LO ÂU LÀ GÌ?
Lo âu là sức chứa và khả năng tiên đoán của não để dự đoán những mối lo ngại và nguy hiểm có thể xảy ra. Nó cảnh báo cho chúng ta bằng cách nhìn vào tương lai để thấy hoặc đoán trước trở ngại, vì thế con người có thể sửa lại hành động của mình ngay bây giờ để ngăn chặn kết quả xấu. Bản chất của lo âu là như vậy.
VD như lo lắng về “nhìn bị ngu trong một bữa tiệc”, “tạch bài thi”, “tạch phỏng vấn xin việc”… tất cả những trường hợp này đều là tâm trí của chúng ta nhìn vào tương lai, phân tích mọi thứ để cảnh báo và khiến chúng ta làm gì đấy về những điều này. Nếu chúng ta lo lắng, tức là tâm trí của chúng ta đang dự đoán trước những tình huống, kết quả xấu để mong chúng ta sửa hoặc ngăn chặn những kết quả ấy. Bản chất của lo âu là khả năng của chúng ta nhìn nhận trước vấn đề và xem xét hậu quả, thường là dựa vào kết quả bất lợi, nó cũng liên quan tới dự đoán ảnh hưởng của những hành vi hiện tại trong tương lai và đặc biệt tương lai sẽ đau đớn ra sao nếu chúng ta cư xử theo hướng nào dựa vào ngay lúc này.
Dù vậy, trong hầu hết mọi trường hợp, “lo âu” là một khả năng tuyệt vời mà con người có được.
————————————-
PHÂN TÍCH HAI VÍ DỤ VỀ LO ÂU
Trước tiên bạn phải hiểu cả 2 VD này đều liên quan đến bạn, lo âu liên quan đến việc bạn nghĩ về bản thân với những kết quả có hoặc không thể xảy ra. Bạn nhìn vào bản thân và dự đoán tương lai, tìm ra tình huống xấu để ngăn chặn chúng. Lo âu thường sẽ tập trung vào sự bất an về bạn, nhưng cũng có thể về người khác.
VD1 – “NHÌN NGU TRONG MỘT BỮA TIỆC”
Trong trường hợp “nhìn bị ngu” hay “xúc phạm người khác” có thể do bạn đang thiếu tự tin vào bản thân, lúc sau bạn nhận ra có thể mọi người không thích bạn cho lắm, hoặc họ chỉ thích bạn khi bạn tỏ ra là một người khác, hoặc phô diễn cái gì đấy và họ thích bạn những lúc như thế chứ không phải con người thật sự trong bạn. Bạn có thể tin rằng mình không đủ lôi cuốn so như những người khác, hoặc bạn có thể thấy mình đang so sánh bản thân với mọi người xung quanh. Nhưng đến cuối cùng, bạn thấy bất an về khả năng thu hút của mình.
VD2 – “TẠCH BÀI THI”
Trường hợp này có thể bạn đang sợ “tạch bài thi” hoặc sợ “mình chưa ôn luyện đủ kiến thức”. Bạn cũng có thể thấy những người khác thấy tự tin vào bản thân họ, đấy… thấy không, bạn lại so sánh bản thân với người khác rồi. Nhưng vẫn có cái gì đấy khiến bạn lo rằng mình sẽ không làm bài tốt, sợ không đạt điểm đủ cao hoặc sợ mình không đủ giỏi giang.
————————————-
LO ÂU VỀ QUÁ KHỨ
Đôi khi bạn thấy mình lo âu về quá khứ, nhưng thực chất “lo âu” vẫn là lo về tương lai. VD “bạn làm gì đấy ngu đần tối hôm qua, mọi người biết sẽ đánh giá hay không thích bạn nữa” hoặc “hôm qua tôi có hỏi ngu 1 câu giữa lớp, giờ cả lớp sẽ nghĩ tôi bị ngu”. Đây là khi bạn nghĩ về sự kiện trong quá khứ và mang hậu quả tới tương lai.
————————————-
CÀNG THÔNG MINH, CÀNG LO LẮNG
Hôm trước mình có thấy vài bạn tranh cãi về câu này, không nhớ nhóm mình hay nhóm nào đấy. OK, sau đây là giải thích cho bạn nào chưa hiểu.
