Mexico cáo buộc Adidas chiếm đoạt văn hóa

Chính phủ Mexico lên án Adidas sao chép thiết kế dép truyền thống của cộng đồng bản địa ở bang Oaxaca và yêu cầu công ty bồi thường cho các nghệ nhân.

Ngày 8/8, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum cho biết Adidas đã bắt đầu đàm phán với chính quyền bang Oaxaca để bồi thường cho những người bị ảnh hưởng. Bà đồng thời thông báo chính phủ đang soạn thảo cải cách pháp lý nhằm ngăn chặn tình trạng sao chép trái phép sản phẩm thủ công của Mexico.

Sự việc bùng phát sau khi Adidas Originals, thương hiệu con của Adidas, ra mắt mẫu sandal “Oaxaca Slip-On” do nhà thiết kế người Mỹ Willy Chavarria thực hiện. Sản phẩm có quai da mỏng bện theo kiểu dép huaraches truyền thống, vốn gắn bó lâu đời với cộng đồng người Zapotec ở Oaxaca, đặc biệt tại thị trấn Villa Hidalgo de Yalalag. Điểm khác biệt là đế giày của mẫu mới dày và mang phong cách thể thao, trong khi huaraches truyền thống có đế da phẳng.

Chính quyền Oaxaca yêu cầu Adidas thu hồi sản phẩm và xin lỗi công khai. Thống đốc bang Salomon Jara Cruz khẳng định không thể lấy lý do “cảm hứng sáng tạo” để khai thác các đặc trưng văn hóa làm nên bản sắc cộng đồng. “Văn hóa không phải để bán, mà là để tôn trọng,” ông nhấn mạnh trong thư gửi ban lãnh đạo Adidas.

Phía Adidas phản hồi rằng công ty “rất coi trọng sự đa dạng văn hóa” của người bản địa Mexico và ý thức được tác động của những chỉ trích. Hãng đề nghị đối thoại với chính quyền địa phương để tìm giải pháp khắc phục và bồi thường phù hợp.

Viridiana Jarquin Garcia, một nghệ nhân làm huaraches ở thủ phủ Oaxaca, cho rằng mẫu của Adidas là “bản sao rẻ tiền” so với tác phẩm thủ công mà các nghệ nhân Mexico dành nhiều thời gian và tâm huyết để tạo ra. “Nghệ thuật đang mai một. Chúng tôi đang mất đi truyền thống của mình,” bà nói khi đứng trước gian hàng nhỏ của mình.

Thủ công mỹ nghệ là một ngành kinh tế quan trọng tại Mexico, tạo việc làm cho khoảng 500.000 người và đóng góp khoảng 10% tổng sản phẩm quốc nội ở các bang như Oaxaca, Jalisco, Michoacan và Guerrero.

Trong nhiều năm qua, chính phủ Mexico cùng các nghệ nhân liên tục phản đối việc các thương hiệu thời trang lớn trên thế giới sao chép thiết kế truyền thống. Năm 2021, Mexico yêu cầu các thương hiệu như Zara, Anthropologie và Patowl giải thích việc sử dụng mẫu quần áo từ cộng đồng bản địa Oaxaca mà không được phép.

Theo Thứ trưởng Phát triển Văn hóa Mexico Marina Nunez, quy định bảo vệ mới sẽ nhằm bảo vệ quyền lợi nghệ nhân nhưng vẫn đảm bảo họ có thể hợp tác với các công ty lớn một cách minh bạch và công bằng.

Đọc thêm