Ca bệnh đầy thách thức
Bệnh nhân T.T (TP. HCM) mắc chứng bệnh động kinh từ năm 5 tuổi. Trung bình mỗi tháng, bệnh nhân lại có 1 – 4 cơn động kinh lớn với những dấu hiệu như buồn nôn, sợ hãi, mất ý thức và sau đó chuyển sang co giật, co cứng toàn cơ thể.
Ngoài ra, bệnh nhân còn phải thường xuyên chịu đựng nhiều cơn động kinh nhỏ thoáng qua trong ngày. Sau mỗi lần phát cơn động kinh, bệnh nhân không nói được và có khi phải mất 30 phút, thậm chí vài giờ mới trở lại trạng thái bình thường. Đặc biệt, cơn động kinh thường xuất hiện nhiều nhất khi T.T đến kỳ kinh nguyệt.
“Những hôm cháu có những triệu chứng bệnh như vậy, gia đình phải sắp xếp thời gian, công việc để chăm sóc. Nhưng cháu bị kháng thuốc, có những hôm cháu lên cơn động kinh, mười mấy hai mươi cơn cùng lúc, rất đau lòng”, mẹ bệnh nhân xót xa kể lại quá trình cùng con chiến đấu với căn bệnh dai dẳng.
Sau thời gian dài tìm hiểu, gia đình đã quyết định đưa T.T đến thăm khám tại Vinmec Central Park, hy vọng sẽ có phương thức điều dị dứt điểm.
ThS.BS. Trần Thị Phước Yên (chuyên khoa Nội thần kinh, Bệnh viện Vinmec Central Park) cho biết: “Với trường hợp bệnh nhân động kinh lâu năm có tình trạng kháng thuốc như T.T, phẫu thuật cắt thương tổn gây động kinh là cách điều trị tối ưu nhất để giúp bệnh nhân không còn lên cơn hoặc giảm tần suất động kinh. Thách thức đặt ra là ca phẫu thuật phải được thực hiện vô cùng chính xác để có thể lấy được tối đa thương tổn gây động kinh mà không ảnh hưởng tới vùng vỏ não phụ trách chức năng ngôn ngữ của bệnh nhân.”
Nhằm giúp bệnh nhân bảo toàn được vùng vỏ não phụ trách chức năng ngôn ngữ, các chuyên gia tại Vinmec đã quyết định áp dụng kỹ thuật mới – thực hiện phẫu thuật sọ não trong khi người bệnh vẫn ở trạng thái tỉnh táo và có thể giao tiếp với bác sĩ. Đây là kỹ thuật chính xác nhất hiện nay trong y khoa để xác định vùng ngôn ngữ ở vỏ não.
Trường hợp đầu tiên tại Việt Nam sử dụng kỹ thuật phẫu thuật sọ não trong khi người bệnh vẫn ở trạng thái tỉnh.
Vừa phẫu thuật não vừa… nói chuyện với bác sĩ
Để đảm bảo thành công của ca đại phẫu, Vinmec đã mời các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực này từ Đại học Montreal, Canada cùng tham vấn, hỗ trợ chuyên môn cả trước và trong suốt quá trình mổ kéo dài hơn 10 tiếng đồng hồ.
Giai đoạn đầu của cuộc phẫu thuật, ekip sẽ gây mê bằng thuốc truyền tĩnh mạch kết hợp gây tê vùng để bệnh nhân không cảm thấy đau, sau đó tiến hành khoan một phần hộp sọ để tiếp cận vùng não bệnh nhân. Sau khi mở hộp sọ, thuốc mê sẽ được ngưng truyền để bệnh nhân tỉnh lại. Trong thời gian này, bác sĩ sẽ vừa trò chuyện vừa dùng điện cực kích thích các vùng của vỏ não. Nếu kích thích vùng nào khiến bệnh nhân ngưng nói chuyện thì đó là vùng vỏ não phụ trách ngôn ngữ, bác sĩ sẽ đánh dấu để không tác động vào vùng đó khi thực hiện loại bỏ ổ động kinh. Quá trình thực hiện kéo dài khoảng 30-45 phút. Cuối cùng khi đã xác định xong vùng ngôn ngữ, bệnh nhân sẽ được tiếp tục gây mê để các bác sĩ tiến hành lấy bỏ ổ động kinh và đóng hộp sọ.