Lo âu là khả năng dự đoán và sức chứa những nỗi lo ấy của não, bạn càng thông minh tức là bạn càng có khả năng dự đoán nhiều trường hợp và chứa được nhiều nỗi lo hơn trong đầu, dễ hiểu đúng không? Vậy nên, bạn càng thông minh khả năng mắc các bệnh tâm lý cũng như độ nặng của bệnh sẽ càng tệ hơn.( chúng ta đều thông minh mà *peepoGiggle)
————————————-
TÂM TRÍ LÀM GÌ KHI LO ÂU
Làm sao để chúng ta đương đầu với những mối lo ngại xảy ra trong tương lai? Câu trả lời ngắn gọn là tương lai không có sự chắc chắn khá đáng sợ nên chúng ta sẽ cố loại bỏ cái gọi là “không chắc chắn”. Hầu hết những nỗi lo đến từ cấu trúc “nếu… thì…”, nên những gì chúng ta làm sẽ là cố gắng sửa đoạn “thì…”. Chúng ta xoa dịu lo lắng bằng việc kiểm soát cái gì đấy trong tương lai, và có thể dẫn tới cả “bù đắp quá mức”( overcompensating). VD “bạn định nói gì đấy nhưng sợ khiến người khác tự ái, bạn sẽ xin lỗi trước để đề phòng”, “tôi sợ họ không thích tôi, để tôi xin lỗi, ơ… hình như xin lỗi hơi nhiều, chết rồi họ không thích tôi vì tôi xin lỗi quá nhiều”.
Một cách khác để kiểm soát sự “không chắc chắn”, đấy là tránh né hoàn toàn tình huống có thể xảy ra. Tôi sợ bị chê xấu hay bị ngu khi đi chơi chứ gì? Thì thôi không đi nữa, gì căng? GGEZ.
Trường hợp không tránh được như là phải đi thi, có người sẽ cắm đầu cắm cổ vào học vì họ sợ bị tạch. Nhưng cắm đầu cắm cổ học là tốt mà, đúng không? Ừ… đúng, nhưng nó cũng có những điểm hạn chế có thể khiến ta đau khổ. Không đi bay, ở nhà học là điều tốt, nhưng nếu tính tới khía cạnh tương tác xã hội, bạn có thể đang thu hẹp phạm vi trong cuộc sống, tự đặt những hạn chế cho bản thân, bạn có thể bỏ lỡ rất nhiều thú vui khi còn là học sinh hay sinh viên bằng cách học cật lực. Nói đi cũng phải nói lại “lo âu” có chức năng của nó, và nó tồn tại để giúp chúng ta. VD như những sinh viên trường Y, rất nhiều sinh viên học Y có mức độ lo lắng cao, đấy là 1 trong những lý do họ vào được trường Y.
Điều nguy hiểm và đáng buồn nhất về lo âu là có thể sẽ khiến người khác lợi dụng sự bất an của bạn. Nếu bạn lo âu quá mức có thể bạn sẽ tự biến bản thân, đối xử với bản thân như “cái rẻ chùi chân”( vần phết nhỉ). Nếu xin lỗi quá nhiều và luôn đổ lỗi cho bản thân, lỡ bạn gặp phải những đứa không bao giờ muốn nhận lỗi về mình thì sao?
————————————-
GIẢI PHÁP CHO LO ÂU
Ok, biết rồi, khổ lắm, nói mãi. Thế giờ phải làm thế nào?
Đầu tiên bạn phải hiểu lo âu đến từ việc nghĩ về tương lai. Thế thì đừng nghĩ về tương lai nữa, thế thôi, chúc bạn thành công, thế nhé. Bye.
Ok mình trở lại rồi, vì mình sợ các bạn sẽ ghét mình…
Một lần nữa, nếu bạn mang tâm trí về với hiện tại, tập trung vào hiện tại, bạn không thể lo về tương lai được. Nổ não chưa?( nói rồi đi cho tôi đỡ quê… xin lỗi btw… shittttttttt).
