Ăn vô độ vì ám ảnh cân nặng
Ngày 20/5, bác sĩ Nguyễn Kim Anh, Phòng rối loạn cảm xúc và rối loạn ăn uống (Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai) đã chia sẻ về ca bệnh mắc chứng ăn vô độ sau khi thất tình.
Bệnh nhân hiện là sinh viên đại học năm thứ 2, học giỏi, gia đình khá giả, không có tiền sử bệnh lý về thể chất hay tâm thần, tuy nhiên tính cách dễ xúc động, trầm tính. Gia đình có bà nội mắc rối loạn trầm cảm tái diễn.
Cách đây 2 năm, khi đang học lớp 12, bệnh nhân có tỏ tình với 1 bạn trai cùng lớp nhưng bạn trai từ chối với lý do bệnh nhân quá béo. Mặc dù lúc đó bệnh nhân cao 1m57, nặng 54kg, cơ thể khá cân đối.
Từ đó, bệnh nhân bắt đầu không hài lòng về cơ thể của mình, giảm cân bằng mọi cách như mua thuốc giảm cân trên mạng, mỗi ngày chỉ ăn 1 bữa, thậm chí bữa đó cũng chỉ là salad. Sau 6-7 tháng, bệnh nhân chỉ còn hơn 42 cân.
Bác sĩ Vũ Sơn Tùng và Nguyễn Kim Anh chia sẻ thông tin về chứng ăn vô độ tâm thần. Ảnh Diệu Linh
Nhưng lúc này, bệnh nhân lại thấy mình xấu vì quá gầy, quần áo rộng thùng thình, mặt hốc hác, cơ bắp nhão. Do đó, bệnh nhân lại tìm cách nạp calo một cách khẩn cấp bằng các bữa ăn nhiều calo. Tuy nhiên, ngay sao khi bệnh nhân ăn xong lại hối hận, tìm cách gây nôn hoặc uống thuốc nhuận tràng để thải đồ ăn vừa nạp vào.
“Những cơn thèm ăn của bệnh nhân tăng lên, mỗi tuần 3-4 lần, thậm chí cả vào nửa đêm. Việc ăn uống thất thường, mất ngủ khiến bệnh nhân mệt mỏi, không muốn đi học. Bệnh nhân cứ ăn vô độ rồi lại hối hận, hối hận xong lại thèm ăn.
Sau 8 tháng những cơn ăn vô độ ngày càng nhiều khiến bệnh nhân ngày càng cảm thấy chán nản, xấu hổ và bi quan, chán nản, ít tiếp xúc với mọi người, không hứng thú, dễ cáu gắt, kết quả học tập kém…”, bác sĩ Kim Anh chia sẻ.
Vào Viện Sức khỏe tâm thần, bệnh nhân được chẩn đoán ăn vô độ tâm thần, được điều trị bằng thuốc, kết hợp liệu pháp nhận thức – hành vi.
Sau một tháng bệnh nhân giảm các cơn ăn uống hơn, còn khoảng 1 cơn/ tuần, được ra viện. Sau 2 tháng, bệnh nhân cơ bản không còn cơn ăn nhiều, không còn buồn chán, tự tin, vui vẻ hơn.
Ăn vô độ – vòng luẩn quẩn của “hưng phấn ăn rồi lại hối hận”
Chia sẻ về chứng ăn vô độ tâm thần, bác sĩ Vũ Sơn Tùng – Phó trưởng phòng Điều trị rối loạn tâm thần cảm xúc, Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, ăn vô độ tâm thần đặc trưng bởi các giai đoạn ăn vô độ tái diễn.
Các bệnh nhân thường bận tâm quá mức đến cân nặng nên nhịn ăn sau đó lại “lên cơn” thèm ăn” rồi lại hối hận nên tìm cách “thải” đồ ăn mình vừa nạp vào bằng mọi cách tiêu cực như móc họng gây nôn, dùng thuốc xổ sau ăn để đào thải…
Bệnh nhân thường khởi phát ở tuổi vị thành niên và thanh niên, hiếm gặp ở trẻ trước tuổi dậy thì hoặc người trên 40 tuổi. Đặc biệt, bệnh chủ yếu gặp ở nữ giới, với tỷ lệ nữ/nam là 3/1. Tỷ lệ mắc bệnh cao nhất là ở phụ nữ 20-29 tuổi.
