IVAN HUNG ĐẾ VÀ CON TRAI

Bức tranh vẽ lại cảnh kinh hoàng thống khổ khi Ivan hung đế ôm chầm lấy con trai, thái tử Ivan, cố bịt lại dòng máu đầm đìa từ thái dương. Một trong những bức họa nổi tiếng và gây nhiều tranh cãi nhất ở Nga, và là tranh bạo liệt nhất của danh họa realist Repin, nhưng là một lời lên án của ông với bạo lực và đổ máu. Cây quyền trượng hung khí nằm trên sàn nhà thay vì vẫn trên tay Ivan như bản nháp: chỉ còn lại kinh hoàng và tuyệt vọng mà thôi. Khoảng khắc này là một điểm xoay lịch sử của nước Nga: Ivan không còn người thừa kế khỏe mạnh tỉnh táo nào khác nên việc này gieo mầm cho thời Đại loạn sau đó không lâu và làm tiêu vong đế chế Rurik.

Quan hệ của hai cha con Ivan xấu đi vì ông bố lần lượt tống hai cô con dâu vào tu viên, càng xấu thêm khi Ivan tức giận với các thất bại của cha trong chiến tranh Livonian, đòi tự mang quân đi giải phóng thành Pskov đang bị vây hãm. Một ngày mùa đông tháng 11, 1581, Ivan đánh cô con dâu thứ ba vì ăn mặc thiếu đứng đắn, khiến chị này sẩy thai sau đó; Ivan tiến đến mắng nhiếc cha mình, ông bố phản công với việc con kích động nổi loạn bằng việc thách thức cha trong sự vụ ở Pskov. Ivan nhanh chóng nổi điên lên, tấn công cả con lẫn Boris Godunov khi ông này ngăn cản (Godunov sau này trở thành sa hoàng hậu-Rurik đầu tiên trong thời loạn). Ivan không qua khỏi bốn ngày sau đó.

Tranh từng bị cấm trưng bày một thời gian ngắn vì Sa Hoàng Alexander III phản đối, vì Ivan hung đế dù gì cũng là Sa hoàng đầu tiên của nước Nga (lãnh thổ mở rộng nhiều từ thời ông nội, Ivan-đại-đế (III), nhưng đến Ivan-hung-đế (IV) mới xưng Sa hoàng). Năm 1913, bức tranh bị tấn công lần đầu bằng dao với ba đường cắt dài ở phần mặt, khiến giám đốc Tretyakov Gallery từ chức còn giám tuyển thì tuyệt vọng nhảy đường tàu tự sát. Repin quay về Nga giúp phục chế lại bức tranh, và lên án nó như một vụ tấn công của modernist với classic/academic. Một tay nhà thơ symbolism khác thì lại tung hô vụ phá hoại, viết essay và còn đi diễn thuyết. 105 năm sau, năm ngoái một anh chàng khác bẻ cây cột bảo vệ đập vỡ kính, rồi làm tróc ba mảng khá lớn trên tranh, may mà lần này khuôn mặt và cánh tay, những phần quan trọng nhất không bị ảnh hưởng, và Repin có để lại ghi chú sau lần đầu, nhưng vẫn sẽ mất nhiều năm để phục chế. Như thường lệ chàng ta đổ tội cho vodka, và vì như không ít người Nga – với tinh thần yêu nước nồng nàn và mê mẩn thuyết âm mưu – không đời nào chấp nhận câu chuyện trên tranh.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *