Phá vỡ đi thói quen cảm thấy bất an, ghen tị, và bất mãn với cuộc sống của bản thân.
“So sánh chính là kẻ trộm niềm vui của bạn”-Theodore Roosevelt (Comparison is the thief of joy)
***
Bạn thường hay so sánh mình với ai?
Nếu bạn không chắc, có thể tự hỏi: Trong 24h vừa rồi bạn so sánh mình với ai?
Nếu bạn vẫn không chắc, hãy nghĩ đến lần cuối cùng bạn check Facebook hoặc Instagram feed. Cập nhật nào khiến bạn cảm thấy ghen tị, hoặc khiến bạn cảm thấy cuộc sống mình trở nên nhỏ bé? Tiếp đó, là có những bài đăng (posts) nào khiến bạn cảm thấy bản thân tốt hơn người đó? Trò chơi so sánh hay chiến tranh thì xưa như loài người rồi.
***
Tôi chủ động tránh mân mê con chuột trên các feeds mạng xã hội nhiều nhất có thể. Là một phần trong công việc của tôi (Tôi nói và viết về vấn đề giữ gìn và phục hồi sức khoẻ nhanh chóng, tình trạng kiệt sức, sức khoẻ tâm thần), tôi đã đọc những nghiên cứu chỉ ra rằng việc dành thời gian cho các feeds mạng xã hội gia tăng trầm cảm, sự đố kị và giảm hạnh phúc. Điều này đã thúc đẩy tôi sử dụng mạng xã hội một cách cân nhắc hơn, đặc biệt là chọn những thứ tôi sẽ xem và giảm đến mức tối thiểu.
Tôi hầu như thường xuyên cảm thấy hối hận khi lờ nó đi và trượt dài trên con chuột. Tôi sẽ không thể nào tránh được việc nhìn thấy những thứ khiến mình cảm thấy tồi tệ hay ghen tức về bản thân hay cuộc đời mình, những thứ mình không có trong khi người khác có (thỉnh thoảng thậm chí tôi còn không nghĩ tới chúng cho đến khi thấy nó trên feeds). Tôi đã đăng một bài về cái bẫy của sự so sánh trên Facebook, và một người lớn tuổi đã bình luận khiến tôi thật sự đau lòng:
“Việc đọc những bài viết về các kì nghỉ của người khác đang giết chết tôi. Nó chưa bao giờ tồn tại trong quỹ tài chính cá nhân. Những bài đăng kiểu này thì không bao giờ dừng lại cả.”
Quay trở lại với câu quote của Roosevelt về sự so sánh như một kẻ trộm niềm vui. Bên cạnh trau dồi nhận thức liên quan đến việc vô tình kích thích sự so sánh và để rồi cướp mất niềm vui của người khác, hãy thử tìm hiểu bạn đã lãng phí niềm vui của mình một cách vô nghĩa khi rơi vào cái bẫy của sự so sánh như thế nào.
***
1. Tăng nhận thức và tránh các tác nhân kích thích
Nhìn nhận tình huống khiến bạn bắt đầu trò chơi so sánh. Mạng xã hội, như tôi đã đề cập, là một vẫn đề lớn với hầu hết mọi người. Thế còn những trường hợp khác? Có ai đó đang liên tục khoe khoang về điều này điều kia, và hỏi về cuộc sống của bạn chủ đích để khiến bạn cảm thấy nhỏ bé hơn? Có những hoạt động kiểu như lang thang trong các trung tâm thương mại, hoặc lái xe quanh những vùng lân cận giàu có, mà nó khiến bạn cảm thấy buồn phiền về cuộc đời mình (khi mà một tiếng trước bạn cảm thấy cuộc đời mình rất ổn ?
Tạo một danh sách những người và những điều làm bạn đố kị và so sánh. Viết ra nó ảnh hưởng tiêu cực đến bạn như thế nào và tại sao nó lại lãng phí thời gian. Giải quyết vấn đề để tránh lãng phí trong những lần sau. Tránh những yếu tố kích thích sự so sánh nếu có thể, đặc biệt đối với những hoạt động hay liên lạc nào không đem lại ý nghĩa hay giá trị thực tiễn nào cho cuộc đời bạn.
