1. Bạn có thể ngồi nhà hay lê la các quán cà phê chứng khoán (giờ là các room chứng khoán trên Telegram chẳng hạn) và hi vọng thật sự hiểu rõ về một công ty.
Với đa phần người sinh ra không gốc gác, không có gì nổi trội (như mình), ở tuổi 20 chỉ là lính lác chạy vòng gửi xe.
Ở cái vị thế đó, không có mấy người thật sự muốn chia sẻ cho bạn những thông tin thật sự quan trọng. Họ chỉ tung ra những gì mà họ muốn số đông tin và biết. Những cái đó là thật hay ảo chỉ có họ biết, và tùy ý họ chơi. Không phải cái nào cũng sai, nhưng bạn đang bị họ dắt đi theo ý họ.
————
2. Bạn nghĩ bạn có một tí cơ hội gặp và nói chuyện với những tay chơi lớn nhất như HĐQT của một công ty niêm yết thì bạn có thể thắng.
Ở tuổi khoảng 22, mình được vài lần ngồi nói chuyện trực tiếp với hội đồng quản trị công ty, nhờ theo các sếp đi họp HĐQT các công ty khác, ngồi chung bàn ăn và rồi đầu tư theo họ nói mà vẫn lầm.
Sau này già rồi ngồi HĐQT (của công ty hạt mè ở Anh và Sing) với làm advisor thì mình hiểu vì sao hồi xưa mình có alô model ngon vậy mà vẫn lầm. Tính toán của người ta, hứa hẹn, kế hoạch luôn có biến số. Những người ngày ngày gặp, nói chuyện, ăn uống với bạn mà bạn còn có thể lầm, không biết người ta muốn gì thật sự thì huống gì là người mà bạn gặp vài lần, nói dăm ba câu với bạn.
Nhiều CTCK cũng bàn tính với HĐQT xong về đánh đấm theo, có nhiều lúc cùng chìm xuồng cả vì người ta đổi ý mấy hồi. Mình thấy có mấy lần người ta đã tính toán lật kèo với người khác ngay trên một bàn ăn.
———-
3. Bạn nghĩ một phương pháp phân tích nào đó bạn học được bài bản sẽ luôn đúng. Và do đó bạn coi thường cách làm của người khác, mà bạn cho là ít bài bản hơn (cái này là bịnh của mấy ông học CFA hay Master Finance mình hay thấy).
Các nghiên cứu khoa học đăng trên các tạp chí nghiên cứu hàng đầu quan sát dữ liệu từ 1970s đến nay cho thấy cả PT kỹ thuật va PT cơ bản đều có thể hữu dụng, nhưng … tùy điều kiện thị trường. GS Andrew Lo của MIT đề xuất ra một lý thuyết là Adaptive Market Hypothesis, nghĩa là thị trường sẽ linh hoạt co giãn và điều chỉnh, lúc thì hiệu quả, lúc thì không. Tùy vào đặc tính đó, lúc thì PT kỹ thuật có thể phát huy, lúc thì PT cơ bản sẽ tốt.
Quan trọng hơn, phương pháp là một chuyện, áp dụng là một chuyện khác. Một ví dụ nho nhỏ vui là mình từng làm thử một thí nghiệm trong lớp học ở Anh về định giá Twitter. Sau khi mình show ra những thông tin trên website của Damodaran để định giá Twitter, thì 23 bạn sinh viên cho được hơn 10 kết quả định giá khác nhau.
Mà cái này input đầu vào là lấy từ một nguồn rồi. Nếu đưa nguyên toàn bộ thông tin và báo cáo công ty cho sinh viên tự collect data, chắc số kết quả khác nhau sẽ còn nhiều hơn vì có những con số trong mô hình định giá thì tùy quan điểm xử lý của người làm.
Và để bạn hình dung thì cái chart bên dưới cho bạn biết trong 35 ông analysts nhận nhiều tiền của các investment bank thì các ông khác quan điểm về valuation của một cổ phiếu là Tesla quá chừng. (tới 23 ông từ dòng Hold trở xuống).
Và giữa high với low rõ ràng là bầu trời và vực thẳm. Từ Median tới High cũng là mặt đất và bầu trời.
Cho nên đừng quá tự tin vào những gì mình cho là làm bài bản tính ra được.
Theo: Ho Quoc Tuan
