Ẩm thực Lào Cai: Thịt trâu gác bếp
Lào Cai được mệnh danh là mảnh đất phong phú về di sản văn hóa, truyền thống lịch sử đặc biệt là có rất rất nhiều đặc sản tuyệt vời mà bất cứ ai đến đây đều nóng lòng được thưởng thức. Bên cạnh khung cảnh núi đồi hùng vĩ, thì những món đặc sản Lào Cai là “thỏi nam châm” thu hút mọi người. Vừa qua đã có một tín hiệu cực vui đối với ẩm thực Lào Cai khi đã có hai đặc sản lọt Top ẩm thực tiêu biểu Việt Nam đấy là thịt trâu gác bếp và rượu ngô Bản Phố Bắc Hà.
Thịt trâu gác bếp là món đặc sản Lào Cai in đậm dấu ấn của ẩm thực vùng cao Tây Bắc. Trâu gác bếp đã trở thành truyền thuyết với vị cay tê từ gia vị đặc trưng, quyện mùi khói bếp khiến bất cứ ai cũng phải mê. Nó không cay hắc đến bỏng lưỡi, cháy họng cũng không cứng quèo, khó nhai mà thịt trâu gác bếp ở đây có vị tê tê ngòn ngọt, đã khiến món đặc sản này trở nên khác biệt với mùi vị thơm ngon đặc trưng không nơi nào có, rất ngọt và đậm đà khó quên.
Để chế biến thịt trâu gác bếp chuẩn vị Lào Cai, đồng bào dân tộc ở đây lấy lấy những miếng thịt trâu được cắt thành các tảng to và rửa sạch, sau đó mang đi ướp với các gia vị đặc trưng như mắc khén, gừng, muối ớt, rượu trắng, tiêu cay trong 1 đến 2 tiếng.
Tiếp đến xiên vào các thanh tre treo cách bếp than khoảng 1 mét và hun trong 12-15 tiếng cho đến khi dậy mùi và màu đỏ đặc trưng và gác bếp củi sấy khô bằng khói trong nhiều ngày. Hương vị của thịt trâu gác bếp ngon là phải nghe mùi thơm của khói xen lẫn các hương thơm của các loại gia vị đặc biệt. Trâu gác bếp chuẩn chỉnh cần có màu nâu thẫm bên ngoài, nhưng bên trong thì hồng. Để thưởng thức thịt trâu gác bếp đúng điệu cũng khá cầu kỳ, sẽ cần giã dập miếng thịt trước khi ăn để hương vị được “giải phóng”.
Một gia vị nước chấm không thể thiếu khi ăn với thịt trâu gác bếp đó chẳm chéo. Chẳm chéo được làm từ hạt dổi, mắc khén rừng giã nhỏ kết hợp với các loại gia vị như tỏi, ớt, sả, muối… Sự kết hợp này tạo nên hương vị tự nhiên, pha chút cay cay, nồng nồng, chua chua, mặn mặn, khiến du khách ngất ngây ngay từ lần chấm đầu tiên.
Chẳm chéo không chỉ giúp tôn vinh hương vị của thịt trâu gác bếp, mà còn mang đến cho du khách một trải nghiệm hương vị độc đáo, đậm đà của vùng Tây Bắc.
Trong những ngày mọi người quây quần cùng nhau, ngồi lai rai vài miếng thịt trâu gác bếp cùng chút tửu cay nồng để cảm nhận mùi khói lan toả khắp miệng, vị ngọt từ thịt tự nhiên khiến ai cũng thích mê.
Một miếng thịt trâu gác bếp mềm dai nhẹ, chấm cùng một chút chẳm chéo, vị cay tê hòa quyện cùng vị ngọt của thịt, sau đó nhấp một ngụm rượu ngô bản phố Bắc Hà thì còn gì hạnh phúc hơn, một cái hạnh phúc rất Tây Bắc và dân dã.
