Mới đây, một số thành phố lớn của Trung Quốc đã báo cáo tỷ lệ kết hôn tăng vào năm 2023. Hiện tượng này được lý giải là do nhu cầu kết hôn bị dồn nén sau đại dịch được giải phóng và tình trạng di cư tại Trung Quốc gia tăng.
Bất chấp xu hướng tích cực này, các chuyên gia cảnh báo rằng việc duy trì tốc độ tăng trưởng tỷ lệ kết hôn có thể là thách thức và sự suy giảm dân số nói chung vẫn là một mối lo ngại. Trung Quốc đạt mức tăng dân số đỉnh điểm vào năm 2013. Chính phủ nước này đã đưa ra một loạt chính sách nhằm giải quyết các vấn đề nhân khẩu học, bao gồm tăng trợ cấp và tăng cường hỗ trợ chăm sóc trẻ em, tuy nhiên vẫn tồn tại những thách thức trong việc đảo ngược xu hướng dân số.
Tổng dân số Trung Quốc được dự đoán có thể sẽ tăng khiêm tốn vào năm 2024. Ảnh: Sixth Tone.
Tỷ lệ kết hôn ở phía đông tỉnh Giang Tô tăng lần đầu tiên kể từ năm 2019, với 453.852 cặp đôi kết hôn vào năm ngoái, tăng 10% so với năm 2022. Chỉ riêng tại thành phố Vô Tích, số cặp đôi mới cưới đã vượt quá 30.000, tăng 15% và là lần đầu tiên trong 5 năm vừa qua. Tương tự, Cục Nội vụ Thượng Hải báo cáo rằng có 208.420 cá nhân đăng ký kết hôn vào năm 2023, tăng từ 144.096 vào năm 2022. Các thành phố ở các tỉnh khác, bao gồm An Huy, Hà Nam và Sơn Tây, cũng báo cáo nhiều người kết hôn hơn vào năm 2023.
Tuy nhiên, các cơ quan chính quyền trung ương vẫn chưa công bố số liệu kết hôn cả năm cho năm 2023, sau mức giảm 9 năm kể từ mức đỉnh điểm vào năm 2013. Trong ba quý đầu năm, có 5,69 triệu cặp đôi đăng ký kết hôn, tăng 4,5% so với cùng kỳ năm 2022.
Tại Lưu Dương, một quận ở Trường Sa, thủ phủ tỉnh Hồ Nam, miền trung Trung Quốc, tỷ lệ kết hôn tăng lần đầu tiên kể từ năm 2015. Wu Jian, một quan chức của văn phòng dân sự, nói với truyền thông địa phương rằng đại dịch kết thúc cho phép nhiều người tiến hành những cuộc hôn nhân từng bị trì hoãn. Wu nói thêm rằng các chính sách ủng hộ trẻ em của tỉnh trong những năm gần đây đã tác động tích cực đến tăng trưởng ở một mức độ nào đó.
Ren Yuan, giáo sư nhân khẩu học tại Đại học Phúc Đán ở Thượng Hải, cho rằng sự phục hồi ở các thành phố lớn là do tình trạng di cư gia tăng. “Ở các thành phố và một số tỉnh có dân số ngày càng tăng, phần lớn người di cư là thanh niên. Vì vậy, tỷ lệ kết hôn và số lượng cuộc hôn nhân hàng năm của họ sẽ tương đối cao hơn”, ông nói với Sixth Tone.
Tuy nhiên, Ren không dự đoán xu hướng này sẽ mở rộng trên toàn quốc vào năm 2024. Chỉ ra sự sụt giảm dân số nhất quán từ năm 1990 đến năm 2000, ông nhấn mạnh rằng “rất có khả năng” cả tỷ lệ kết hôn và số lượng cuộc hôn nhân hàng năm sẽ tiếp tục giảm ở cả nước trong những năm tới.
Vào năm 2023, dân số tổng thể của Trung Quốc tiếp tục giảm, sau đợt tăng trưởng âm đầu tiên trong hơn sáu thập kỷ vào năm 2022. Năm ngoái, nước này chứng kiến 9,02 triệu ca sinh, mức thấp nhất kể từ năm 2017, theo Cục Thống kê Quốc gia.
Tại một cuộc họp kinh tế cấp cao năm ngoái, các quan chức nhà nước đã cam kết tăng cường hệ thống hỗ trợ sinh con và chăm sóc trẻ em, bao gồm phân bổ thêm kinh phí để tạo thêm cơ sở chăm sóc trẻ em và tăng cường hỗ trợ chính sách.
Trong những năm gần đây, chính quyền các cấp đã đưa ra nhiều sáng kiến nhằm giảm gánh nặng sinh con và nuôi dạy con cái. Những nỗ lực này bao gồm trợ cấp cho các gia đình có nhiều con, kéo dài thời gian nghỉ phép của cha mẹ và giảm thuế khi mua bất động sản.
Theo báo cáo của tổ chức tư vấn trong nước YuWa Population Research, tổng dân số Trung Quốc có thể sẽ tăng khiêm tốn vào năm 2024. Điều này được thúc đẩy bởi các yếu tố như nhu cầu sinh con bị dồn nén trong thời kỳ đại dịch, tỷ lệ kết hôn gia tăng trong những năm đầu tiên và ảnh hưởng tốt lành của Năm con Rồng, theo truyền thống đã thúc đẩy tỷ lệ kết hôn và sinh sản.
Tuy nhiên, báo cáo cảnh báo rằng việc đảo ngược xu hướng giảm sinh trong thời gian dài sẽ là thách thức do tỷ lệ sinh thấp và số lượng phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ giảm.