Thứ bảy, ngày 11/10/2025 13:00 GMT+7
Anh Đức Thứ bảy, ngày 11/10/2025 13:00 GMT+7
Phát hiện bệnh “chân voi” từ năm 4 tuổi, nhưng tìm mọi cách vẫn chưa thể điều trị dứt điểm, mới đây, chàng trai trẻ đã được các bác sĩ phối hợp điều trị thành công.
Tiến sĩ – bác sĩ Nguyễn Đình Liên – Trưởng khoa Phẫu thuật thận tiết niệu và Nam học (Bệnh viện E) vừa cho biết, mới kết hợp với chuyên gia về phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ, điều trị thành công cho một nam thanh niên bị hội chứng đái ra dưỡng chấp và bệnh “chân voi” hiếm gặp.
Theo đó, bệnh nhân tên H.D (19 tuổi), nhưng có đến 15 năm sống trong tình trạng “chân voi”. Đã vậy, chàng trai trẻ còn bị hội chứng đái ra dưỡng chấp, khi nước tiểu trắng như nước vo gạo. Điều này khiến cho D luôn tự ti, mặc cảm, khó khăn trong đi lại và sinh hoạt.
Mẹ D cho biết, con trai bà bị “chân voi” từ năm 4 tuổi, khi chân phải to hơn chân trái, gây khó khăn trong đi lại. Gia đình đưa đi khám nhiều nơi, nhưng không xác định được chính xác nguyên nhân gây bệnh, vì thế không dám can thiệp. “Bệnh tật ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống, học tập nên gia đình từng tìm đến thầy lang, họ rạch chân cháu và sữa trong chân chảy ra. Tuy nhiên, tình trạng không đỡ mà còn bị nhiễm trùng nặng nề hơn”, mẹ D chia sẻ.

Tiến sĩ Liên cho biết, khi tới viện, bệnh nhân có tâm lý lo lắng, tự ti, ngại giao tiếp, cơ thể gầy yếu. “Chính việc tiểu ra dưỡng chấp nhiều năm, khiến cho protein trong cơ thể bị đào thải ra ngoài qua nước tiểu, đây cũng là nguyên nhân khiến bệnh nhân gầy yếu”, bác sĩ Liên nhận định.
Qua thăm khám, bệnh nhân được chẩn đoán mắc hội chứng đái ra dưỡng chấp; cùng với đó là bị tắc mạch bạch huyết (bạch mạch) ở chân phải, khiến chân bị phù to gần gấp đôi chân trái, hay dân gian còn gọi là bệnh “chân voi”. Ngoài ra, phần bìu (bộ phận sinh dục) của bệnh nhân cũng bị phù to hay còn gọi là “bìu voi” với kích thước bằng chiếc bát.
Bác sĩ Liên cho biết, hội chứng đái ra dưỡng chấp do nhiều nguyên nhân, trong đó do giun chỉ là nguyên nhân hàng đầu. Ngoài ra, có thể do có chấn thương thận (hiếm gặp) do tai nạn, va đập. Bệnh nhân bị vỡ đài bể thận cũng có thể bị đái dưỡng chấp. Một số bệnh nhân ung thư có thể đái dưỡng chấp do ung thư xâm lấn làm tổn thương bạch mạch.
Bình thường dưỡng chấp chỉ nằm trong hệ bạch huyết, thành phần chủ yếu là triglycerid, phospho lipid, cholesterol tự do. Sở dĩ có dưỡng chất trong nước tiểu là do có lỗ rò (chủ yếu do giun chỉ) từ hệ thống bạch huyết thông sang hệ thống tiết niệu. Bệnh thường không có biểu hiện gì hoặc có thể sốt nhẹ nếu có nhiễm khuẩn. Biểu hiện đầu tiên là nước tiểu đục như sữa. Bệnh nhân đái dưỡng chấp có thể trạng gầy tùy theo mức độ đái ra dưỡng chấp nhưng vẫn sinh hoạt bình thường, không gặp tình trạng nhiễm khuẩn tiết niệu như không đái dắt, không đái buốt, không đau quặn thận.
“Với trường hợp bệnh nhân D, qua khai thác tiền sử cho thấy, bệnh nhân sống trong vùng dịch tễ có giun chỉ lưu hành và địa phương ghi nhận nhiều trường hợp bị tương tự, nên các bác sĩ nghĩ nhiều do nguyên nhân giun chỉ. Tuy nhiên, ưu tiên trước mắt của chúng tôi là điều trị cho bệnh nhân, giúp bệnh nhân sớm ổn định cuộc sống”, bác sĩ Liên chia sẻ.
Sau khi thăm khám, bác sĩ Liên đã điều trị cho bệnh nhân bằng cách bóc bạch mạch để tránh tình trạng đái dưỡng chấp. Khi ổn định, các bác sĩ kết hợp với thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Đình Minh – Trưởng khoa Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ và hàm mặt (Bệnh viện E) nối vi phẫu bạch mạch bị tắc ở chi phải cho người bệnh. Sau điều trị, bệnh nhân hết đi tiểu ra dưỡng chấp, chân phải cũng đã nhỏ và mềm hơn trước rất nhiều. Hiện bệnh nhân tiếp tục được theo dõi.
Bác sĩ Nguyễn Đình Minh nhận định rằng, đây là ca bệnh rất đặc biệt, có thể trong đời làm bác sĩ chỉ gặp được một lần, khi bệnh nhân vừa có tình trạng dò dưỡng chấp, vừa bị phù bạch mạch hay bệnh “chân voi” theo cách gọi dân gian.

Theo bác sĩ Minh, quá trình điều trị cho nam thanh niên này cũng gặp không ít khó khăn, khi bệnh nhân bị phù chân từ năm 4 tuổi, vì thế chân phù to và cứng do bị xơ hóa. Do vậy, việc nối các bạch mạch sẽ khó khăn hơn so với người bình thường.
“May mắn là bệnh nhân còn trẻ, vì thế các hệ thống khác như tĩnh mạch vẫn còn tốt. Quá trình can thiệp, do các bạch mạch rất nhỏ, vì thế bác sĩ phải dùng kính hiển vi với độ phóng đại lớn, sau đó dùng chỉ siêu vi phẫu để nối các bạch mạch vào hệ thống tĩnh mạch để giúp tái lập lưu thông bạch mạch cho bệnh nhân”, bác sĩ Minh chia sẻ.
Các bác sĩ nhận định, dù đây là ca bệnh hiếm gặp, nhưng nếu phát hiện và điều trị sớm, hiệu quả điều trị tốt hơn rất nhiều, ít bị ảnh hưởng tới đời sống, sinh hoạt của người bệnh. Qua đây, các bác sĩ cũng khuyến cáo, khi bị vấn đề về sức khỏe ví dụ như tắc bạch mạch khiến chân phù to, mọi người tuyệt đối không nên trích rạch, điều trị theo dân gian để tránh tình trạng tiền mất tật mang.
Để phòng bệnh, mọi người cần phải ăn uống vệ sinh, đặc biệt là ngủ mắc màn vì giun chỉ lây qua muỗi đốt. Ngoài ra, cần phải tẩy giun định kỳ theo khuyến cáo. Khi có bất thường về màu sắc nước tiểu cần phải đến ngay bệnh viện để được thăm khám kịp thời.