Trong số phát sóng đầu tiên của bản tin Zlife, đội ngũ sản xuất đã đề cập đến hiện trạng rất phổ biến trong giới trẻ hiện nay, đó là thói quen multitasking. Tức là cùng một lúc, một bạn trẻ sẽ làm nhiều việc. Thử liếc nhẹ lên trình duyệt web của bạn và cho mình hỏi, có bao nhiêu tab bạn đang mở?
Multitask không chỉ xuất hiện khi chúng ta lên đại học hay chập chững đi làm mà ngày từ thời còn là những cô cậu học trò, hỏi rằng, đã bao giờ trong giờ Văn, bạn lấy Toán ra giải chưa? Multitasking len lỏi vào trong đời sống hàng ngày nhưng chúng ta thường không để ý đến nó, hoặc xem nhẹ những hậu quả mà nó gây ra. Nhà văn nổi tiếng người Roman, Publilius Syrus, đã nói rằng: “Làm 2 việc trong cùng một lúc đồng nghĩa với việc không làm gì cả”. Có vẻ như multitasking sẽ giúp bạn hoàn thành được nhiều công việc trong thời gian ngắn hơn. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, bộ não của chúng ta không thật sự tốt trong việc multitasking như chúng ta nghĩ. Thực tế, thói quen này có thể làm giảm gần 40% tính hiệu quả của buổi làm việc, chủ yếu bởi vì “chi phí” cho việc chuyển đổi nhiệm vụ (cost of switching task).
Thực sự multitask hay tiếng Việt gọi là “đa nhiệm” không hề giúp các bạn tiết kiệm thời gian đâu, mà hoàn toàn ngược lại, nó chỉ khiến các bạn mất đi nhiều thời gian quý báu hơn đấy. Khi bạn cứ phải liên tục chia sẻ sự tập trung và thời gian của bạn giữa nhiều đầu việc khác nhau trong cùng một lúc, bạn cũng sẽ sớm nhận ra rằng bạn đang tiêu tốn nhiều thời gian hơn so với những khi bạn chỉ tập trung ưu tiên làm một việc mà thôi.
Càng nhiều đầu việc được bạn tiến hành trong trạng thái thiếu tập trung như vậy, thì cũng sẽ càng có nhiều sai sót nảy sinh trong quá trình bạn thực hiện chúng. Thời gian bạn nhận ra có sai lầm và quay lại để sửa chữa hoặc khắc phục thì cũng chính là những thời gian quý giá mà bạn đã có thể sử dụng để hoàn thiện thêm đầu việc khác nữa. Bên cạnh đó, với việc multitask sẽ khiến cho bạn đôi lúc cảm thấy rất ngợp và áp lực vì có quá nhiều công việc phải giải quyết. Thực chất đó chỉ là do ảnh hưởng tâm lý thôi nhưng nếu bạn không biết cân đối và sắp xếp các đầu việc rất dễ khiến bạn cảm thấy lo sợ và hoang mang.
Không phải cứ tăng tốc thì sẽ là nhanh. Thay vì cố gắng luôn tay luôn chân giữa nhiều đầu việc một lúc, mình nghĩ rằng chúng ta nên dành ra những khoảng thời gian hợp lý để thực hiện những đầu việc khác nhau. Multitask làm cho chúng ta không ngừng thêm, thêm, thêm càng nhiều việc để làm nhưng như Thái Đức Phương trong cuốn “Dừng cuộc đua không phải là thua” có viết: “Bỏ bớt cũng chính là cho thêm”. Bỏ bớt thời gian dùng mạng xã hội, bạn sẽ thêm không gian dành cho chính mình: đọc sách (bồi đắp tâm hồn, tăng thêm vốn từ, hiểu biết hơn về thế giới), tập thể dục (nâng cao sức khỏe, cải thiện vóc dáng), nấu ăn (đảm bảo ăn uống khoa học, tốt cho sức khỏe)…
Và để bỏ được thói quen Multitask này, bạn có thể tham khảo những đề xuất sau:
Đầu tiên, hãy chọn thời điểm thích hợp để giải quyết những “cái bẫy multitasking” như việc check tin nhắn Facebook, email hoặc xử lý một sáng kiến nảy sinh trong lúc làm việc. Những công việc này có thể quan trọng, nhưng lại thường là những việc không khẩn cấp (tin nhắn < cuộc gọi) và bạn có thể xử lý chúng với năng lượng và mức độ tập trung thấp. Hãy luôn giữ bên mình một mẫu giấy hoặc quyển sổ nhỏ để viết xuống những ý tưởng hoặc công việc phát sinh trong lúc đang làm việc. Bằng việc chọn thời điểm để giải quyết chúng, bạn có thể tiếp tục tập trung vào công việc bạn đang làm mà không bị xao lãng.
