Không ai ngờ cái xứ dân da đen thui,viết cái chữ loằng ngoằng,quấn sarong mà có một quần thể đền đài là đô thành kinh khủng như Angkor
Quần thể Angkor rất lớn ,dài trong phạm vi 420 km2, trong đó có nhiều đền đài, cung điện.
Công trình toàn bằng đá sa thạch khối,kết dính không cần một chút xi măng hay ô dước nào.Người Khmer còn cao hơn kiến trúc tháp gạch của người Chàm,họ xài đá tảng
Angkor Vat (thành phố chùa) tiếng Việt gọi là Đế Thiên .Angkor Thom (thành phố lớn) là Đế Thích từng được Châu Đạt Quan thời Nguyên mô tả thực tế trong cuốn Chân Lạp Phong Thổ Ký
Angkor Vat được xây dựng vào đầu thế kỷ 12 trong 37 năm dưới thời của vua Suryavarman II.Suryavarman II là ông vua hiển hách của đế quốc Khmer
Ba ngôi đền rực rỡ nhất ở Angkor là Bayon, Ta Prohm, và Angkor Wat
Angkor Wat được xây dựng bởi Suryavarman II (1130-1150), một trong hai vị vua có quyền uy vĩ đại nhứt trong lịch sử Khmer. Vị vua kia là Jayavarman VII, người đã xây dựng đền Bayon thuộc khu Angkor Thom
Dưới sự trị vì của ông vua này,Khmer xây kinh đô Angkor Wat mới,sau đó ông bắt đầu chiếm các nước láng giềng.Khmer lần lượt nuốt vương quốc Haripunjaya ,một phần vương quốc Pagan(Miến) , vương quốc Grahi ,liếm một phần Lạng Xạng (Lào) ,Suryavarman II liếm luôn một phần đất Chiêm Thành
Và ông vua Chân Lạp này bắt đầu ngó về phía Đại Việt lúc này là nhà Lý .Lúc này Chân Lạp có cương thổ rộng gấp 10 lần Đại Việt
Năm 1128 Suryavarman II hòa với vua Harivarman V của Chàm để tấn công Đại Việt
Tháng 1/1128 Suryavarman II cử 2 vạn quân sang xâm lược Đại Việt bị tướng Lý Công Bình của vua Lý Thần Tôn đánh bại ở bến Ba Đầu
Tháng 8/1128 Suryavarman II cho một đạo quân lớn gồm 700 thuyền chiến kéo sang đánh phá ở hương Đỗ Gia thuộc châu Nghệ An (Hà Tĩnh).Tướng Nguyễn Hà Viêm trấn thủ Thanh Hóa, tướng Dương Ổ trấn thủ Nghệ An đem quân đánh chặn thành công
Vua Suryavarman II gởi quốc thơ cho hoàng đế Lý Thần Tôn yêu cầu Đại Việt cử sứ giả sang Chân Lạp nhưng Lý Thần Tôn không thèm trả lời
Năm 1132 Suryavarman II kéo quân liên minh cùng với Chiêm Thành qua đánh Nghệ An. Hoàng đế Lý Thần Tôn xuống chiếu sai Thái úy Dương Anh Nhĩ huy động quân Thanh Hóa,Nghệ An phá tan quân xâm lược
Năm 1135, Chân Lạp và Chiêm Thành cử sứ giả sang Đại Việt tạm hòa
Năm 1137 Suryavarman II sai tướng đưa quân đánh Nghệ An tiếp,Thái úy Lý Công Bình đem quân đi đánh phá tan quân giặc
Chàm là một nước độn nằm giữa Chân Lạp và Đại Việt.Các vua Chàm luôn hiểu rằng ở thế “hai hàng” sẽ có lợi ,tức là Chân Lạp và Đại Việt đánh nhau thì Chàm sẽ ngồi ở giữa hưởng lợi
Thực tế Chàm và Chân Lạp từng nhiều lần đánh nhau .Quân Chân Lạp tàn phá thánh địa Mỹ Sơn.Năm 945 vua Chân Lạp là Rajendravarman II từ Angkor vào Kauthara, cướp tượng nữ thần Bhagavati bằng vàng – vị thần bảo vệ xứ sở và là biểu tượng uy quyền của Chiêm Thành – trong tháp Yan Po Nagara mang về nước và quân Chàm sau khi Suryavarman II qua đời cũng cho tàu chiến ngược dòng Cửu Long tấn công đốt phá Angkor tưng bừng
