Có 1 lần, Tony bay với 1 ông khách hàng người Thuỵ Điển, thủ tục xong thì nghe thông báo máy bay delay 4 tiếng. Hầu hết hành khách người Việt lo lắng bồn chồn, chạy tới quầy hỏi, rồi thở dài, rồi bắt đầu to tiếng. Tony cũng không ngoại lệ, 4 tiếng đồng hồ ngồi chờ đó, lòng cứ khó chịu, chê ông giám đốc hãng hàng không, mắng nhân viên mặt đất và nhắn tin với mọi người và đăng lên FB đại loại “khộ quá khộ, lại delay, lần sau không đi hãng này nữa”. Quay nhìn thì thấy ông Thuỵ Điển vẫn bình thản đọc sách, thậm chí chả thèm nhìn đồng hồ. Khi lên máy bay, ông nói với Tony là “nhờ máy bay delay mà tao đọc hết cuốn sách này, thật thú vị”. Tony tuôn 1 tràng về chuyện cái hãng chó chết (dead dog) gọi là delay airlines, trễ công việc, thiệt hại ai tính, xoã tóc gầm gừ, dùng hết mọi từ vựng trong giáo trình thobiology (thô bỉ học) để trút giận. Ông Thuỵ Điển nói Tony à, mày mất 4 tiếng tức giận chi vậy, mày có chửi thế nào thì máy bay cũng không thể bay sớm như ý mày được. Trễ thì mình xoay sở kiểu trễ. Ví dụ gọi lại xin cái lịch làm việc mới với đối tác. Nếu đối tác không thông cảm thì đối tác đó cũng không xứng đáng để làm cùng, tương lai sẽ tìm đối tác khác tốt hơn, biết thông cảm hơn. Cùng 4h đồng hồ đó, tao thì thấy rất vui vẻ, mày và 1 số người lại tức giận. Trong cuộc đời tao và cuộc đời mày, sẽ có hàng ngàn khoảnh khắc “4h delay” như vậy, phản ứng của mình sẽ thể hiện CHẤT LƯỢNG cuộc sống. Mày nói tẩy chay hãng này là nóng giận tức thời mà nói thế thôi, chứ vài tháng nữa, nó bán giá rẻ hơn hãng khác 100,000 thì mày cũng book vé đi à. Mình hứ 1 cái, thề là không thèm, cho không cũng không đi, kiểu Việt Nam đặc trưng hay phản ứng vậy (2 tuần sau thì quên mất, Tony lại book tiếp hãng này vì nó rẻ hơn hãng khác 50,000 đồng, lên sân bay vẫn chụp hình cười như không có chuyện gì, Tony não cá vàng mà).
Rồi trên máy bay, nhìn tiếp viên phục vụ không niềm nở, lại bực. Thức uống gì mà không có nhiều, cà phê mùi hương liệu nồng quá, vào toilet thì người trước quên xả nước rất hôi. Một cảm giác khó chịu bức bối mãi đến khi xuống máy bay, đi taxi về công ty, lại kẹt xe. Trên phố, mỗi người 1 chiếc xe máy đâm chéo qua chéo lại, leo lên lề, còi xe bóp inh ỏi…nhưng tất cả đều dồn cục vô 1 góc vì quá nhiều xe trên đường, dù ai cũng muốn giành phần đi nhanh hơn. Mình ngán ngẩm, buộc miệng chê mấy câu về đường sá, nói tại không chịu mở rộng, tại quy hoạch bất cập, tại mấy ông làm đường và cả dân chạy ẩu, người nhập cư gì mà nhiều, nói cuộc sống quá tệ,….
Ông Thuỵ Điển nói tụi mày sao suy nghĩ tiêu cực quá, mày có bức bối khi nhìn sự việc thì cũng có thay đổi được đâu. Chính mày, cha ông mày, ba mẹ mày cũng đã nhập cư đến đây, đường sá thì có mở rộng mãi được đâu. Chính mày đã mua 2 chiếc xe máy và 1 chiếc ô tô, cái nhà cũ đã chia tách thành 3 căn, mặt tiền nào cũng biến thành hàng quán cửa hàng….thì chính mình đã xây dựng nơi mình sống như thế. Đất hoang, tao thấy rất nhiều cây cỏ trên đó, tự dưng đi lấp rồi phân lô bán, ai mua được lô đất thì cười hỉ hả, xong nói người khác về việc mất rừng và bảo vệ môi trường. Có nhà đẻ 3-4 đứa con, nhân 3 -4 lên vậy thì tài nguyên phải bị mất dần chứ, vài năm nữa thì 4 đứa con đó lái xe ra đường, rồi nó lập gia đình với 4 người từ nơi khác tới nữa, thì chính mày tăng đến 8 người ra đường. Ham ăn, ham đẻ, ham đất đai nhà cửa, ham xe cộ vật chất….thì phải chấp nhận cảnh giành giật nhau từng m2 đường giao thông, giành nhau chỗ học, chỗ ăn, chỗ ngủ như thế. Mọi thứ do mình cả thôi.