Ẩm thực Lào Cai: Rượu ngô Bản Phố Bắc Hà
Rượu ngô Bản Phố Bắc Hà chính là tinh hoa ẩm thực nơi cao nguyên trắng. Đây không chỉ đơn thuần là một loại rượu, đó còn là tinh hoa trong bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc đầy rực rỡ, là thành quả sáng chế đầy tự hào của người dân nơi đây. Rượu ngô Bắc Hà từ lâu được mệnh danh là một trong tứ đại túy tửu vùng Tây Bắc với hương vị cay sắc đầy mê hoặc.
Loại rượu trắng trứ danh này vừa đại diện cho bản sắc văn hóa của người Mông và Dao Bắc Hà vừa tượng trưng cho lòng tự hào vì những nỗ lực gìn giữ tinh túy ẩm thực của cha ông. Vì thế từ lâu đã lưu truyền “Khi vào nhớ dốc Trung Đô, khi ra thì nhớ rượu ngô Bắc Hà”. Rượu ngô nơi đây đã thành thức uống mang được cả phong vị của núi rừng miền cao nguyên trắng đến với du khách gần xa.
Bản Phố được biết đến là xã nằm ở nơi cao nhất của huyện Bắc Hà, người dân chủ yếu là người Mông, Dao. Cây lương thực của họ chủ yếu là ngô.
Rượu ngô Bản Phố nấu từ nước lấy từ suối Hang Dế. Ngô dùng nấu rượu Bản Phố không phải trồng ở nương rẫy hoặc thung lũng, mà ở trên núi đá cao heo hút, đặc biệt là giống ngô vàng trồng ở xã Lùng Phình (Bắc Hà) cho ra nhiều rượu có hương thơm nồng rất ngon. Sau khi thu hoạch, ngô được giữ nguyên bắp, phơi khô và bảo quản để nấu rượu dần. Bí quyết tạo nên sự khác biệt của rượu ngô Bản Phố với các loại rượu khác là lên men bằng bột bông của cây “pa”, còn gọi là cây Hồng Mi (cây này theo người dân bản địa là loại cây họ cỏ, có bông như bông lau, thu hoạch bông sau thời gian gieo hạt khoảng ba tháng). Rượu ngô là niềm tự hào của vùng đất Lào Cai bởi tất cả các nguyên liệu từ ngô, men hồng mi, núi đá, nguồn nước từ núi đá, khí hậu và tình cảm của người Bản Phố. Tất cả đã hoà lẫn, quyện chặt vào nhau để tạo nên thứ rượu ngon này.
Sở dĩ rượu ngô Bắc Hà lọt Top Ẩm thực Việt Nam giai đoạn i-2022 bởi nó có màu trong như màu nước suối miền cao nguyên, hương thơm ngọt và mùi vị tinh tế khó lòng quên. Khi nhấp môi, rượu chạm vào đầu lưỡi một hương vị đậm cay lan tỏa, sau đó đến cuống lưỡi là vị đăng đắng và cảm giác hơi nóng ấm, cuối cùng sau khi nuốt, rượu sẽ để lại vị dịu ngọt của ngô tan trong hơi thở. Sự biến đổi tinh tế của hương vị diễn ra sẽ khiến cho du khách bất ngờ và dễ dàng say mê.
Lào Cai là một vùng văn hóa ẩm thực với nhiều món đặc sản độc đáo nức tiếng gần xa. Đặc sản Lào Cai là nơi hội tụ tinh hoa của đất trời, là món quà gắn kết giữa các vùng miền và con người với nhau. Đến Lào Cai hãy thưởng thức thịt trâu gác bếp, uống rượu ngô Bản Phố Bắc Hà, bởi lẽ trải qua dòng chảy thời gian từ từ bao đời nay, người dân tộc Lào Cai đã tạo ra những món ăn, thức uống rất ngon và hấp dẫn này mà không nơi nào có được. Những quốc hồn quốc tuý này là hương vị của núi rừng Tây Bắc, của hồn người Lào Cai muốn gởi đến với tất cả mọi người.