Hai dân tộc này thích chặt đầu tượng ,tấn công là cướp và chặt đầu tượng
Suryavarman II của đế quốc Khmer đánh Viêt hoài không thắng quay qua nghi ngờ Chàm nên năm 1145 Chân Lạp xâm lược Chàm, chiếm thành Ðồ Bàn bắt vua Chàm Jaya Indravarm
Năm 1149 tiểu vương của Panduranga là Jaya Indravarman VI đã kháng chiến chống cuộc xâm lăng của đế quốc Chân Lạp thành công ,chiếm lại Đồ Bàn và đuổi quân Chân Lạp ra khỏi đất Chàm
Bị thua ở Chàm, tức quá hóa điên ,vào năm 115O vua Suryavarman II tức khí thân chinh đem quân tấn công Đại Việt
Lúc này vua Lý Anh Tôn 10 tuổi, nhưng có thái phó Tô Hiến Thành kế bên
Tháng 9/1150, quân Chân Lạp đến núi Vụ Thấp (Hà Tĩnh),nam thì bị Chàm đuổi,bắc thì bị Việt dàn quân ,rốt cuộc vị vua hùng dũng nhứt xứ Khmer Suryavarman II và đạo quân Chân Lạp của ông đã chết thảm gần hết tại chổ này
Ta có thể ta thán rằng :”Trời đã sanh Khmer, sao còn sanh Việt?”
Rõ ràng là văn minh Chàm và Khmer thời xưa rực rỡ hơn người Việt nhiều lần.Nhưng đụng tới Việt thì chỉ có nước tiêu vong,bỏ mạng
Đừng có giỡn mặt với Việt tộc
Người Việt sống với Tàu 1050 năm Bắc thuộc tàn bạo kiểu “Vùi con đỏ xuống hầm tai vạ”nhưng không bị đồng hóa ,và những chiêu nào của Tàu thì Việt biết rành rẽ
Có bốn chiêu để “chiếm đóng” một dân tộc ,người Tàu xài riết nhàm
-Mỹ nhân kế
-Chánh sách đồn điền
-Chiêu tằm thực
-Đồng hóa bằng văn hóa,chữ viết
Lịch sử VN chứng minh rằng Việt tộc xài 4 chiêu này còn hay hơn Tàu ,người Việt đồng hóa bằng hôn nhân mà Tàu còn bị dính
Rút kinh nghiệm vụ Cù Thị mà Nam Việt nhà Triệu bị mất nước ,sau này triều đình Việt không bao giờ nạp phi tần người Tàu ,không cho thái tử qua Tàu làm con tin,hoàng đế Việt không bao giờ bước chưn qua Tàu chầu hầu
Qúa trình thôn tính dân tộc Chàm của người Việt kéo dài mấy trăm năm
Một ngày đẹp trời năm 1301 đang là Trúc Lâm đầu đà với cái đầu trọc lóc,Thượng hoàng Trần Nhân Tôn sau khi quốc gia đã dẹp xong quân Mông Cổ đã đi qua nước Chàm chơi ,ông không biết suy tính sao mà hứa gả con gái cho vua Chàm là Chế Mân
Chế Mân-vị vua kiệt xuất của Chàm-đã ngoài năm mươi với vợ con đùm đề , còn Huyền Trân mới hai mươi tuổi xuân sắc tươi rói
Huyền Trân lấy Chế Mân với sính lễ là hai châu Ô – Lý là thủ đoạn chánh trị mang tính chiến lược giữa hai triều đình Việt – Chàm
Các Nho sĩ trong triều Trần chửi nhoi trời ,họ mượn điển tích vua nhà Hán đem Chiêu Quân gả cho Hung Nô
“Tiếc thay cây quế giữa rừng
Để cho thằng Mán thằng Mường nó leo “
Nói cho mọi người khúc này nè,dân Bắc Kỳ nó “quê” vụ này lắm,tới ngày nay luôn,kể cho thấy nè
Tại Hà Nội xưa có đường Rue Duvigneau,năm 1945 đổi thành phố Minh Khai, năm 1949 đổi thành phố Huyền Trân Công Chúa,tới 1964 đổi thành phố Bùi Thị Xuân tới nay.
Vậy là Huyền Trân bị xóa tên ở Hà Nội thay bằng tên phố Bùi Thị Xuân.Ngày nay ra Hà Nội,ra Bắc Kỳ đố kiếm ra đường nào mang tên Huyền Trân Công Chúa
Ai chửi thì chửi,nhà Trần hứa là gả
Năm 1306 Công chúa Huyền Trân nhà Trần lấy vua Chàm Chế Mân, vua Chế Mân dâng hai châu Ô, Rý làm sính lễ
Nhưng rồi, Chế Mân mất năm 1307 và Trần Nhân Tôn viên tịch năm 1308 ,cuộc hôn nhân của Huyền Trân quá ngắn ngủi
Lịch sử ghi rõ Việt nuốt hai châu Ô,Rý không có dễ,từ 1371 đến 1383, Chế Bồng Nga dẫn quân Chiêm Thành đã 4 lần vào chiếm đóng Thăng Long như đi chợ
“Kìa ngoài trùng dương đoàn thuyền ai nhấp nhô trên sóng xa xa tắp!
Mơ bóng Chiêm thuyền Chế Bồng Nga…
Vượt khơi”
Chế Bồng Nga quan hệ rất thân với nhà Minh bên Tàu nhưng lơ láo ,thậm chí dám cướp voi của Chân Lạp cống cho nhà Minh luôn
Năm 1390 tướng Trần Khắc Chân giết được Chế Bồng Nga rất đơn giản,một thằng đầy tớ đào tẩu qua Việt chỉ cho biết chiếc thuyền sơn xanh là thuyền của vua Chàm,quân Trần chỉ việc bắn như vãi trấu vào thuyền là họ Chế chết ngắt
Thừa tướng Ko Cheng cho hỏa táng xác Chế Bồng Nga ngay tại bờ sông Việt rồi sau đó tự lên làm vua Chàm ,con và em Chế Bồng Nga chạy sang Việt xin …tị nạn
Một vụ đảo chánh
Vì sao Chế Bồng Nga không chiếm Việt mà cứ loi nhoi qua lại cướp bóc,đốt phá rồi lại rút quân?
Chàm là một dân tộc cổ ,khi người Việt còn bần thần thì nó đã vinh quang tột đỉnh.Chàm xây chánh quyền theo dạng liên bang như Mã Lai ngày nay,tức là có các tiểu quốc và một triều đình trung ương
Chàm ảnh hưởng Ấn Độ nên coi trọng đẳng cấp ,dòng tộc,xuất thân và cai trị thị tộc .
Có hai dòng họ hoàng tộc Chàm thay nhau nắm quyền
Dòng vương quyền ở phía Bắc lấy cây Dừa (Narikelavansa) làm biểu tượng gọi là thị tộc Dừa.Dòng vương quyền ở phía Nam lấy cây Cau (Kramukavansa) làm biển hiệu gọi là thị tộc Cau
Họ là hoàng tộc thuộc đẳng cấp Brahman và Ksatriya.Chỉ những con cháu từ hai dòng họ này mới được lên ngôi vua
Chàm chia ra như sau:
-Tộc cây Cau nắm quyền cai trị tiểu vương quốc Panduranga (Phan Rang) và Kauthara (Khánh Hòa- Phú Yên) ở miền nam
-Tộc cây Dừa, nắm quyền cai trị ở phía bắc Chàm, đó là Vijaya (Bình Ðịnh) Amaravati (Quảng Nam và Quảng Ngãi) và Indrapura (Huế).