Mình ngồi ngẫm nghĩ rất lâu, mới biết là mình lớn lên từ văn hoá Việt, nhìn thấy tiêu cực nhiều hơn cái tích cực của người khác. Khi thấy trái ý là tức giận, ăn nói thô tục, không văn minh, Tony thấy thật hổ thẹn. Nhớ lại các chuyến đi du lịch với đoàn khách Việt Nam, chưa có chuyến đi nào vui vẻ. Khách phàn nàn liên tục vì nghĩ đã bỏ tiền ra, phải được hầu hạ như vua, và tưởng tượng lung linh quá, trong hình người ta photoshop chứ thực tế đâu có cảnh nào đẹp cỡ vậy. Từ lịch trình đến hướng dẫn đến đồ ăn đến điểm đến, cứ có khách Việt là có sự phàn nàn, tiếc tiền, các bạn đi du lịch đoàn hay làm hướng dẫn viên sẽ hiểu rõ cái này. Cứ mua hàng là chê mắc, vì làm ra ít tiền quá nên không có sự hào sảng phóng khoáng và sang trọng tự toát ra từ phong thái (toàn gồng lên để sang trọng mà không tới), mà không có phóng khoáng thì lại không làm ra tiền nhiều. Lo tranh đấu với công ty du lịch về mấy cái con con tiểu tiết nên việc thưởng thức cảnh đẹp và văn hoá địa phương không còn nguyên vẹn nữa. Lúc đó toàn tức tối “tao phải làm cho nó dẹp tiệm”, đăng đàn bắt bạn bè chia sẻ khắp cho nó biết mặt, mất uy tín cho nó sợ mà phục vụ mình tốt hơn, với danh nghĩa là “không để người khác tốn tiền như mình”. Phải mất chục năm sau, khi đầu óc trưởng thành, Tony mới thấy tiếc nuối là mình đã từng ngốc nghếch và vớ vẩn đến vậy. Chính mình đã phá hỏng những “khoảnh khắc 4h” của cuộc đời mình. Gửi bạn bè xem hình đi du lịch, cái nào mặt mũi cũng xấu xí vì sự khó chịu nó biểu hiện ra ngoài.
Có lần Tony thử đi 1 tour ở châu Âu với khách Âu, chỉ có mình và 1 gia đình người Việt kia, thấy khác hẳn. Máy bay delay, họ lấy sách ra đọc. Tài xế đi sai đường, họ nói wow, nhờ đi sai mà tao thấy được nhiều cái hay và lạ trên đường, tao rất thích. Đồ ăn không hợp khẩu vị, họ nói để tao challenge, cả nhà cùng nhau thử thách ai ăn hết được 10 điểm, cười vui rộn ràng. Đi cơ quan công quyền ở đâu cũng quan liêu hết, thấy cô nhân viên hành chính nhăn nhó, quay quả bảo nhau “chắc hôm nay cô ấy đèn đỏ, đau bụng nên thông cảm, hỏi thăm giúp cô ấy vui vẻ lên đi”. Họ luôn miệng xin lỗi, cám ơn, chúc 1 ngày vui vẻ, tôn trọng cảm xúc của nhau để giúp nhau có được “1 good day”. Họ giải thích mọi thứ theo hướng tích cực, nên tự động có chất lượng cuộc sống rất tốt. Riêng gia đình người Việt trong đoàn thì khác. Bà vợ quên cái kính mát ở khách sạn, mà hôm đó đi biển, lớn tiếng chửi chồng không nhắc. Ông chồng, lúc lấy điện thoại ra chụp cảnh thì thấy hết pin do thằng con chơi game, ông liền chửi thằng con. Group viber để mọi người chia sẻ ảnh đẹp lên đó thì thấy mỗi gia đình họ là post ý kiến chê bai đủ thứ lên đó, 30 người còn lại ái ngại vô cùng, không rõ vì sao mà cái “ego” của họ lớn đến vậy, cố gắng “show off” là mình cao cấp hơn, đến độ anh hướng dẫn nói họ là “they are the king and the queen of complaints, vua và nữ hoàng phàn nàn”. Món ăn nào họ cũng chê là nhạt nhẽo, ly này ngọt quá, ly kia sao lại không có đường ai uống cho vô….và bà mẹ luôn gào thét vì bắt thằng con phải thế này thế kia cho đúng ý. Mấy người Tây nhún vai nói, bà mẹ châu Á luôn là a shouting mom, tức bà mẹ hay la. Cũng chương trình du lịch y chang nhau, người xem là thiên đường để enjoy, người tự biến thành địa ngục để đày đoạ.
