Xin chào, tôi làm trong ngành y đây! Chuyện đó còn tuỳ. Để tiện nói chuyện, tôi sẽ cho là bạn đang đề cập đến một thứ kiểu vết đứt bình thường, không nghiêm trọng. Hoặc là bạn làm xước da khi cạo râu, hay trượt tay cầm dao chút xíu khi gọt rau củ. Không cần phải đưa đi khâu lại hay gì cả.
Thường thì sẽ tốt nhất khi rửa vết thương bằng xà bông diệt khuẩn (như Dial) và nước ấm, làm vậy cũng góp phần vào việc “lau sạch máu đi”, nhưng mà chỉ để lôi những vết bẩn ra khỏi vết thương thôi. Bạn làm như thế bởi vì khi tạo áp lực để ngăn máu chảy, bạn sẽ không muốn giữ lại những vết bẩn đang bị kẹt trong vết thương đâu. Nên trên lý thuyết thì sẽ tốt hơn khi làm cái a một chút, làm cái b một chút. Sau khi vết thương đã được lau sạch, ấn lên nó một lực đến khi máu đông lại, rồi bôi một loại chất bảo vệ gì đó (kem neosporin hay tương tự) và một miếng băng/băng cá nhân/gạc lên để nó lành lại.
Bây giờ, nếu đang nói đến một tình huống nghiêm trọng, thì sẽ hơi khác. Ví dụ nhé, bạn đang bắt đầu xử lý một vụ tai nạn xe máy và cái bắp chân của cậu này đã bị nghiến nát bét, máu me khắp nơi, sỏi đá tùm lum trong vết thương – thì cái bạn nên làm không phải là lau sạch vết thương, trước hết bạn cần phải gây áp lực trực tiếp để máu ngưng chảy. Lau chẳng có ích gì cả và làm vậy thì máu sẽ không đông lại đàng hoàng được. Tiếp theo nhớ buộc garô (tạm dịch tourniquet) nữa. (Tuy là làm thế sẽ không lấy được chất bẩn và sỏi đá các thứ ra, nhưng khi vào bệnh viện thì họ sẽ làm sạch và khâu vá vết thương đàng hoàng cho. Hiện giờ cậu chàng lái xe máy này có những vấn đề nghiêm trọng hơn một tí chất bẩn và sỏi đá nhiều.) Bạn sẽ không muốn gây ra thiếu máu chỉ vì cứ liên tục lau máu đâu. Việc lau liên tục sẽ ngăn cản những chất làm đông máu và ngăn tiểu cầu hình thành để ngưng chảy máu. Thế nên lúc nào bạn cũng được dạy là phải “tạo áp lực trực tiếp” bất cứ khi nào có máu chảy ra từ một vết thương không nên ở đó.
TL;DR: Nếu không biết nên làm gì, cứ tạo áp lực lên nó đi.
Hi vọng phản hồi của tôi dễ hiểu và trả lời được câu hỏi của bạn, bây giờ tôi đang nghỉ thai sản, thai giờ bự quá, chứng mất ngủ và ợ nóng khiến tôi thức trắng hơn một đêm rồi.
Edit: Trời mẹ cái inbox của tôi, tôi bật đậy vì con tôi quyết định đạp liên tục vào bàng quang tôi sau khi tôi cuối cùng cũng ngủ được (chắc nó cảm nhận được gì lạ từ bên trong) và đã thấy hơn 100 bình luận, hồi đáp, tin nhắn. Cảm ơn vì gold cho phải phép nhé! Giờ, tôi sẽ làm rõ vài vấn đề:
Trong tình huống đầu tiên, tôi đã dùng một ví dụ thường thấy cho những gì có thể xảy ra ở nhà/mọi người có thể có gì ở nhà để dùng. Chỉ cần nước và bất cứ loại xà bông nào là đủ rồi, còn xà bông Dial chỉ là thứ người ta đã dạy tôi dùng nếu có, và nhiều đồng nghiệp của tôi cũng dùng nó. (Thực ra tôi GHÉT nó, nhưng tôi cũng dị ứng nhiều loại chất tẩy rửa lắm và buộc phải dính với nó.) Cá nhân thì tôi không nghĩ nhiệt độ nước sẽ gây ra khác biệt gì trong tình huống vết đứt thường thấy. Hôm trước lúc cạo lông trong nhà tắm thì tôi lỡ tự làm xước da mình (cái bụng bự của tôi đang mang thai 32 tuần tuổi này) và tôi cứ để mặc nó chảy dưới vòi hoa sen, làm sạch bằng xà bông, nhưng chỉ sau khi tôi ra ngoài và tạo áp lực thì nó mới đông lại. CƠ CHẾ ĐÔNG MÁU CỦA MỖI NGƯỜI KHÁC NHAU, có thể bạn sẽ khác với người khác. Tôi thì mất 20 phút mới đông máu được một vết đứt nhỏ xíu đơn giản như thế, trong khi chồng tôi chỉ cần rửa sơ rồi dán băng cá nhân lên là ba phút sau đã có thể quên được nó rồi.
Còn về việc dùng cồn/mút ngón tay trong miệng – miễn đó là cồn để xoa vết thương hoặc oxy già thì tôi không thấy có lý do nào để không xát lên một chút. Chúng tôi mang theo chúng trong xe cứu thương cho những tình huống thế này mà (vì lúc ấy thì chúng ta sẽ không có bồn rửa với xà bông và nước đâu). Nếu loại rượu uống bạn muốn dùng còn mới/chưa được khui, hoặc bạn đảm bảo là chưa ai uống nó trực tiếp, thì tôi cũng không nói gì được, vì tôi chưa bao giờ dùng rượu uống để sát trùng. Còn việc đưa ngón tay hay vết cắt vào miệng thì – tôi cũng nhiều lúc lỡ làm vậy, nhưng bạn phải nhớ là, miệng người RẤT BẨN! Chúng tôi chữa vết cắn của người một cách mạnh bạo hơn vết cắn của chó hay động vật nhiều (trừ rắn, vì có độc mà). Miệng người thực sự rất… bẩn. Tôi đã học được rằng miệng người thực sự kinh tởm đến thế nào và đã cố nỗ lực tự ý thức rằng mình không được đưa ngón tay/vết đứt trên tay lên mạng. Thử google vết cắn của người đi, và nhìn chúng khi nhiễm trùng xem. Không hay ho tẹo nào đâu. Sau khi thấy nhiều vết như thế và thấy sự nhiễm trùng chúng mang lại, tôi sẽ không bao giờ cố ý làm vậy nữa – nhưng mà ý tôi là, bạn muốn làm gì thì tuỳ. Như đã nói, tôi cũng nhiều lúc lỡ làm vậy, và thành thật mà nói thì tôi nghĩ đấy là một loại phản xạ. (Nhiều người làm vậy lắm!) Tôi mệt quá nên không dẫn link được, nên nếu ai muốn dẫn link thì tôi sẽ để vào đây nhé.