Đọc lịch sử ta sẽ nhận ra những cái tên kinh đô Phật Thệ (Kandapurpura ) của tiểu quốc Indrapura và Đồ Bàn của Vijaya
Thành Đồ Bàn là chánh quyền trung ương của vương quốc liên bang Chàm
Tuy nhiên hai dòng họ Cau và Dừa này không phải lúc nào cũng thuận nhau. Họ thường xuyên bất hòa với nhau về quyền lợi chánh trị và cách thức họ giải quyết là xài võ lực,gây chiến tranh với nhau .Đây là yếu tố làm suy yếu Chàm từ bên trong
Cuối đời nhà Trần ,nước Đại Việt cũng suy yếu dữ dội
Trần Trọng Kim viết như sau:
“Trong nước bấy giờ dân tình đói khổ, nhà vua thì sợ giặc phải đưa của đi chôn ở trên núi Thiên Kiện, tức là núi Kiện Khê, huyện Thanh Liêm. Ở ngoài bờ cỏi thì người Chiêm nay vào đánh chỗ này, mai vào phá chỗ khác, nhà nước mỗi ngày một hèn yếu, đến nỗi phải nhờ đến lũ tăng nhân là bọn Đại-nạn thiền-sư đi đánh giặc Chiêm
Quân Chiêm Thành bấy giờ ra vào nước Nam ta như đi vào chỗ không người, cho nên trong mấy năm mà vào phá kinh-thành ba lần; ba lần Thượng-hoàng cùng Đế Hiễn phải bỏ thành mà chạy. Thế mà đến khi giặc về rồi, cũng không sửa-sang gì để phòng-bị về sau, thật là làm nhục cái tiếng con cháu Trần Hưng Đạo vương” (Hết trích)
Có thơ rằng:
“Nước Chiêm Thành sáu lần xâm lấn
Phá thành trì vua chẳng quan tâm
Cung vua phút chốc tan tành
Quân Chiêm đánh úp, miếu đình tiêu vong
Quân giặc đến mặc lòng cướp bóc
Phá thành trì, giết chóc chẳng chừa
Hận thù tích lũy từ xưa”
Quốc vương Chiêm Thành là Po Binasuor (?-1390) mà người Tàu kêu là Ha Đáp Ha Giả ,người Việt kêu là Chế Bồng Nga từng 12 lần xua quân Bắc phạt tấn công Đại Việt, 3 lần đánh chiếm được Thăng Long ,lần thứ 4 vô Thăng Long thì bị đạn lạc chết trận
Tuy nhiên Chế Bồng Nga xua quân chỉ đốt phá đền đài,miếu mạo,chùa chiền,giết chóc,cướp bóc bắt người rồi kéo quân về lại Chàm chứ không chiếm đóng Đại Việt
Thời gian đó nếu Chế Bồng Nga mà chiếm Đại Việt,đặt quan cai trị ,xây chánh quyền thì Việt Nam đã vong quốc
Tại sao?
Việt và Chàm không đồng văn đồng chủng. Văn hóa khác nhau hoàn toàn,Việt theo Tàu,Chàm theo Ấn Độ ,thành ra những cách thức cai trị,cách thức chiến tranh khác nhau về quan điểm
Việt chủ trương chiến tranh ,đánh là chiếm đất và cai trị.Chàm thì chủ trương cướp bóc và tàn phá là xong
Chúng ta nhớ chánh sách “tằm thực” và “đồn điền” của người Việt Nam là học theo chủ thuyết của Tàu
Đó là lý thuyết.Cái mà ta thấy vì sao Chế Bồng Nga không nghĩ tới chiếm đóng Đại Việt một phần là vấn đề ‘dân số’ nữa.
Không có số chính xác,nhưng chắc chắn dân Việt khi đó đông hơn dân Chàm ,họ Chế có mơ cũng không dám nghĩ tới việc cai trị một nước đông dân hơn ,thích đồng hóa bằng hôn nhân đụng đâu lấy đó chẳng phân biệt và có nền văn hóa lại khác mình
Đọc lịch sử thấy Chàm hay Chân Lạp có cái “ý” khá giống nhau trong chiến tranh ,họ thích cướp phá,giết hơn là chiếm đất cai trị
Nói về cai trị thì Chàm không thể nào địch nổi học thuyết Nho giáo.Những dân tộc theo Ấn giáo không bằng Nho giáo về mặt “mưu chước”