Cùng một cơn mưa, người tiêu cực sẽ bực mình vì phải đi áo mưa, người lạc quan thì nghĩ đến cây cối sẽ được xanh tươi, không khí sẽ được trong lành. Nắng nóng gay gắt là cơ hội để tiêu diệt mọi mầm vi khuẩn vi rút và nấm bệnh trong không khí, có tiền mua điều hoà sẽ thoải mái, không có thì cố làm cho có tiền để mua. Sau lũ lụt, phù sa sẽ màu mỡ hơn cho cánh đồng, sâu bọ sẽ bị quét sạch ra biển, dư lượng hóa chất trong đất đai sẽ bị rửa sạch. Lỗi lầm của người khác (do mình nghĩ vậy thôi chứ chưa chắc đó là lỗi lầm của người khác), thay vì giữ trong lòng và tức giận, thôi bỏ qua, mình sẽ thấy thoải mái hơn rất nhiều, vì sự thoải mái của mình trước đã.
Trong từ Hán Việt, “nguy cơ” bao gồm nguy và cơ. Với người có tư duy tích cực, nguy (problem) họ sẽ biến thành cơ (opportunity). Người tích cực sẽ có gương mặt sáng bừng, nụ cười thường trực trên môi, sống và cháy hết mình, học tập và làm việc hết mình, không để ý cái nhỏ, cái tôi hạ rất thấp, thích nghi lại rất cao nên có thành tựu rực rỡ. Mở miệng ra là thốt lời hay ý đẹp, luôn khen, nếu không nói lời tử tế được cho nhau thì họ im lặng. Còn người tiêu cực, có thể họ có tiền, nhưng họ không bao giờ có 1 cuộc sống chất lượng và có thành tựu lớn, vì cảm xúc tiêu cực đã chiếm hết quỹ thời gian trong đời họ.
Với 1 cốc nước, có người nhìn thấy “nước chỉ còn 1 nửa”, và uống với cảm giác chán chường. Có người sẽ thấy “ối, còn tới cả nửa ly nước” và uống với tâm trạng vui vẻ. Cũng nhiêu ml nước đó vào cơ thể, nhưng 2 tâm trạng khác nhau.
Bạn có thoát được văn hoá phàn nàn và tiêu cực để thưởng thức cuộc sống không? Hay vẫn “thưởng thức gì nổi, tại x, tại y, tại z…”?
Bạn nhìn nửa xanh hay nửa đỏ trong ly nước này? Nếu nhìn được phần màu xanh, thì bạn đã sống rất khôn ngoan, văn minh (2016, bài cũ này do dượng Tony viết, admin đăng lại).
P/S: Các bạn muốn cuộc sống tốt đẹp hơn thì đọc cuốn Cà Phê cùng Tony, đọc đi đọc lại 100 lần, có những cuốn sách mỗi lần đọc mỗi lần thấy khác, thấy tốt hơn. Còn muốn có thành tựu thì đọc thêm cuốn Trên Đường Băng nữa. Hai cuốn sách đã đổi tư duy và đổi đời biết bao người. Học sinh sinh viên, phải nhất định cầm 2 cuốn này ngồi đọc đi đọc lại.
P/S2: Việc comment và đọc comment là việc tốn thời gian, vì bị cuốn theo cảm xúc và suy luận suy diễn của người khác, nên page sẽ block hết các comment. NXB nhắn admin bớt đăng trên page, vì bọn trẻ toàn đọc miễn phí hem chịu mua sách, toàn nói “ngu gì mua, trên mạng cũng có, mua tốn tiền”, vì đầu óc nhỏ, quan tâm giá cả chứ không biết giá trị. Nên thôi sẵn tiện admin báo các bạn đừng ham tiểu nông miễn phí nữa, đầu óc vậy không làm nên bất cứ sự nghiệp gì. Dượng Tony khi viết xong 2 sách thì rút lui hoàn toàn khỏi giang hồ, vì dượng có cơ nghiệp rất lớn, không quan tâm mấy đồng nhuận bút dăm ba tỷ lặt vặt được chuyển thẳng vào tài khoản của admin để tài trợ mấy chục bạn đi Israel và NZL thực tập nông nghiệp, hỗ trợ các bạn ở vùng sâu vùng xa khởi nghiệp. Dượng cũng không ghét hay nói ai cả, chỉ là câu chuyện viết nên thôi, bạn nào đọc hiểu thì hiểu, không phải nói mình.