Bác sĩ Vũ Sơn Tùng tư vấn cho 1 bệnh nhân rối loạn tâm thần. Ảnh CTV
Bác sĩ Tùng nhấn mạnh, chứng ăn vô độ tâm thần thường gặp ở các bạn trẻ tuổi dậy thì, nhất là các em nữ. Đây là thời điểm các em có ý thức về giới tính, biết làm đẹp và “so đo” với những thần tượng mà mình yêu thích.
“Nhất là với trẻ bị miệt thị về cân nặng, bị chê béo, bị bắt nạt vì béo có thể sẽ gây nên những áp lực tâm lý lớn về hình thể khiến các em có những cực đoan trong ăn uống để giữ gìn hình thể. Tuy nhiên, khi cơ thể thiếu chất lại thúc đẩy những cơn thèm ăn của các em. Rồi các em lại lo sợ tăng cân trở lại nên tìm cách giảm cân cấp tốc…
Vòng luẩn quẩn này khiến nhiều thanh thiếu niên bị mắc chứng ăn vô độ tâm thần”, bác sĩ Tùng cắt nghĩa.
Theo bác sĩ Tùng, người mắc chứng ăn vô độ tâm thần thường bị rơi vào nỗi dằn vặt khôn nguôi về việc ăn uống. Họ hưng phấn khi ăn rồi lại đau khổ sau khi ăn, thèm ăn đến mức ăn quá nhiều rồi lại sợ hãi tăng cân trở lại… Vòng luẩn quẩn này khiến họ không thể ngừng ăn nhiều…
Bác sĩ Tùng cho biết, ăn vô độ tâm thần để lại hậu quả nặng nề về mặt thể chất và tinh thần nếu không được điều trị kịp thời.
Bệnh nhân mắc chứng ăn vô độ tâm thần bị cũng mắc thêm nhiều bệnh rối loạn tâm thần khác. Ảnh minh họa theconversation
Do thường xuyên ăn nhiều rồi lại gây nôn, bệnh nhân bị axit dạ dày trào lên họng gây viêm, đau họng, răng lợi bị axit phá hủy khiến xói mòn men răng, viêm lợi. Lạm dụng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc lợi sẽ gây rối loạn tiêu hóa.
Sự thiếu hụt dinh dưỡng ở người ăn vô độ có thể gây ra sự mất cân bằng nội tiết tố khiến bệnh nhân béo phì, kinh nguyệt không đều hoặc hoàn toàn không có kinh, giảm ham muốn tình dục…
Phương pháp thanh lọc thường xuyên có thể gây mất nước, rối loạn điện giải do nôn nhiều liên tục có thể dẫn đến loạn nhịp tim. Người mắc chứng ăn vô độ thường có huyết áp thấp, loạn nhịp tim, thiếu máu.
Ngoài ra, ăn uống vô độ với những dằn vặt, căng thẳng về tâm lý khiến cho chứng trầm cảm, rối loạn lo âu của bệnh nhân nghiêm trọng hơn.
Người bệnh mắc chứng ăn vô độ tâm thần sẽ có cảm giác chán nản về bản thân và vẻ ngoài của cơ thể, bận tâm quá mức về cơ thể; mệt mỏi và ít năng lượng; thiếu tự tin về bản thân đặc biệt là ngoại hình.
Cảm giác bất lực thậm chí bất mãn sâu sắc với hình dáng và kích thước cơ thể; cảm giác căm ghét bản thân sau khi ăn…
Người bị bệnh ăn vô độ tâm thần thường kèm thêm các rối loạn khác như rối loạn trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn tâm thần do sử dụng chất, rối loạn nhân cách, rối loạn giấc ngủ, rối loạn ám ảnh nghi thức..
“Các rối loạn tâm thần thứ phát có thể gây mệt mỏi, căng thẳng ảnh hưởng nặng nề đến khả năng giao tiếp, khả năng duy trì các mối quan hệ xã hội, làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Đặc biệt với người bệnh thanh thiếu niên, những rối loạn tâm thần khởi phát ở giai đoạn này có thể sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc hình thành nhân cách cho người bệnh trong tương lai”, bác sĩ Tùng nhận định.