Chính Tây Sơn Nguyễn Huệ sau này cũng thua Gia Long vì chuyện này. Nếu Tây Sơn coi trọng Nam Kỳ,cai trị Nam Kỳ luôn thì đã không có chuyện Nguyễn Ánh trở về .Tây Sơn coi Nam Kỳ là đất cướp bóc đốt phá ,cướp xong là chạy về Quy Nhơn mà thôi,sai lầm khi coi Nam Kỳ là đất “quan ngoại”
Người hùng Chế Bồng Nga mắc sai lầm nữa là đem quân đánh Việt liên tục đã trực tiếp làm dân tộc mình cạn kiệt mọi thứ từ nhân lực tới tài chánh
Vì sau khi Chế mất thì dân tộc này bước vào thời kỳ u ám, bước một chân tới ngày vong quốc
Ngày nay dân tộc Chàm trên toàn thế giới còn chừng 400.000 người,trong đó ở Việt Nam là 145.000 người,ở Cam Bốt có chừng 250.000 người ,Thái Lan 15.000 người,Mã Lai có 10.000 người
Con số 400.000 người này của Chàm cũng tương đương dân số của Luxembourg 439.539 người
Trong số Chàm Việt Nam thì nhóm Chàm Ninh Thuận-Bình Thuận gọi là Chàm Campaduraga có khoảng 98.000 người.Con số này ngày càng ‘teo” chứ không thêm ra ,là vì lớp trẻ Chàm có xu hướng đi học,đi làm xa và lấy người Việt
Dân tộc Việt đã mưu chước và có cách cai trị xa hơn dân tộc Chàm nên Chàm vong quốc là điều dễ hiểu
Trở lại dòng cảm xúc xưa
Năm 1620 vì nội tình Chân Lạp bị Xiêm La thôn tính, vua Chey Chetta II (1618-1686) xin Chúa Nguyễn gả Công Nữ Ngọc Vạn cho để thắt chặt mới quan hệ đồng minh
Bà Ngọc Vạn đẹp nổi tiếng,lại muốn dựa Việt Nam nên vua Chân Lạp liền phong cho bà làm“Đệ nhứt Hoàng Hậu” tước hiệu “Somdach Prea Peaccac Vodey Prea Voreac Khsattrey”.Hoàng gia Chân Lạp gọi bà là Hoàng hậu Ang Cuv
Theo ký của giáo sĩ Chistofo Borri thì chúa Nguyễn đã viện trợ cho vua Chân Lạp cả tàu thuyền lẫn binh lính để làm của hồi môn bảo vệ con gái mình,chống lại quân Xiêm,quân Việt Nam đưa công chúa Ngọc Vạn về Oudong như sau:
“Sứ bộ gồm khá đông người, cả quan lẫn lính, vừa nam vừa nữ, chuyên chở trên những chiếc thuyền lớn có trang bị võ khí và bày trí lộng lẫy. Khi sứ bộ tới kinh Oudong, thì dân chúng Khmer , thương nhân Bồ Đào Nha, Nhựt Bổn, Trung Hoa đã tụ hội đông đảo để đón tiếp và hoan nghinh.”
Sau khi bà Ngọc Vạn về Oudong làm hoàng hậu thì chúa Nguyễn được lập mấy cái ‘trạm” thâu thuế ở Bà Rịa,Sài Gòn
Trước đó dân Việt đã vào làm ăn sanh sống ở vùng đất hoang nhưng trên danh nghĩa thuộc Thủy Chân Lạp của Cao Miên
Đây là chánh sách từ hôn nhân qua đồn điền
Những làng xóm Việt đã mọc lên ,ban ngày làm ruộng,ban đêm tập võ nghệ để trị an xóm làng
Trước đó Việt đã tằm thực Chàm từ từ,theo đà Nam tiến vô Nam,lãnh thổ Chàm bị teo dần theo bước tiến của người Việt
Năm 1631 Chúa Nguyễn gả Công Nữ Ngọc Khoa cho vua Chàm Pô Romê
Lợi dụng cơ hội này, chúa Nguyễn khuyến khích lưu dân Việt khai khẩn đất hoang ở khu vực biên giới phía nam , Chúa Nguyễn khuyến khích dân Việt vượt biên giới sang Chàm và Chân Lạp mà sanh sống
Ban đầu, lưu dân Việt chỉ sống và làm ruộng ở những khu đất hoang hay cấm kị mà dân bản xứ Chàm không canh tác.
