Bạn gặp một ai đó do sức hút mãnh liệt. Đó là một phản ứng ngọt ngào và nó luôn là một điều bất ngờ. Trong bạn tràn đầy cảm giác hy vọng, của nhiều khả năng, được thoát khỏi cuộc sống phàm tục và bước vào cõi đầy cảm xúc và mê hoặc. Tình yêu tóm lấy bạn và bạn cảm thấy thật mạnh mẽ. Bạn thích sự hứng khởi, và bạn muốn giữ chặt cảm xúc. Bạn cũng sợ hãi. Bạn càng gắn bó thì bạn càng có nhiều thứ để đánh mất. Vì vậy bạn muốn làm cho tình yêu trở nên an toàn hơn. Bạn tìm cách sửa chữa nó, để nó trở nên đáng tin cậy. Bạn thực hiện những cam kết đầu tiên của mình và vui vẻ từ bỏ một chút tự do để đổi lấy một chút ổn định. Bạn tạo ra sự thoải mái thông qua các phương cách—thói quen, nghi lễ, những cái tên đáng cưng—mang đến sự an tâm. Nhưng cảm giác phấn khích bị ràng buộc vào một mức độ bất an nhất định. Cảm giác vui sướng của bạn đến từ sự bất định, và giờ đây khi tìm cách chế ngự nó, rốt cuộc bạn đã rút cạn sức sống khỏi mối quan hệ. Bạn thích sự thoải mái, nhưng lại ca thán rằng bạn cảm thấy bị bó buộc. Bạn đánh mất tính tự phát. Trong nỗ lực kiểm soát những nguy cơ của niềm đam mê, bạn đã thuần phục nó, hủy diệt nó. Cảm giác nhàm chán trong hôn nhân sinh ra.
Mặc dù tình yêu hứa hẹn giải cứu chúng ta khỏi nỗi cô đơn, nó cũng làm tăng sự phụ thuộc của chúng ta vào một người. Đó vốn dĩ là một điểm dễ mang đến tổn thương. Chúng ta có xu hướng xoa dịu nỗi lo lắng của mình thông qua sự kiểm soát. Chúng ta cảm thấy an toàn hơn nếu ta có thể thu hẹp khoảng cách giữa chúng ta, tối đa hóa sự chắc chắn, giảm thiểu những mối đe dọa, và kiềm chế điều chưa biết. Nhưng một số người trong chúng ta chiến đấu chống lại những điều bất định của tình yêu với lòng sốt sắng đến mức chúng ta tách bản thân khỏi sự phong nhiêu của tình yêu.
Trong các mối quan hệ lâu dài tồn tại một xu hướng mạnh mẽ đó là ưa thích những thứ có thể dự đoán hơn những thứ khó đoán. Nhưng tình dục lại lớn mạnh nhờ sự khó đoán. Ham muốn xung đột với thói quen và sự lặp đi lặp lại. Nó ngang bướng và bất chấp những nỗ lực kiểm soát của chúng ta. Vậy điều đó đưa chúng ta đến đâu? Chúng ta không muốn vứt bỏ sự an toàn, vì mối quan hệ của chúng ta phụ thuộc vào nó. Một cảm giác an toàn về thể chất và cảm xúc là điều cơ bản để có được niềm vui và sự kết nối lành mạnh. Nhưng không có yếu tố bất định thì sẽ chẳng có khao khát, chờ mong, và hồi hộp. Chuyên gia về động lực Anthony Robbins đã diễn đạt một cách súc tích khi ông giải thích về niềm đam mê trong một mối quan hệ tương ứng với mức độ bất định mà bạn có thể chịu đựng.
Góc nhìn mới
Chúng ta làm cách nào để đưa sự bất định này vào mối quan hệ thân mật của mình? Làm thế nào chúng ta tạo ra sự bất cân bằng nhẹ nhàng này? Thực ra thì nó đã có mặt ở đó rồi. Các triết gia phương Đông từ lâu đã biết đến lẽ vô thường là thứ duy nhất bất biến. Với bản chất phù du của cuộc đời, với dòng chảy không ngừng của nó, có nhiều hơn một dấu hiệu kiêu ngạo trong sự ngộ nhận rằng chúng ta có thể biến mối quan hệ của mình trở thành vĩnh viễn, và sự an toàn ấy có thể thực sự không dời đổi. Như câu ngạn ngữ: “Nếu bạn muốn làm Chúa bật cười, hãy kể cho ngài nghe kế hoạch của bạn.” Nhưng, với niềm tin mù quáng, chúng ta cứ tiếp tục tiến lên. Là công dân trung thành của thế giới hiện đại, chúng ta tin tưởng vào năng lực của bản thân.
Chúng ta ví niềm đam mê của hồi mới quen nhau với tình trạng say xỉn của thanh niên—vừa ngắn ngủi chóng tàn và phi thực tế. Điều an ủi cho việc từ bỏ nó là sự an toàn đang đợi ở phía bên kia. Nhưng khi ta đánh đổi đam mê để lấy sự ổn định, chúng ta không đơn giản là hoán đổi một ảo tưởng này để lấy ảo tưởng khác? Như Stephen Mitchell chỉ ra, mơ tưởng về sự lâu dài trường cửu có thể chiến thắng mơ tưởng về niềm đam mê, nhưng cả hai đều là sản phẩm của trí tưởng tượng của chúng ta. Chúng ta khao khát sự ổn định, chúng ta có thể dốc sức vì nó, nhưng nó là thứ không bao giờ có thể chắc chắn. Khi yêu, chúng ta luôn có nguy cơ mất mát—bởi sự chỉ trích, từ chối, ly biệt và cuối cùng là cái chết—bất kể chúng ta cố gắng chống lại nó như thế nào. Đưa sự bất định vào mối quan hệ đôi lúc không đòi hỏi gì hơn việc buông bỏ ảo tưởng về sự chắc chắn. Trong sự thay đổi về nhận thức này, chúng ta nhận ra sự bí ẩn vốn có của người bạn đời của ta.
Trích từ cuốn sách Trí thông minh trên giường của tác giả Esther Perel, do nhóm TLHTP dịch
Thông tin tác giả:
𝗘𝘀𝘁𝗵𝗲𝗿 𝗣𝗲𝗿𝗲𝗹 là một nhà tâm lý học trị liệu tại New York, Mỹ. Với gần 30 năm kinh nghiệm của mình, Perel đã điều trị thành công, duy trì hạnh phúc cho hàng trăm cặp vợ chồng – những người không thể thắp lên ngọn lửa đam mê trong chuyện giường chiếu, dù vẫn yêu thương nhau sâu đậm.
Mating in Captivity (Trí Thông Minh Trên Giường) của bà đã trở thành hiện tượng toàn cầu, được dịch sang 24 ngôn ngữ.
