Sau khi Chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc, cán cân quyền lực đã bị thay đổi. Hai “người khổng lồ” Mỹ và Liên Xô trực tiếp đối đầu với nhau mặc cho việc cả hai từng là đồng minh chống lại phát xít trong Thế chiến. Nhắc đến Cold War (Chiến tranh Lạnh), ta hẳn sẽ nghĩ ngay đến cuộc đối đầu căng thẳng giữa hai cường quốc cùng những hình thức chiến tranh mới lạ, đặc biệt là cuộc Chạy đua Không gian (Space Race) – một kiểu chiến tranh lần đầu tiên xuất hiện trong lịch sử.
Các mốc thời gian quan trọng:
2/8/1955: USSR (Liên Xô) thông báo đến Hoa Kỳ rằng họ dự định sẽ phóng vệ tinh nhân tạo đầu tiên của họ vào không gian
4/10/1957: Liên Xô phóng thành công Sputnik 1, tên lửa nhân tạo vòng quanh Trái Đất đầu tiên trong lịch sử
3/11/1957: Liên Xô thành công phóng Sputnik 2, mang theo chú chó Laika nổi tiếng vào không gian. Nhờ thành tựu đó, họ trở thành quốc gia đầu tiên đưa một sinh vật sống vào quỹ đạo.
31/1/1958: Hoa Kỳ tham gia Cuộc đua Không gian bằng việc phóng Explorer 1, vệ tinh đầu tiên của Hoa Kỳ lên được quỹ đạo Trái Đất. Nó mang theo dụng cụ thí nghiệm giúp khám phá ra vành đai bức xạ Van Allen
1/10/1958: Cơ quan Hàng Không và Vũ trụ Quốc Gia (NASA) được thành lập, thay thế Ủy ban Cố vấn Quốc gia Hàng Không (NACA) trước đó
18/12/1958: Mỹ phóng SCORE, vệ tinh liên lạc đầu tiên trên thế giới. Nó thu hút sự chú ý của thế giới bằng việc phát sóng lời nhắn đã được ghi âm từ Tổng thống Mỹ Dwight D. Eisenhower và trở thành giọng nói đầu tiên được phát sóng từ không gian
2/1/1959: Liên Xô phóng Luna 1, được biết đến với tên gọi “tên lửa vũ trụ” đầu tiên vì nó vô tình thoát khỏi quỹ đạo của Mặt Trăng vì vượt quá tốc độ. Luna 1 trở thành vật thể nhân tạo đầu tiên rời khỏi quỹ đạo Trái Đất và thay vào đó là quay quanh Mặt Trời
2/8/1959: Mỹ phóng Explorer 6, vệ tinh thời gian đầu tiên và chụp những bức ảnh đầu tiên của Trái Đất từ vũ trụ
12/9/1959: Liên Xô phóng Luna 2 và hoàn thành nhiệm vụ trở thành tàu vũ trụ đầu tiên chạm đến bề mặt Mặt Trăng
4/10/1959: Liên Xô phóng Luna 3 và thành công trong nhiệm vụ gửi một vật thế vào quỹ đạo Mặt Trăng và chụp ảnh mặt sau Mặt Trăng
19/8/1960: Lên tàu Sputnik 5 của Liên Xô, hai chú chó Belka và Strelka và một số cây trồng là những sinh vật đầu tiên sống sót trở về từ không gian
31/1/1961: Ham từ Hoa Kỳ đã trở thành chú vượn đầu tiên trong không gian và tiếp đất an toàn
12/4/1961: Liên Xô đạt thành tựu đáng nể trong cuộc đua không gian. Trên Vostok 1, Yurin Gagarin một mình bay vòng quanh Trái Đất và trở thành người đầu tiên bay vào không gian. Gagarin đã ở trong không gian khoảng 1 giờ 48 phút trước khi tiếp đất ở Saratov Oblast, tây nước Nga
5/5/1961: Mỹ đạt thành tích thực hiện chuyến đi có người lái đầu tiên vào không gian với Alan Shepard trên con tàu Mercury-Redstone 3 (hay Freedom 7). Trên chuyến bay này, Shepard không vòng quanh Trái Đất. Ông ta bay ở độ cao 116 miles và kéo dài 15 phút
16/6/1963: Valentina Tereshkova trở thành người phụ nữ đầu tiên trong không gian. Cô ấy dành gần 3 ngày trên vũ trụ, vòng quanh Trái Đất 48 lần trên con tàu Vostok 6
18/3/1965: Alexei Leonov rời tàu vũ trụ Voskhod 2 và bước đi lần đầu tiên trong không gian với bộ đồ du hành kéo dài 20 phút
14/7/1965: Vệ tinh Mariner 4 của Mỹ lần đầu tiên đến được hành tinh Hỏa Tinh, trả về những hình ảnh cận cảnh của bề mặt hành tinh đỏ
1967: Đây là năm đau thương nhất trong cuộc đua cho cả Mỹ và Liên Xô. Tháng 1, các nhà du hành Mỹ gồm Ed White, Gus Grissom and Roger Chaffee c.h.ế.t bởi một ngọn lửa bùng lên trong khoang tàu trên bệ phóng. Vài tháng sau đó, nhà du hành Vladimir Komarov cũng ra đi khi dù trong khoang Soyuz 1 không thể mở ra trên đường trở về bầu khí quyển Trái Đất.
