Ngày 28/2, Bộ Chính trị đồng ý với đề xuất của Bộ GDĐT về việc miễn học phí cho học sinh từ mầm non đến giáo dục phổ thông từ đầu năm học mới 2025 – 2026 (tháng 9/2025 trở đi) được xem là một tin vui nức lòng dư luận. Tuy nhiên, cũng có một số đề xuất liên quan xoay quanh câu chuyện này.
Miễn học phí phải đi đôi với chặn đứng “phụ phí”
Trao đổi với PV báo Dân Việt, Thạc sĩ Ngôn ngữ học Nguyễn Mộng Tuyền, giáo viên Ngữ văn Trường THPT Trung Phú, huyện Củ Chi, TP.HCM đánh giá: “Là người làm giáo dục hơn 15 năm, tôi thấy miễn học phí là một chính sách rất tốt, nhất là với những gia đình khó khăn. Tôi từng gặp rất nhiều học sinh học giỏi, chăm chỉ nhưng phải nghỉ học vì ba mẹ không lo nổi tiền trường. Nếu miễn học phí, các em sẽ có cơ hội tiếp tục đi học, bớt áp lực cho gia đình.
Bên cạnh đó, tôi cũng thật sự mong rằng miễn học phí không chỉ giúp học sinh đến trường dễ dàng hơn mà còn đi kèm với những chính sách xã hội hóa giáo dục để xây dựng một nguồn ngân sách đủ mạnh. Từ đó, trường học có thể duy trì cơ sở vật chất tiên tiến, đầu tư vào chất lượng giảng dạy và tiếp cận với những phương pháp dạy hiện đại.
Học sinh Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, quận Thanh Xuân, Hà Nội. Ảnh: Tào Nga
Miễn học phí là một chính sách cần thiết nhưng phải được thực hiện một cách bài bản và đi kèm với các cam kết đầu tư hợp lý, để không chỉ học sinh mà cả giáo viên và hệ thống trường học đều được phát triển một cách bền vững”.
Thầy Nguyễn Minh Đạt, một giáo viên dạy Văn cấp THPT ở TP.HCM cũng cho hay: “Học sinh từ mầm non đến THPT được miễn học phí thể hiện sự ưu việt của chế độ, của Nhà nước. Đó là sự quan tâm, việc làm thiết thực của Đảng, Nhà nước đối với thế hệ trẻ – chủ nhân tương lai của đất nước”.
Tuy nhiên, thầy Đạt cũng băn khoăn việc miễn học phí phải đi đôi với chặn đứng “phụ phí” ở các nhà trường thì mới thiết thực. Nói thẳng là phải mạnh tay xử lý lạm thu, không khoan nhượng với hành vi trái pháp luật này. Như vậy, việc miễn học phí mới trở nên ý nghĩa.
Cần đồng bộ với các cơ chế khác
Theo TS Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp, Bộ GDĐT, quốc gia nào chăm lo cho giáo dục sẽ là quốc gia hùng mạnh khẳng định. Tuy nhiên, miễn học phí cần đồng bộ với các cơ chế khác. Nhà trường không được phép thu những khoản trái phép dưới mọi hình thức. Các địa phương cũng cần có chính sách bù học phí cho học sinh ở trường ngoài công lập, bảo đảm thu nhập của giáo viên để hạn chế tối đa việc dạy thêm. Dù miễn, giảm học phí nhưng vấn đề đầu tư bảo trì trường lớp vẫn cần được chính quyền địa phương lưu tâm để bảo đảm môi trường học tập an toàn.
Chuyên gia Xã hội học, PGS.TS Trần Hữu Quang cũng cho rằng, cần thiết miễn phí hoàn toàn ở trường công lập các cấp. Không chỉ miễn học phí mà phải bỏ tất cả các khoản thu vô lý trong nhà trường hiện nay, chỉ ngoại trừ những khoản thu chính đáng như tiền ăn bán trú, tiền xe đưa đón… Các khoản phi lý như tiền sổ học bạ, sơn bảng, tiền mua đèn, quạt, mua ghế ngồi ở sân chào cờ, tiền vệ sinh, bảo vệ… đương nhiên nhà trường công lập phải đảm nhiệm”.
Nhà văn Bùi Ngọc Phúc nêu quan điểm: “Miễn học phí từ cấp học mầm non đến THPT trong hệ thống công lập là chủ trương lớn của đảng và nhà nước được xã hội đồng tình. Dù học phí không cao, với nhiều gia đình đông con, đó cũng là một khoản chi không nhỏ.
Tuy nhiên bên cạnh học phí, phụ huynh canh cánh nỗi lo đầu năm với những khoản phí mang tên tự nguyện, bởi nó là gánh nặng của nhiều người từ quỹ hội cha mẹ học sinh lớp, đến khoản xây dựng và sửa chữa cơ sở vật chất. Phụ huynh không chỉ mong giảm nỗi lo về những khoản thu đầu năm, họ cần có sự minh bạch để tránh tình trạng mỗi nơi thu một kiểu, hoặc biến tướng từ những khoản thu núp bóng tự nguyện. Các cơ quan chức năng cần tăng cường giám sát, có như vậy sẽ tránh được tình trạng lạm thu mỗi dịp bắt đầu năm học mới”.
Thầy Hồ Tuấn Anh, hiệu trưởng Trường THCS Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, Nghệ An cũng cho biết: “Hai tin vui cho học sinh, phụ huynh và giáo viên là cấm thu tiền học thêm, miễn học phí. Tôi mong muốn thêm khoản học sinh mua Bảo hiểm y tế theo hộ gia đình hoặc cần ưu đãi hơn.