Một trong những khó khăn nhất của ca phẫu thuật là tâm lý của bệnh nhân. Tuy không có cảm giác đau, nhưng cảm giác bộ não đang có người chạm vào có thể khiến người bệnh lo sợ và mất bình tĩnh, gây khó khăn cho công tác phẫu thuật.
Sau phẫu thuật, cô bé hạnh phúc khi được chạm gần đến ước mơ suốt 18 năm: “được khỏe mạnh”.
Để chuẩn bị cho bệnh nhân, bác sĩ gây mê Nguyễn Thị Hoài Nam (Trưởng Đơn nguyên Giảm đau – Khoa Gây mê phẫu thuật) đã dành thời gian gặp gỡ, tư vấn tâm lý cho bệnh nhân, tạo tiền đề cho sự hợp tác của bệnh nhân khi mổ. Trạng thái cảm xúc của bệnh nhân luôn được ưu tiên hàng đầu để bệnh nhân có thể yên tâm, thoải mái và hợp tác tốt với ekip phẫu thuật.
“Ban đầu em có hơi sợ nhưng các bác sĩ giúp em bình tĩnh, em không còn thấy sợ, chỉ thấy xúc động thôi. Các bác sĩ đã chữa lành cho em, đúng với ước mơ từ nhỏ của em là được khỏe mạnh như bao bạn khác”, T.T hạnh phúc trả lời sau khi cùng các bác sĩ vượt qua cuộc đại phẫu.
Hiện tại sau phẫu thuật, bệnh nhân không những không gặp bất kỳ di chứng nào mà còn năng động, diễn đạt trôi chảy hơn trước. Mẹ bệnh nhân cho biết bản thân khá bất ngờ vì ngày trước bệnh nhân bị nói lắp, có khó khăn khi muốn diễn đạt điều gì đó nhưng giờ thì T.T có thể sử dụng từ ngữ gãy gọn, mạch lạc hơn.
“Ngày trước, trong lúc ngủ cháu cũng có những cơn động kinh nhỏ, nhẹ thoáng qua thôi. Sau phẫu thuật thì cháu ngủ ngon giấc hơn, không có cơn động kinh nào, ngay cả khi đến kỳ kinh nguyệt”, mẹ bệnh nhân xúc động chia sẻ.
Theo ThS.BS. Trương Văn Trí, Trưởng khoa Ngoại thần kinh Bệnh viện Vinmec Central Park, trước khi có cuộc phẫu thuật của bệnh nhân T.T, tại Việt Nam chưa từng có phương pháp điều trị cho các trường hợp tương tự. Tất cả bệnh nhân có ổ động kinh liên quan đến vùng ngôn ngữ đều không thể phẫu thuật được và phải chịu cảnh sống chung với căn bệnh quái ác suốt đời.
“Với hệ thống trang thiết bị hiện đại hàng đầu cùng đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực phẫu thuật thần kinh tại Vinmec, chúng tôi kỳ vọng trong tương lai sẽ có thể giúp cho nhiều bệnh nhân như T.T hồi phục và trở lại cuộc sống bình thường như bao người”, ThS.BS. Trương Văn Trí cho biết.
Box: Động kinh là bệnh phổ biến ở các nước trên thế giới. Ở Việt Nam, tỷ lệ mắc động kinh tại Hà Nội và Hồ Chí Minh là 5,49%, bệnh nhân nam nhiều hơn bệnh nhân nữ, động kinh toàn thể chiếm 69,2%, động kinh cục bộ chiếm tỷ lệ 18,9%, động kinh không phân loại chiếm 11,9%. Khoảng trống điều trị động kinh là 17,7%. Tỷ lệ bệnh nhân được điều trị chiếm 82,3%, tỷ lệ bệnh nhân bỏ điều trị chiếm 12%, tỷ lệ bệnh nhân chưa điều trị là 5,7%.