Nghỉ việc khi tinh gọn bộ máy, lao động có nên làm freelancer?

Bỏ việc văn phòng làm freelancer: Người trẻ được gì và mất gì?

Trong thời gian gần đây, chính sách tinh gọn bộ máy đã khiến nhiều lao động trong khu vực công bị thôi việc. Không ít người trong số đó đã và đang nghĩ đến việc làm “freelancer” (những người làm việc độc lập và tự do về thời gian, địa điểm làm việc – PV). 

Ngồi trong một quán cà phê giữa giờ làm việc, chị Ngọc Mai (30 tuổi, Hà Nội) mở laptop, nhấp ngụm cà phê và thoải mái kiểm tra email từ khách hàng. Một năm trước, chị còn là nhân viên văn phòng nhà nước, đi làm 8 tiếng mỗi ngày và chật vật với những đầu việc căng thẳng. Chán cảnh công sở, chị quyết định nghỉ việc, dấn thân vào con đường “freelancer” với hy vọng “việc nhẹ lương cao”.

Tuy nhiên, việc thích nghi với cuộc sống của một freelancer không phải là điều dễ dàng. Chị Mai chia sẻ: “Ban đầu, tôi nghĩ chỉ cần làm tốt chuyên môn là có thể kiếm nhiều tiền, nhưng thực tế lại phức tạp hơn. Không có công ty nào trả lương cố định hàng tháng, tôi phải chủ động tìm kiếm khách hàng, thương lượng giá cả và tự quản lý tài chính cá nhân”.

Theo chị Mai, không có bảo hiểm, không có chế độ phúc lợi, cũng không có ngày nghỉ phép có lương, đó là những gì freelancer như chị phải đối mặt. Hơn nữa, thu nhập không ổn định là một trong những yếu tố khiến chị không dưới 1 lần muốn bỏ cuộc.

“Có tháng tôi kiếm được 30 triệu, nhưng có tháng chỉ có 5 triệu. Cảm giác bấp bênh khiến tôi không ít lần muốn quay lại công việc văn phòng”, chị nói thêm.

Tương tự chị Mai, anh Vũ Anh Đức – một người biên tập, chỉnh sửa nội dung với 5 năm kinh nghiệm, cho biết: “Khi mới bắt đầu, tôi nhận các dự án nhỏ với giá cực thấp để xây dựng danh tiếng. Nhưng ngay cả khi có nhiều kinh nghiệm, khách hàng vẫn thích thuê người giá rẻ hơn. Cạnh tranh về giá là điều không thể tránh khỏi khi làm freelancer”.

Sau nhiều năm làm freelancer, anh Đức nhận ra rằng công việc này không hề “nhẹ nhàng” như nhiều người tưởng tượng. “Tôi phải học cách quản lý thời gian, tự tập luyện cho mình khả năng tự tìm kiếm khách hàng để có việc làm liên tục. Dù thời gian đầu tương đối vất vả để thích nghi nhưng hiện tại, tôi đã quen hơn. Ngày xưa nếu tôi cần ngồi 8 tiếng để làm việc văn phòng thì giờ đây, có ngày tôi chỉ cần tập trung tuyệt đối trong 4 tiếng đồng hồ để xử lý công việc là xong. Thời gian còn lại dành cho gia đình, bạn bè, bản thân trở nên nhiều hơn”, anh Đức cho hay.

Theo các chuyên gia lao động – việc làm, thời điểm này thị trường lao động đang có sự sắp xếp lại, khá nhiều lao động sẽ tìm kiếm một công việc kinh doanh tự do kiểu như freelancer. Tuy nhiên, để trở thành một người kinh doanh tự do, người lao động cần có nhiều các kỹ năng và cả khả năng thích ứng linh hoạt. 

Chuyên gia khẳng định điều đặc biệt cần chuẩn bị trước khi làm freelancer

Trong một nghiên cứu gần đây, VietGigs – một nền tảng tìm kiếm, kết nối freelancer, đã 53% nguồn nhân lực trí thức tham gia vào nền kinh tế chia sẻ (nền kinh tế có sự tham gia của lực lượng lao động tự do, làm nhiều việc linh hoạt và được chia sẻ trả phí bởi khách hàng). Con số này có khả năng sẽ tiếp tục tăng, người lao động đặc biệt là giới trẻ đang có thay đổi lớn trong tư duy chọn việc và cách thức làm việc.

Báo cáo “Xu hướng nhân tài Việt Nam – 10 năm nhìn lại (2013 – 2023)” của Anphabe cho thấy, làm việc linh hoạt đã trở thành một tiêu chí quan trọng khi chọn nơi làm việc lý tưởng. Tiêu chí này được 47% người lao động ưu tiên. Xét về mức độ quan trọng, nó đứng thứ hai, chỉ sau các khoản thưởng nóng hoặc thưởng một lần dành cho nhân viên có thành tích xuất sắc.

Chị Nguyễn Thu Hà, chuyên gia tư vấn nhân sự tại Hà Nội nhận định: “Làm freelancer có nhiều lợi thế nhưng cũng không ít rủi ro. Những ai muốn theo đuổi con đường này cần chuẩn bị kỹ về tài chính trong giai đoạn đầu, đồng thời không ngừng nâng cao kỹ năng để cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Nếu không có sự chuẩn bị, rất dễ rơi vào tình trạng làm việc chật vật, căng thẳng”.

Chị Hà cho rằng, không phải ai cũng phù hợp với công việc freelancer: “Nhiều người bước vào công việc này với tâm lý lạc quan quá mức mà không tính đến yếu tố dài hạn. Nếu không có kế hoạch quản lý tài chính tốt, không có nguồn khách hàng ổn định và không có chiến lược phát triển bản thân, freelancer có thể nhanh chóng trở thành một lựa chọn tạm bợ hơn là một con đường bền vững”.

“Những người trẻ muốn dấn thân vào con đường làm việc tự do cần chuẩn bị kỹ năng chuyên môn vững vàng, kỹ năng kinh doanh và thương lượng, quản lý tài chính cá nhân, xây dựng thương hiệu cá nhân, tính kỷ luật và quản lý thời gian. Ngoài những yếu tố trên, các bạn cũng nên kết nối với những freelancer khác hoặc tham gia các cộng đồng chuyên ngành để giúp mở rộng cơ hội và học hỏi kinh nghiệm”, chị Hà đưa ra lời khuyên.