VD như là bạn đi tắm, xông hơi, ngồi thiền, yoga… các thứ và bạn tập trung trải nghiệm những điều ấy, tại thời điểm đó bạn không lo nghĩ về tương lai nên không thể bị lo âu được. Thậm chí chúng ta đương đầu với lo âu bằng nhiều cách khác nữa, một vài cách có thể gây hại, có thể nhận biết được trong vài thứ như là trò chơi điện tử, xem TV, xem điện thoại, mạng xã hội… Như khi chơi game, ta sẽ tập trung vào trò chơi nên những nỗi lo sẽ tan biến đi, hay như những người sử dụng chất gây nghiện, kích thích như là hất cùn, uống rượu… những thứ đó cũng giúp người dùng đương đầu với lo âu.
Cách tốt nhất để đương đầu với lo âu là tập trung vào hiện tại.
Trở lại với VD về ôn thi chẳng hạn, khi bạn chưa học bạn sẽ lo lắng về điểm số, về bài thi, thế này thế kia. Nhưng khi bạn đã tập trung vào giải bài hóa bạn sẽ không cảm thấy lo lắng nữa( còn mấy đứa ngu hóa sẽ kiểu… *Sadge)
Cách khác để đương đầu với lo âu là tạo dựng sự tự tin.
Bạn có thể sẽ thấy bạn không lo lắng gì khi âu yếm hoàng thượng nhà mình… tại sao lại thế? Vì bạn tự tin rằng, con chó, con mèo, nó yêu quý mình. Hay khi bạn chơi game bạn không thấy lo lắng nữa, vì bạn tự tin với khả năng khua chuột, múa phím của mình( lock pick Đấng luôn không nói nhiều), ngay cả khi bạn biết mình có thể thua, nhưng bạn vẫn tự tin với khả năng của mình, và bạn tự tin có thể đương đầu với kết quả trong game.
Thế nên, để chiến thắng lo âu, chúng ta không chỉ cần tập trung vào hiện tại mà còn phải tập trung vào sự bất an bên trong của mình, để tạo dựng sự tự tin. Tự tin là gì, tự tin là sự tin tưởng vào năng lực của bản thân để đương đầu với những thứ không chắc chắn.
Đào sâu hơn chút, khi chúng ta lo âu, chúng ta thường không đương đầu với sự mập mờ mà chúng ta cố gắng kiểm soát và loại bỏ sự “không chắc chắn”. Mỗi khi bạn loại bỏ được sự “không chắc chắn”, bạn sẽ mất đi cơ hội trở nên tự tin hơn. Vì tự tin đến từ việc bạn đối mặt và vượt qua thử thách chứ không phải loại bỏ cái thử thách đi.
Phần lớn chúng ta đương đầu với lo âu bằng cách kiểm soát tương lai, thực chất lại đang ngăn chặn chúng ta phát triển sự tự tin mà chúng ta cần để vượt qua lo lắng. Nghe thì có vẻ đáng lo ngại thật, khi ta cố gắng kiểm soát tương lai để loại bỏ một số hoàn cảnh nhất định trong đời lại khiến lo âu trở nên càng tệ hơn.
Làm thế nào để phát triển sự tự tin thì… mình lo rằng chỉ vài dòng chữ là không thể xử lý được điều đó. Nhưng ít nhất, là chúng ta cũng đã hiểu và biết được một phần câu trả lời rồi. Bạn không cần lúc nào cũng phải cố gắng kiểm soát cuộc đời mình, bạn càng bớt kiểm soát cuộc sống của mình tức là bạn càng tự do và thoải mái hơn. Nhiều khi chúng ta sẽ phải nói “OH, FUCK IT”, “nếu mày không thích tao thì, ok, đấy là do mày”, “xin lỗi rồi nhưng người ta vẫn không thích bạn, thì cũng chẳng sao, cần gì ai cũng phải thích bạn? Emma Watson còn có người không thích cơ mà”, crush không thích bạn nhiều khi không phải đến từ bạn mà là đến từ crush, bài viết này có lỗi chính tả chứ gì? FUCK IT, tôi éo sửa đâu… tôi là gì? Lô nệ của chính tả à? *KEKW
Cuối cùng, mình cũng hy vọng đã giúp các bạn hiểu được về “lo âu” một cách rõ ràng và chính xác. Chúc mọi người sẽ vượt qua được những lo lắng và tự tin hơn trong tương lai.
————————————-
Bài viết được dịch và dựa theo video “Two Solutions to Anxiety” của tiến sĩ, bác sĩ tâm lý Alok Kanojia.
Link: https://youtu.be/qvaB2d5yDf8…
