống đang dần phai mờ, vì vậy họ tìm đến lịch sử như một cách để hiểu rõ hơn về bản thân mình”, ông nói.
Qua những bức ảnh và những câu chuyện thật từ Beniko, Yoshiwara dần bước ra khỏi vùng tối lịch sử, trở thành chứng nhân cho một thời kỳ đầy biến động, nơi những phận đời đã từng sống, tồn tại và đấu tranh để sinh tồn trong lặng lẽ.