Trong những năm gần đây, tôi bắt đầu thấy rất ngứa tai khi nghe từ sayonara bị dùng sai cách.
Dù cái sai này đúng thực “chỉ” là về mặt sắc thái, nhưng rất đáng buồn là nó lại cực kỳ phổ biến. Bởi sayonara gần như là một trong những từ tiếng Nhật mà ai ai cũng biết hay từng nghe. Và việc ‘dùng sai’ từ này thường dẫn đến những tình huống khó xử, khi mọi người hồ hởi nói lời tạm biệt với một người bạn Nhật mới quen hoặc mới gặp.
Nhiều khả năng bạn sẽ nhận thấy cậu/cô bạn người Nhật đó chớp chớp mắt hoặc khựng lại trong một phần triệu giây, như thể có gì đó bất ngờ lắm vừa xảy ra. Và giờ tôi sẽ tiết lộ cho bạn lý do tại sao.
Rất nhiều người cho rằng sayonara chỉ đơn giản có nghĩa là “tạm biệt” trong tiếng Nhật, và đó là cách họ nói lời chia tay trong đời thường. Nuốt viên hoạt huyết thông não này đi nhé : không phải thế đâu.
Chí ít thì cũng không còn như thế nữa. Tất cả những người bạn và người quen là người Nhật của tôi, chưa từng có ai dùng từ này trước mặt tôi và khi được hỏi lý do, tất cả bọn họ đều trả lời tương tự nhau : họ đã không sử dụng từ này trong nhiều năm bởi vì nó mang sắc thái của sự hữu hạn. Nó như kiểu, bạn sẽ không bao giờ gặp lại người đó nữa.
Trong những tình huống hiếm hoi cực kỳ éo le, theo mê tín dân gian Nhật Bản đối với một số từ, cử chỉ hoặc màu sắc nào đó….nó còn giống như là ám chỉ cái chết – điều này càng khiến người Nhật cảm thấy rất rất không thoải mái.
Tóm cái váy lại thì, sayonara nghĩa đen không phải là tạm biệt.
Mà nó mang nghĩa gần với “từ biệt” trong tiếng Anh hơn.
Xin nói thêm là, thế không có nghĩa là người Nhật không sử dụng từ này bao giờ. Họ vẫn nói, ví dụ như đây là cách nói phổ biến gần như thông lệ giữa giáo viên – học sinh. Và khi đó, nó cũng không mang bất kỳ ám chỉ tiêu cực nào. Trong thực tế, nó giống như là hai bên thực sự mong muốn điều tốt lành đến với người kia, vì vậy nó cũng rất phù hợp trong những tình huống mà từ “giã biệt, từ biệt” của tiếng Anh được sử dụng. Còn trong tất cả những trương hợp khác, bạn tốt hơn là nên uốn lưỡi bảy lần.
Vì vậy, nếu bạn mới quen được người bạn Nhật Bản đầu tiên, tôi khuyên bạn chỉ nên sử dụng tiếng Anh để nói tạm biệt. Bạn rút bớt được rủi ro xã giao, và người bạn Nhật của bạn cũng được vui hơn.
Tái bút: nếu bạn bắt buộc phải chứng minh sự am hiểu về văn hóa Nhật, thì áp dụng công thức nói tạm biệt như sau :
– Thể hiện sự quan tâm : “ki-o tsukete”
– Đời thường : “mata ne”
– Kiểu nhí nhảnh : “bai bai” (yes, kiểu nhại lại bye-bye trong tiếng Anh ấy)
– Môi trường công sở : “otsukaresama”