Sau đó, họ bắt đầu khai khẩn,khai thác ở những khu vực phì nhiêu hơn do dân bản xứ bán lại cho họ
Năm 1653 vương quốc Kauthara (Nha Trang) bị diệt vong, chúa Nguyễn xâm chiếm Nha Trang và biên giới của Việt đã tới Cam Ranh,khu vực này mang tên Dinh Thái Khang và Diên Khánh
Người Chàm rước bà Po Nagar về Phan Rang
Người Chàm co cụm về xứ Tam Phan (Phan Rang-Phan Rí-Phan Thiết) kêu là vương quốc Panduranga
Nên nhớ 1620 người Việt đã kiểm soát Biên Hòa và Sài Gòn bằng chánh sách đồn điền.Thành ra vương quốc Panduranga bị kẹp ở giữa
Năm 1653 chúa Nguyễn chánh thức đưa quân đội kiểm soát Biên Hòa
Năm 1692, chúa Nguyễn chiếm Panduranga đặt tên là Trấn Thuận Thành
Tuy nhiên chúa Nguyễn không thể kiểm soát nổi Panduranga ,trong suốt hai năm 1693-1694 dân Chàm nổi loạn chống lại lính Nguyễn
Nhắm không xong, chúa Nguyễn quyết định trả lại độc lập cho Panduranga, nhưng nước này phải nhận sự bảo trợ của Việt
Các bạn biết không,lúc này trên đất Trấn Thuận Thành đã có nhiều khu dân cư Việt rồi ,tức là làng xóm Việt đã hình thành theo chánh sách tằm thực và đồn điền.Chúa Nguyễn giúp sức về kinh tế và kỹ thuật cho những xóm làng này
Dù trả độc lập cho Panduranga nhưng chúa Nguyễn giữ nguyên vẹn quyền cai trị trực tiếp của mình trên cộng đồng Việt đang sanh sống trong lãnh thổ Chám này và người Việt cũng không tuân theo chánh quyền Chàm
Ðể áp dụng chánh sách này, chúa Nguyễn thành lập phủ Bình Thuận”đặc biệt” bên trong lãnh thổ Panduranga vào năm 1697
Chánh thức từ 1702, người Việt sống trong Panduranga không thuộc quyền quản trị của vương quốc Panduranga
Nói chung trong vương quốc Chàm này có mấy chục ,mấy trăm khu định cư của người Việt và nó tồn tại ngoài vòng kiểm soát của Chàm.
Vương quốc trong vương quốc
Người Việt cứ sản xuất,tập võ nghệ,rồi lấn đất,mua đất của người Chàm,rồi lấy tùm lum,dùng hôn nhân đồng hóa dân Chàm ,thành ra có sự xung đột giữa người Chàm và cộng đồng Việt.
Ban đầu tất cả dân Việt đều áp dụng luật pháp của Chàm triệt để,tôn trọng vua Chàm.Nhưng sau đó chúa Nguyễn thò tay vô công khai để bảo vệ quyền lợi cư dân Việt
Khi chúa Nguyễn chánh thức xóa sổ vương quốc Chàm vào năm 1692 có sự góp sức của các khu định cư Việt sanh sống lâu đời ở vương quốc này.
Vương quốc Panduranga ngoi ngớp kéo dài tới những năm Tây Sơn nổi lên .Lúc này dân tộc Chàm không thoát khỏi cuộc binh đao Nguyễn-Tây Sơn vì họ nằm trên đường tiến quân từ Trung Kỳ vô Nam Kỳ
Và như những xứ yếu khác,hoàng tộc Chàm cũng chia hai,một bên ủng hộ Tây Sơn,một bên ủng hộ Nguyễn Ánh
Sau 1802 thì vua Gia Long cho một tướng người Chàm trung thành của mình tên Nguyễn Văn Chấn -Po Saong Nyung Ceng lãnh chức Thuận Thành trấn thống nhung chưởng cơ-phó vương,tức vua xứ Panduranga (Bình Thuận)
Panduranga (Bình Thuận) tồn tại an ổn suốt thời Gia Long dưới sự bảo trợ của Tổng trấn Gia Định thành Lê Văn Duyệt ,từ 1802 tới 1835.
Sau khi ông Duyệt chết ngày 28 tháng 8 năm 1832 thì chỉ 3 năm sau –năm 1835 vua Minh Mạng xóa sổ vương quốc Chàm này
Chúng ta phải công nhận là vua Minh Mạng làm cú chót quá mạnh tay để đồng hóa dân tộc Chàm ,dùng bạo lực,đàn áp trong máu và nước mắt
Trong một tiểu luận tên”Minh Mệnh trừng phạt dân tộc Champa (1832-1833)” chép lại rằng :
– Bắt giam ,tịch thu tất cả tài sản, gông cùm tra tấn vô cùng dã man tất cả những quan lại Chàm trung thành với Lê Văn Duyệt
– Ép buộc người Chàm phải bỏ trang phục truyền thống của họ để mặc đồng phục người Việt, tịch thâu tất cả những tài liệu viết bằng tiếng Chàm
– Trừng phạt chức sắc Chàm bằng cách bắt buộc các vị tu sĩ Chàm Bani (Hồi Giáo) phải ăn thịt heo, thịt giông và tu sĩ Chàm Bà La Môn phải ăn thịt bò.
