(Đinh Trực)
Vùng miệt thứ Hà Tiên có một loài hải sản mà khi thấy được nó, nghe tên gọi của nó thì người ta không khỏi ngạc nhiên và phì cười vì cái tên rất ngộ nghĩnh…. con Cà xỉu..!
Cà xỉu là loài đặc sản có hình dáng độc đáo, có một không hai của vùng biển Hà Tiên mà các vùng miền khác không thể có được….?
Cà xỉu thuộc loại con hai mảnh ghép, “chân-liền-tay” phần trên là tay, phần dưới là chân. Nên hai mảnh vỏ của nó có hai chức năng khác nhau, một gọi là mảnh tay che phủ bề mặt bụng con vật; còn mảnh kia gọi là mảnh chân che phủ phần lưng, nơi mọc ra cái chân dài. Nó hoàn toàn khác với nhuyễn thể hai mảnh chỉ che phủ hai bên hông. Hai mảnh vỏ của cà xỉu có bản lề ở phía sau, đóng mở bằng cơ, nhưng luôn luôn trong tư thế mảnh có “chân trụ tấn” cắm xuống đáy bùn nước ở phía dưới, còn mảnh tay ở phía trên. Chỉ có mảnh tay mới cử động để hút nước vào lọc lấy thức ăn rồi phun nước ra. Chúng dễ bị phát hiện là do những tia nước phun ra.
Cà xỉu ở Hà Tiên sống tập trung ở bãi bồi ven biển, thường nằm sâu dưới bùn cát và người ta sẽ cào lên để thu hoạch chúng. Tương tự như con sò, Cà xỉu có vẻ bề ngoài giống như những loài hải sản có hai mảnh vỏ nhưng lại có sự đặc biệt là có cái râu dài và to. Cà xỉu không những có tên gọi lạ mà còn có hình dáng rất “lạ đời”. Bề ngoài, nó vừa giống một loài hải sản hai mảnh lại vừa giống một loài côn trùng với hai cái râu dài gấp hai ba lần chiều dài của cơ thể. Khi bắt được cà xỉu, người dân đem rửa thật sạch, tùy vào món ăn mà có cách chế biến…! Nếu muốn để dành ăn dần thì đem muối giống mắm ba khía ăn với cơm nguội rất ngon. Ngon ở độ giòn, dai, ngọt của cái “chân”, ngon ở cái cay của ớt, cái ngọt của đường thốt nốt, cái mặn của biển, cái nồng của tỏi…! Con Cà xỉa còn được chế biến thành các món ăn độc đáo như: Cà xỉa xào với khóm, tỏi ớt, món gỏi trộn với xoài xắt sợi hành phi thêm đậu phọng rang, rau răm, hành phi, giấm đường, ớt khoanh…chấm với nước mắm chua ngọt thì không gì sánh được… Cà xỉa còn được hấp với gốc sả giã nát sẽ có mùi thơm, thịt ăn rất thơm và càng ngon khi chấm muối tiêu chanh…. Thiên nhiên thật hào phóng, ban tặng cho từng vùng miền từng sản vật để trở thành món ăn đặc sản riêng….! Ngày nay, khi đến Hà Tiên, khách du lịch sẽ tìm cho bằng được con Cà xỉa và thưởng thức các món ăn nổi tiếng mang đậm nét của các hương và vị của…. cuộc đời….!
