Đề xuất giảm 50% mức hưởng BHXH một lần nhận được nhiều ý kiến
Dự thảo Luật BHXH sửa đổi có 5 điểm mới trong đó đề xuất giảm 50% mức hưởng BHXH một lần, tương ứng với mức đóng của người lao động, còn khoản người sử dụng lao động đóng sẽ được giữ lại để chi trả lương hưu sau này được nhiều người ủng hộ.
Trình bày tại Quốc hội, ông Đào Ngọc Dung – Bộ trưởng Bộ LĐTBXH cho biết đây là vấn đề lớn, hết sức nhạy cảm, phức tạp. Chính phủ đã trình Quốc hội 2 phương án về rút BHXH 1 lần.
Phương án 1 quy định hưởng BHXH một lần với hai nhóm người lao động khác nhau.
Nhóm 1 là người lao động đã tham gia BHXH trước khi Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực (dự kiến 1/7/2025), sau 12 tháng nghỉ việc và chưa đủ 20 năm đóng BHXH, có nhu cầu thì được nhận BHXH một lần.
Chị Nguyễn Thị Nhâm, 37 tuổi (Đông Anh, Hà Nội) mong muốn được rút BHXH 1 lần để trang trải cuộc sống. Ảnh: Nguyệt Tạ
Nếu người lao động lựa chọn bảo lưu, không nhận BHXH một lần thì sẽ được hưởng các quyền lợi bổ sung như chỉ cần đóng BHXH đủ 15 năm và đủ tuổi nghỉ hưu thì được hưởng lương hưu; hưởng trợ cấp hàng tháng trong trường hợp có thời gian đóng BHXH mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội; hưởng BHYT do ngân sách nhà nước đảm bảo trong thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng…
Nhóm 2, đối với người lao động bắt đầu tham gia vào BHXH từ khi luật BHXH sửa đổi có hiệu lực, không được nhận BHXH một lần. Chỉ giải quyết hưởng BHXH một lần trong các trường hợp: đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ năm đóng để hưởng lương hưu; ra nước ngoài để định cư hoặc bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như quy định hiện hành.
Phương án 2, chỉ giải quyết một phần nhưng không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất. Khoản doanh nghiệp đóng nên để lại để có lương hưu.
Cơ cấu đóng quỹ BHXH là 25,5%, trong đó, 8% là người lao động đóng còn 17,5% là doanh nghiệp đóng. Với 18% thì có 3% là ốm đau, thai sản, 0,5% là ốm tai nạn, 14% là chế độ hưu trí, tử tuất.
Theo báo cáo tổng kết Nghị quyết số 93 về việc thực hiện chính sách BHXH một lần với người lao động, trong 7 năm (từ 2016 – 2022) có gần 5 triệu lượt người hưởng BHXH một lần. Trong số này có khoảng gần 1,3 triệu người quay lại tiếp tục tham gia BHXH (chiếm tỷ lệ 26% số lượt người hưởng BHXH một lần).
Như vậy, ước khoảng 3,5 triệu người hưởng BHXH một lần và rời bỏ hoàn toàn hệ thống BHXH (đến thời điểm hiện tại), chiếm hơn 70% số lượt người hưởng BHXH một lần.
Trong số gần 5 triệu lượt người hưởng BHXH một lần, có khoảng 66% có thời gian đóng BHXH dưới 5 năm, nhóm dưới 40 tuổi chiếm 77,5%.
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, lý do dẫn tới người lao động rút BHXH một lần chủ yếu là do khó khăn về kinh tế, cần tiền để lo cuộc sống gia đình hoặc để có nguồn lực phát triển kinh tế gia đình. Mặt khác cũng là do người lao động chưa có đầy đủ thông tin nên thiếu tin tưởng vào chính sách và cho rằng, nhận trợ cấp một lần lợi hơn chờ lương hưu, một phần khác do lao động lo lắng sự an toàn của quỹ BHXH…
Lao động và chuyên gia ủng hộ phương án 2 chỉ rút 50% mức hưởng BHXH một lần
Khi được hỏi về đề xuất phương án rút BHXH 1 lần, nhiều lao động đang tham gia BHXH đồng ý thực hiện theo nhóm 1 của phương án 1. Tức là lao động có dưới 20 năm đóng BHXH mà chưa đủ thời gian hưởng lương hưu thì có thể đăng ký nhận BHXH 1 lần hoặc bảo lưu để nhận trợ cấp hưu trí và hưởng BHYT.
Trao đổi với phóng viên Dân Việt, chị Lương Thị Trà (34 tuổi) hiện là công nhân ở Đông Anh, Hà Nội cho biết chị ủng hộ phương án 2: “Chỉ giải quyết một phần nhưng không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất. Khoản doanh nghiệp đóng nên để lại để có lương hưu”.
Chị Trà lý giải: “Công ty giảm việc, tôi tính nghỉ việc ra ngoài làm tự do. Nhưng giờ khó khăn, nghỉ việc cũng chưa chắc đã tìm được việc mới ngay nên tính rút BHXH 1 lần. Nếu Nhà nước tạo điều kiện để tôi rút 1 phần BHXH lo cho cuộc sống trước mắt, có vốn làm ăn mà sau này vẫn có tích lũy để nhận lương hưu thì tốt quá”.
Đa số người lao động ủng hộ phương án 2 đề xuất rút 50% BHXH 1 lần. Ảnh: Nguyệt Tạ
Nhìn nhận ở góc độ khác, lao động trẻ Hoàng Văn Nam, 20 tuổi ở Thanh Hóa cho rằng một trong 2 phương án đều có ưu nhược điểm. Tuy nhiên, anh Nam không đồng ý với nhóm 2 ở phương án 1. Anh Hoàng nói: “Việc cấm rút BHXH 1 lần đối với người lao động bắt đầu tham gia vào BHXH từ khi luật BHXH sửa đổi có hiệu lực không hợp lý. Vẫn nên áp dụng cho rút BHXH nhưng như phương án 2”.
Sau khi nghiên cứu, cân nhắc anh Nam cũng như nhiều lao động đều cho rằng phương án 2 hợp lý hơn.
Khi thảo luận tại tổ về Dự án Luật BHXH sửa đổi, vấn đề rút BHXH một lần được các đại biểu quan tâm, tập trung cho ý kiến. Mới đây trong buổi thảo luận đại biểu Trần Thị Nhị Hà – Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết chế độ hưu trí là trụ cột của hệ thống an sinh. “Gia tăng số người lao động rời bỏ hệ thống sẽ tạo ra gánh nặng lớn cho Nhà nước và xã hội trong việc chăm sóc và hỗ trợ nhóm người không có nguồn thu nhập khi về già”, bà Hà lo ngại.
Nhấn mạnh phải có biện pháp để người lao động ở lại hệ thống lâu hơn và tạo điều kiện để họ có đủ điều kiện hưởng lương hưu, bà Hà ủng hộ đề xuất giảm lợi ích từ việc rút BHXH một lần theo phương án 2.
“Tuy nhiên, tôi kiến nghị mức rút BHXH không phải là 50%, mà tương ứng với mức đóng bảo hiểm của người lao động, để người lao động chỉ có thể rút khoản tiền họ đóng vào quỹ, còn khoản tiền mà người sử dụng lao động đóng sẽ được giữ lại để chi trả một phần lương hưu sau này”, bà Hà nói.