Ngồi tù suốt 38 năm mới được minh oan

Peter Sullivan, 68 tuổi, đã được Tòa phúc thẩm Anh tuyên vô tội sau gần bốn thập kỷ ngồi tù oan vì một vụ án giết người xảy ra năm 1986.

Hành trình kháng cáo kéo dài gần 40 năm

Peter Sullivan bị kết án vào năm 1987 vì bị cáo buộc giết Diane Sindall, 21 tuổi, một người bán hoa kiêm nhân viên quán rượu bán thời gian, tại thị trấn Bebington, hạt Merseyside. Vào tối xảy ra vụ án, Diane Sindall đang đi bộ đến trạm xăng sau khi xe hoa của cô bị hỏng, thì bị tấn công, đánh đập dã man, bị tấn công tình dục và bị bỏ lại trong tình trạng thi thể biến dạng và bán khỏa thân.

Theo cáo buộc ban đầu, vào tháng 8/1986, Peter Sullivan được cho là đã uống rượu suốt cả ngày sau khi thua một trận phi tiêu, mang theo xà beng ra ngoài và tình cờ gặp nạn nhân. Từ đó, ông bị kết luận là thủ phạm của vụ án. Tuy nhiên, Sullivan luôn giữ vững lập trường khẳng định mình vô tội. Các nỗ lực pháp lý nhằm minh oan cho ông đã được thực hiện nhiều lần trong suốt hàng chục năm.

Gần đây, theo yêu cầu của Ủy ban Rà soát Các vụ án hình sự (CCRC), các mẫu vật được lưu giữ từ hiện trường vụ án đã được xét nghiệm ADN với kỹ thuật hiện đại. Kết quả cho thấy không có dấu vết ADN của Peter Sullivan trên bất kỳ mẫu vật nào. Ngược lại, ADN được xác định thuộc về một người đàn ông chưa rõ danh tính, được gọi là “nam giới không xác định số 1″.

Tại Tòa phúc thẩm, luật sư Duncan Atkinson, đại diện Viện Công tố Hoàng gia, trình bày kết quả phân tích ADN cho thấy xác suất mẫu vật thuộc về người đàn ông không xác định cao hơn một tỷ lần so với bất kỳ ai khác, và hoàn toàn không trùng khớp với ADN của Sullivan. Ông Atkinson khẳng định: “Nếu có bằng chứng này vào thời điểm truy tố, rất khó để có thể khởi tố vụ án.”

Dựa trên kết luận này, Thẩm phán Holroyde cùng hai thẩm phán Goss và Bryan đã tuyên hủy bản án kết tội Peter Sullivan. “Với bằng chứng mới này, không thể xem bản án là an toàn,” Thẩm phán Holroyde phát biểu.

Tại phiên xử, Peter Sullivan tham dự qua video từ nhà tù Wakefield. Ông lặng lẽ cúi đầu, khoanh tay, rơi nước mắt và đưa tay lên miệng khi nghe tuyên bố hủy bỏ bản án. Chị gái ông – bà Kim Smith – bật khóc và nói: “Chúng ta đã làm được.”

Bên ngoài tòa, bà Smith phát biểu rằng gia đình đã mất Peter suốt 39 năm. Tuy nhiên, theo bà, đây không phải là một chiến thắng, vì gia đình Diane Sindall cũng đã mất người thân yêu mãi mãi.

Kêu gọi cải cách hệ thống tư pháp

Cảnh sát Merseyside xác nhận bằng chứng ADN quan trọng không có sẵn trong cuộc điều tra ban đầu. Kể từ khi vụ án được mở lại vào năm 2023, hơn 260 người đàn ông đã được xét nghiệm ADN và loại trừ khỏi diện nghi vấn. Tuy nhiên, mẫu ADN hiện tại vẫn chưa có kết quả trùng khớp trong cơ sở dữ liệu quốc gia. Trưởng thanh tra Karen Jaundrill cho biết cảnh sát đang làm việc với Cơ quan Tội phạm Quốc gia để chủ động truy tìm danh tính người có ADN tại hiện trường vụ án.

Thẩm phán Holroyde cũng nhận định rằng quyết định của CCRC vào năm 2008 – khi đánh giá kỹ thuật giám định lúc đó chưa đủ năng lực để cho ra hồ sơ ADN – là đúng đắn. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng vụ việc đã cướp đi sinh mạng của Diane Sindall và gây tổn thương lớn cho gia đình cô.

James Burley, người dẫn đầu cuộc điều tra do tổ chức từ thiện Appeal thực hiện, nhận định rằng: “Việc Peter Sullivan được minh oan sau gần 40 năm bị giam giữ oan cho thấy hệ thống kháng cáo hiện tại không hiệu quả trong việc nhận diện và sửa chữa các sai lầm tư pháp”.

Ông dẫn chứng rằng tổng thời gian ngồi tù oan của Peter Sullivan, Andrew Malkinson và Victor Nealon đã vượt quá 70 năm. Điều đáng nói là cả ba trường hợp đều từng bị Tòa phúc thẩm và CCRC từ chối đơn kháng cáo trước khi được minh oan nhờ bằng chứng ADN.

Giáo sư Rebecca Helm, người phụ trách cơ sở dữ liệu về các vụ án oan tại Trường Luật Đại học Exeter, đồng tình và nhấn mạnh: “Cần có cơ chế pháp lý để xem xét lại các bản án dù không có bằng chứng mới, nếu bản án được xây dựng dựa trên những dữ liệu sai lệch hoặc yếu về khoa học pháp y”.

Người phát ngôn của Thủ tướng Anh cũng gọi đây là “một sai lầm tư pháp nghiêm trọng” và khẳng định chính phủ sẽ xem xét kỹ lưỡng phán quyết này để làm rõ nguyên nhân và đem lại công lý cho cả ông Sullivan và gia đình nạn nhân Diane Sindall. Hiện vụ án vẫn chưa tìm ra hung thủ thật sự.

Đọc thêm