21/12/1968: Tàu Apollo 8 của Mỹ trở thành con tàu có người lái đầu tiên lên Mặt Trăng, vòng quanh nó và trở về Trái Đất bình an vô sự
20/7/1969: Neil Armstrong và sau đó là Buzz Aldrin trở thành những người đầu tiên bước đi trên Mặt Trăng trong khi phi hành đoàn Michael Collins của họ tiếp tục bay vòng quanh Mặt Trăng trên Apollo 11. Điều này đã giúp Mỹ giành chiến thắng vang dội trong Cuộc đua Không gian với cuộc đổ bộ được phát trên truyền hình và được chứng kiến bởi 723 triệu người khắp thế giới.
Hậu Apollo 11:
11/4/1970: Nhiệm vụ Apollo 13 là vụ nổ trên tàu đầu tiên, may mắn là các phi hành gia đều sống sót
19/4/1971: Liên Xô phóng trạm vũ trụ đầu tiên. Nhiều phần của con tàu này sẽ trở thành những mảnh cốt lõi của Trạm Vũ trụ Quốc tế ISS sau gần 30 năm, vào tháng 11/2000
1/8/1971: David Scott, chỉ huy của nhiệm vụ Apollo 15 trở thành người đầu tiên lái xe trên Mặt Trăng. Ông cũng được ghi nhớ vì đã bày tỏ lòng kính trọng với những phi hành gia cả Mỹ và Liên Xô đã hi sinh trong quá trình phát triển thám hiểm không gian. Khi bước đi trên Mặt Trăng, Scott đặt một tấm biển ghi danh sách những người đã mất. Cùng với đó, anh ấy để lại một tác phẩm điêu khắc bằng nhôm nhỏ trong bộ đồ vũ trụ, do nghệ sĩ người Bỉ Paul Van Hoeydonck chế tạo.
15/7/1975: Khi căng thẳng giữa hai cường quốc dịu bớt, nhiệm vụ hợp tác Apollo-Soyuz được phóng đi. Với hai chuyến bay riêng biệt, tàu Apollo và Soyuz lên đến vũ trụ và hai chỉ huy là Tom Stafford và Alexei Leonov thực hiện cuộc bắt tay đầu tiên mang tầm quốc tế. Hành động này được xem như là biểu tượng kết thúc Cuộc đua Không gian, mở đường cho các nhiệm vụ chung trong tương lai như Trạm Vũ trụ Quốc tế ISS và chương trình Shuttle-Mir
Nguồn: sách Người hỏa tiễn, web Royal Museums Greenwich
Ảnh: Wikipedia “Space Race”
“Bức ảnh cho thấy Hoa Kỳ đã vượt qua Liên Xô vào năm 1965 và tăng trưởng mạnh nhất khi Apollo 8 lần đầu tiên bay vòng quanh Mặt Trăng vào mùa Noel năm 1968, sau đó là cuộc đổ bộ của Neil Amstrong và Buzz Aldrin lên Mặt Trăng vào năm 1969”