2. Nhắc nhở bản thân rằng bề ngoài ( những gì mà người khác thể hiện ra bên ngoài) không thể được so sánh với những giá trị bên trong của bạn
Đây là một thói quen bổ ích cần được trau dồi. Nếu bạn không gần gũi, thân thiết với người khác, bạn không thể dùng vẻ bên ngoài của họ để đánh giá, phán xét thực tế cuộc đời họ được. Chúng ta thường cẩn thận lựa chọn một phiên bản cuộc đời mình trên mạng xã hội và làm tương tự khi ở trước mặt mọi người. Bạn có thể có cùng trải nghiệm này với tôi, tôi đã rất bất ngờ khi thấy một cặp đôi trông có vẻ rất hạnh phúc và bền chặt thông báo li hôn. Đương nhiên là hãy cứ tiếp tục cầu nguyện cuộc đời người khác tốt đẹp, nhưng trong trường hợp họ khiến bạn cảm thấy thật sự tồi tệ về cuộc đời mình, thì hãy nhắc nhở bản thân rằng không biết điều gì sẽ tiếp diễn khi cánh cổng đóng lại đâu.
3. Nhắc đi nhắc lại bất cứ khi nào cần thiết: “Tiền không mua được hạnh phúc và sẽ chẳng bao giờ”
Rõ ràng rằng giàu có (đương nhiên là phải đáp ứng đầy đủ những thứ cơ bản trong đời), không hề đồng nghĩa với việc hạnh phúc hơn hay một cuộc sống đủ đầy. Tôi đã từng biểu diễn điệu flamenco ở một khu nghỉ dưỡng độc quyền của những người nổi tiếng và giới siêu giàu, một người quản lí ở đó đã nói với tôi rằng cô ta chưa bao giờ thấy nhiều người không hạnh phúc đến thế. Tiền và vật chất có thể đem đến niềm vui tạm thời, nhưng việc chúng không thể tồn tại lâu dài còn gây thất vọng hơn.
4. Hãy biết ơn về những gì bạn có trong đời, và phản đối lại những lời nói dối đang la hét “ Chưa đủ”
Nếu bản thân bạn tự cam kết biết ơn vô bờ bến với những gì mình đang có, và nhắc nhở bản thân mỗi ngày, bạn sẽ ít tổn thương và đố kị khi bị so sánh. Nếu ai đó hoặc điều gì kích thích những cảm xúc tồi tệ và tiêu cực của sự so sánh, hãy dừng lại ngay và nhắc nhở bản thân về những điều tốt đẹp mình đang có. Thế là đủ rồi.
5. Biến việc so sánh trở thành một động lực để cải thiện những gì đang thật sự gây ra vấn đề
Xu hướng chung của loài người khi muốn những gì người khác có thật là lãng phí thời gian, trừ phi những điều bạn thấy và muốn ở người khác là những điều có giá trị sâu xa, như là sự hào phóng hoặc lòng tốt. Bạn ngưỡng mộ ai? Kiểu so sánh nào hữu ích cho bạn? Ví dụ, những người phụ nữ tôi biết đều là những người vợ, người mẹ, người bạn vô cùng tốt bụng và rộng lượng. Họ đã tạo nên điều khác biệt trong thế giới của họ, và tôi muốn giống họ. Ai là người truyền cảm hứng cho bạn sống tốt hơn? Dành thời gian quý giá và suy nghĩ về nó.
Hãy tưởng tưởng nếu bạn có thể nâng cấp trò chơi so sánh này lên một loại hình nghê thuật có ích. Ngừng ngắm con mối vào nơi tối tăm, điều này chỉ khiến bạn cảm thấy khốn khổ và thiếu thốn mà thôi. Thay vào đó, sử dụng sự so sánh để trở thành một người tốt hơn, khiến cho một phần nào đó trên thế giới trở nên tươi đẹp hơn.
***
Chúng ta càng so sánh và càng đố kị với người khác đồng nghĩa với việc chúng ta không có niềm tin và sự tự tin vào chính mình. Cuộc đời mỗi người sinh ra đều có một chỗ riêng cho mình, dù bạn xuất phát sau vạch đích hay trước vạch đích thì điều quan trọng là bạn thấy bản thân mình trưởng thành sau mỗi chặng đường. Mải mê ngắm nhìn cuộc đời người khác sẽ không khiến bạn tốt hơn. Mọi thay đổi đều bắt đầu từ ý thức đến hành động. Hãy tập cho bản thân có tầm nhìn xa và rộng. Đừng như Hân, Giang chưa bất hạnh thì Hân đã bị bệnh tâm thần rồi.
***
Dịch & biên tập: Hoàng Anh – Psychological facts – tâm lý học Việt Nam
Cre: Susan Biali Haas, M.D, https://www.psychologytoday.com/…/how-stop-comparing-yourse…
Photo: MV Em đã thấy anh cùng người ấy, Hương Giang