-Cấm cúng bái theo tục Chàm
– Ra chỉ dụ xóa bỏ hoàn toàn giai cấp trong xã hội Chàm, không còn đẳng cấp người dân, chức sắc tôn giáo, quan lại và vua chúa nữa
– Xóa bỏ tất cả những chức vụ quan lại do chính quyền Chàm thời trước phong cho dân Chàm
Vào năm Minh Mạng thứ 14 bắt người Chàm phải theo phong tục Việt Nam.
Họ phải chọn lấy một trong những tên họ đọc theo ngôn ngữ Việt gồm : Bá, Đàng, Hứa, Lưu, Lựu, Hán, Lộ, Mã, Châu, Ngụy, Từ, Tạ, Thiên, Ức, Vạn, Ưng, Lâm, Hải, Báo, Cây, Dương, Quảng, Qua, Trượng, Tưởng, Lư
Đây là các họ vua Minh Mạng đặt cho người Chàm
Hệ quả là ngày nay người Chàm ở Bình Thuận,Ninh Thuận phần đông mang họ Việt.Con cháu người Chàm không tài nào đọc được bi ký của tổ tiên để lại
Coi clip một cái đám cưới Chàm ở bên Mỹ ta thấy người Chàm vẫn cố giữ phong tục của họ,đàng trai đàng gái mặc trang phục Chàm,nói tiếng Chàm .
Nhưng đâu đó trong đám cưới có những tràng tiếng Việt xổ ra
Chưa thống kê,nhưng chắc 100% người Chàm nói được tiếng Việt
Bây giờ nhớ tới Chân Lạp,nói luôn
Năm 1431 quân Ayutthaya của Xiêm ( Thái Lan ) chiếm kinh đô Angkor của Chân Lạp đuổi vua Ponhea Yat phải di tản về hướng Đông Nam xa xôi (Phnom Penh ngày nay) sau gần bảy tháng bị quân Xiêmvây hãm
Khi dưới sự cai trị của Xiêm, tỉnh có đất chung quanh Angkor được đặt tên là Siam Nakhon (Thành phố Xiêm)
Đến thế kỷ XVII, Đế chế Khmer đã dụng binh chiếm lại Siam Nakhon từ tay vua Ayutthaya của Xiêmvà đổi tên thành phố này thành Siam Reap với ý nghĩa: “người Xiêm bị đánh bại”,” Xiêm thất trận”
Những thế kỷ kế tiếp Xiêm hoàn toàn kẹp Chân Lạp ở giữa , họ đánh phá chiếm đất cướp bóc dân tộc này ,bức vua Chân Lạp chạy lọan,dời kinh đô mấy lần ,dời từ từ gần về đất của Việt Nam
Năm 1620 Vua Chey Chettha II đã mở rộng quan hệ với chúa Nguyễn ở Đàng Trong của Việt Nam,ông cầu hôn công nữ Nguyễn Phúc Ngọc Vạn của chúa Nguyễn ,bà trở thành Hoàng hậu nước này ,với sự giúp đỡ của chúa Nguyễn ,ông lập kinh đô mới tại Oudong
Sãi Vương Nguyễn Phúc Nguyên đã giúp con rể Chey Chetta II đẩy lùi 2 lần xâm lược của quân Xiêm
Năm 1628, vua Chey Chetta II từ trần,con trai ông và bà Ngọc Vạn tên Chan Ponhéa Sô lên ngôi vua,nhưng 2 năm thì bị giết trong biến loạn cung đình , mấy năm sau thấy không ổn thái hậu Ngọc Vạn trở về Nam Kỳ lập chùa tu ở núi Chứa Chan Long Khán, có nguồn nói bà về Huế và mất ở đó với tên Tống Sơn quận chúa
Bắt đầu từ đây nội tình Chân Lạp tranh chấp chém giết như nồi cháo heo , chiến trường Chân Lạp là nơi tranh tài của các ông tướng Việt Nam và Xiêm La
Năm 1757, Chân Lạp mất một trong những vùng lãnh thổ trù phú nhất của họ và bị ngăn đường tiến ra biển Đông. ở phía tây người Thái tiếp tục xâm lấn và sát nhập các tỉnh Battambang, Siem Reap vào lãnh thổ của họ
