Lao động thất nghiệp được tăng điều kiện tiếp cận an sinh

Luật Việc làm (sửa đổi) năm 2025: Thêm cơ hội được tiếp cận an sinh cho lao động có công việc bấp bênh

Luật Việc làm (sửa đổi) năm 2025 được cho là có nhiều điểm mới. Vậy những điểm mới cụ thể là gì và sẽ tác động như thế nào tới mạng lưới an sinh cũng như thị trường lao động của Việt Nam?

Về vấn đề này, PV Báo Dân Việt đã có cuộc phỏng vấn với ông Lê Quang Trung – Nguyên phó Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ Nội vụ).

Luật Việc làm 2025 mở rộng thêm chế độ hỗ trợ cho lao động thất nghiệp, tăng từ 3 lên 4 chế độ, đồng thời bổ sung trường hợp nếu gặp thiên tai, khủng hoảng… Chính phủ giảm mức đóng BHTN, hỗ trợ bằng tiền hoặc hỗ trợ khác. Ông có bình luận nào về những vấn đề mới này?

– Hiện nay chính sách bảo hiểm thất nghiệp đã thay đổi khá nhiều. Luật Việc làm (bổ sung) đã tăng từ 3 chế độ (Trợ cấp thất nghiệp; Hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm; Hỗ trợ học nghề) lên 4 chế độ – bổ sung thêm chế độ “Hỗ trợ người sử dụng lao động đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động”. Theo tôi, đây là chế độ nhân văn, phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay.

Trong số rất nhiều vấn đề mới đó, tôi quan tâm nhất là vấn đề mở rộng đối tượng, mở rộng độ bao phủ cho cả nhóm lao động làm việc không trọn thời gian, nhóm ký hợp đồng từ 1 tháng. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp chia sẻ với người lao động, lao động được thụ hưởng nhiều hơn các chính sách an sinh trong đó có chính sách bảo hiểm thất nghiệp khi mất việc…

Việc sửa bảo hiểm thất nghiệp cũng đã khắc phục được những điểm trước đây chúng ta còn trăn trở là nhiều đối tượng chưa được tham gia, việc sửa đổi tích cực hơn là đem lại cho nhiều người được thụ hưởng chính sách này. Riêng với nhóm lao động được bổ sung tham gia bảo hiểm thất nghiệp thực hiện theo phương châm 3 dễ: Dễ tiếp cận, dễ hiểu và dễ thực hiện.

Rất mong thời gian tới, Bộ Nội vụ sẽ có nghị định hướng dẫn cụ thể, rõ ràng để dễ thực hiện.

Luật Việc làm (sửa đổi) cũng mở rộng diện tham gia tới cả nhóm lao động ký hợp đồng lao động 1 tháng. Điều này sẽ tác động thế nào tới việc bao phủ mạng lưới an sinh của Việt Nam, thưa ông?

– Như trên đã nói, việc mở rộng đối tượng tham gia được xem là điểm mới đáng chú ý nhất tại Luật Việc làm (sửa đổi) lần này.

Khoản 1 Điều 38 Luật Việc làm 2025 quy định 4 điều kiện để được hưởng trợ cấp thất nghiệp, trong đó điều kiện về thời gian đóng như sau:

Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng…

Trường hợp người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 12 tháng thì phải đóng đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 36 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng…

Trước đó, Điểm b khoản 1 Điều 49 Luật Việc làm 2013 quy định:

“Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng…”

Như vậy, Luật Việc làm 2013 không phân biệt loại hợp đồng hay thời gian xét đối với hợp đồng lao động ngắn hạn, dẫn đến việc áp dụng chưa rõ ràng đối với lao động có thời hạn từ 1-3 tháng. Còn với Luật Việc làm (sửa đổi) năm 2025 thì đã quy định cụ thể lao động chỉ cần ký hợp đồng 1 tháng là được tham gia BHTN. Rất nhiều lao động phấn khởi vì được tham gia bảo hiểm thất nghiệp dù chỉ là hợp đồng lao động 1 tháng.

Đây là quy định quan trọng có ý nghĩa đối với người lao động, đặc biệt đây là nhóm hay mất việc, thôi việc (nhóm không ổn định). Chính vì vậy, khi hướng dẫn thực hiện chính sách này cần nới lỏng để phù hợp với tính chất của nhóm này. Vẫn đảm bảo được chế độ mình đã đóng – hưởng, không phân biệt đóng dài hay đóng ngắn.

Một trong những điểm mới nổi bật tại Luật Việc làm (sửa đổi) là quy định hỗ trợ lao động và doanh nghiệp trong các trường hợp như khủng hoảng, thiên tai, dịch bệnh. Ông đánh giá như thế nào về những điểm mới này, thưa ông?

– Từ thực tiễn triển khai Luật Việc làm 2013 và qua giai đoạn COVID-19 chúng ta nhận thấy rằng cần thiết phải quy định chi tiết việc giải quyết vấn đề thực hiện chính sách BHTN, nhất là quy định hỗ trợ đào tạo nghề trong tình huống phát sinh như: Khủng hoảng kinh tế, thiên tai, dịch bệnh…

Đây là cơ sở pháp lý để triển khai hỗ trợ doanh nghiệp trong thời gian tới khi chúng ta phải đối mặt với khủng hoảng kinh tế, thiên tai, dịch bệnh hoặc các yếu tố khó lường khác. Điều này cũng giúp chúng ta hoạch định chính sách chủ động.

Theo ông, các nội dung hỗ trợ học nghề được mở rộng hơn trong Luật mới đã thực sự thỏa mãn, đủ hấp dẫn để thu hút lao động thất nghiệp học nghề hay chưa?

– Một trong những nội dung mới trong Luật Việc làm (sửa đổi) là tăng mức tiền hỗ trợ lên tối đa 9 triệu đồng/1 người/1 khóa học trong vòng 6 tháng. Tức là mỗi tháng lao động được hưởng 1,5 triệu đồng/người, không quá 6 tháng. Ngoài ra lao động còn được hỗ trợ tiền ăn, tiền đi lại.

Đặc biệt, Luật quy định hỗ trợ doanh nghiệp đào tạo nghề cho lao động trong bối cảnh doanh nghiệp cần chuyển đổi sản xuất do khủng hoảng, thiên tai, dịch bệnh…

Điều này cho phép doanh nghiệp chủ động lên kế hoạch đào tạo cho lao động sớm, không cần đợi tới khi người lao động thất nghiệp mới được hỗ trợ đào tạo nghề.

Có thể nói, việc điều chỉnh chính sách theo hướng mở rộng có tác động rất mạnh mẽ, tích cực tới người lao động, nhất là lao động thất nghiệp nhưng vẫn phải đảm bảo sự cân đối của quỹ thất nghiệp, làm sao đảm bảo an toàn quỹ. Thời gian tới, cần tiếp tục huy động các bên (người sử dụng lao động, người lao động và trung tâm đào tạo nghề) tiếp tục thực hiện công tác đào tạo nghề cho lao động nói chung và lao động thất nghiệp nói riêng.

Xin cảm ơn ông!

Đọc thêm