Thứ hai, chúng ta thường bị mất tập trung và sa đà vào những công việc không quan trọng khi hoàn thành một công việc và không biết nên làm gì tiếp theo. Một bản kế hoạch cho ngày làm việc sẽ giúp bạn tránh tình trạng không biết phải làm những gì, và làm khi nào.
Thứ ba, hãy học cách quản lý những sự phân tán xung quanh bạn. Hãy giữ một bản ghi chú về những người thường xuyên khiến bạn mất tập trung. Họ có thể là những người trong gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, hoặc boss của bạn. Sau đó, hãy đánh giá mức độ quan trọng và khẩn cấp của những yêu cầu họ thường đưa ra. Đối với những yêu cầu được đánh giá thấp, bạn nên học cách từ chối một cách quả quyết, nhưng vẫn lịch sự, nhẹ nhàng. Đừng quên tắt đi những thông báo không quan trọng từ tin nhắn và emails để giảm bớt những sự gián đoạn không cần thiết.
Thứ tư, sẽ có những thời điểm, một số công việc đột ngột xuất hiện và yêu cầu sự tập trung của bạn ngay lập tức. Tuy nhiên, đừng cố gắng xử lý chúng trong cùng một lúc. Thay vào đó, hãy chủ động dịch chuyển sự tập trung của bạn sang nhiệm vụ khẩn cấp hơn. Khi làm như vậy, hãy viết xuống giấy những gì bạn đang làm, nơi bạn đang dừng lại, những suy nghĩ trong đầu, và làm thế nào để tiếp tục công việc này khi bạn quay trở lại. Điều này sẽ giúp bạn nhanh chóng trở lại với công việc đang dang dở và tránh bị mất phương hướng.
Thứ năm, ngoài việc giúp bạn giải tỏa những căng thẳng, thiền định còn giúp bạn luyện tập khả năng tập trung. Hãy dành từ 10 đến 15 phút mỗi buổi sáng hoặc trước khi đi ngủ để luyện tập nó. Bạn sẽ ngạc nhiên về những lợi ích mà nó đem lại. Nếu bạn vẫn chưa biết bắt đầu từ đâu, khóa học De-Mystifying Mindfulness từ trường đại học Leiden, sẽ là một khởi đầu tốt. (Bạn có thể học nó miễn phí ở Coursera, có cả English sub nhé)
Cuối cùng, khi bạn cảm thấy có xu hướng multitasking, hãy dành thời gian đó chỉ để nghỉ ngơi. Dừng lại một vài phút, đừng làm gì cả. Những khoảng nghỉ nhỏ này có thể giúp tâm trí bạn lấy lại sự tập trung. Đừng quên, hãy đặt lịch cho những khoảng nghỉ “thật sự”, như việc tránh xa khỏi bàn làm việc trong giờ ăn uống, để não bộ được nghỉ ngơi và lấy lại năng lượng cho buổi làm việc tiếp theo.
Chúc bạn thành công trong việc xóa bỏ thói quen multitasking và đạt được hiệu quả cao hơn khi làm việc!