Thời Minh Mạng , để ngừa quân Xiêm La tiến sát biên giới Nam Kỳ lục tỉnh , vua Minh Mạng cắt thẳng nữa đất nước Cam Bốt đặt phủ huyện cai trị gọi là Trấn Tây Thành , đặt quan bảo hộ , nhưng cuối thời Minh Mạng thì đất Cam Bốt biến loạn , đầu thời kỳ Thiệu Trị thì Việt Nam phải rút binh về
Người Chân Lạp phải hiểu rằng nếu không có Việt thì các bạn đã bị vong quốc lâu rồi,Xiêm La nó nuốt đất các bạn còn dữ tợn hơn Việt.Người Việt đã đổ máu xương ở chiến trường Chân Lạp cũng vì Xiêm La
Những năm sau khi Bùi Hữu Nghĩa có dịp qua đất Chân Lạp ở khúc chiến trường xưa nhìn xương trắng chất đống ông cảm xúc viết bài “Qua Hà Âm hữu cảm”
“Mịt mịt mây đen kéo tối sầm,
Đau lòng thuở nọ chốn Hà Âm.
Đống xương vô định sương phau trắng,
Vũng máu phi thường cỏ nhuộm thâm.
Gió trốt dật dờ nơi chiến luỹ,
Đèn trời leo lét dặm u lâm.
Nghĩ thương con tạo sao dời đổi,
Dắng dỏi đêm trường tiếng dế ngâm.”
Khi người Pháp tới Đông Dương bảo hộ Chân Lạp từ năm 1863 đã vô tình giúp nước này lấy lại đất từ tay Xiêm
Năm 1906, Pháp gây chiến với Xiêm và giành lại 4 tỉnh vùng tây bắc từng bị người Xiêm chiếm trong thế kỷ 18,19 là Battambang, Siem Reap, Meanchey, Oddar
Hoàng gia Chân Lạp hiện nay họ Norodom, dòng họ con cháu vua Norodom là dòng họ thân Xiêm La , dòng họ thân Việt Nam khi xưa đã rút tất cả về Nam Kỳ sinh sống sau khi theo bà Ngọc Vạn và sau này là ông Trương Minh Giảng ,điều này lý giải vì sao cái đảng Sam Rainsy với sự bảo trợ ngầm của phái bảo hoàng Cam Bốt suốt ngày gây sự với Việt Nam nhưng không hề nhắc tới Thái Lan
Cựu hoàng Norodom Sihanouk chỉ là cháu ngoại của vua Sisowath Monivong, nối ngôi ông ngoại vì ông vua này không có con trai
Dòng làm vua hiện nay của Cam Bốt chỉ là dòng ngoại của họ Nặc
Mối quan hệ giữa Việt -Chàm-Chân Lạp không phải láng giềng suông,nó là một duyên nợ từ xưa tới nay,duyên tiền định
Việt đánh Chàm,đánh Châp Lạp thì Chàm và Chân Lạp cũng tàn phá Việt một thời kinh hoàng
Mạnh được yếu thua thì rõ,nhưng cũng phải ghi nhận số trời là hai dân tộc kia không tài nào đè bẹp nổi Việt
Trong quá trình dựng nền văn hiến người Việt đã bước qua đất của hai vương quốc cổ rất văn minh này để rồi ngày nay trong huyết quản người Miền Trung VN có máu Chàm,trong huyết quản người Nam Kỳ Lục Tỉnh có máu Khmer
Chàm và Khmer thành hai dân tộc lớn trong gia đình xứ Việt ,nói lớn từ vị thế,tư thế và sự nễ nang của chính người Việt vì hai dân tộc này có văn hiến xưa,có triều đình lừng danh một thuở vàng son
Mỗi lần nhắc tới là dâng tràn niềm cảm xúc không thể tả xiết .Đó không duyên nợ chứ là gì nữa?
“Hóa thân vụt biến hai thành một
Vượt cõi địa cầu đến cõi riêng”.
(Bài rất dài,nhưng đọc cũng không vô ích.Rất cám ơn các bạn đã đọc tới phút chót)
Cre: Nguyễn Gia Việt
