Đâu là sự thật tàn nhẫn nhất về con người?

___

Vào năm 1961, Stanley Milgram, nhà tâm lý học của trường đại học Yale đã quyết định cố gắng tìm ra câu trả lời cho một câu hỏi đang gây phiền muộn cho tất cả mọi người sau khi Chiến tranh Thế giới thứ II kết thúc. Về mặt tâm lý học mà nói, làm thế nào mà những người lính Đức Quốc Xã lại có thể thực hiện những hành vi tàn ác mà họ đã làm như tra tấn và giết chết hàng triệu người vô tội? Rõ ràng không phải tất cả lính Đức Quốc Xã đều là những kẻ tâm thần, chỉ muốn giết người cho vui. Vậy thì làm thế nào, vì ý định và mục đích gì mà những người đàn ông bình thường này lại giết những người khác mà không hề cảm thấy tội lỗi?

Ông đã thiết lập ra nghiên cứu nổi tiếng mang tên Sự Phục Tùng Milgram. Trong nghiên cứu này, một người tham gia được chọn để làm “giáo viên” và được nói ràng họ đang kiểm tra một người tham gia khác (đóng vai trò là “học viên”) về các kỹ năng hồi tưởng. Mỗi lần “học viên” trả lời sai, “giáo viên” sẽ được hướng dẫn thực hiện những lượt sốc điện với mức độ nghiêm trọng tăng dần.

“Học viên” là một diễn viên được trả thù lao, và những cú sốc điện không hề có thật. Nhưng “giáo viên” không hề biết gì về điều này. Họ tin rằng họ đang trừng phạt người khác vì những câu trả lời sai bằng cách tiến hành những cú sốc điện ngày càng đau đớn.

“Học viên” bị trói vào một thứ trông giống như một chiếc ghế điện, tách biệt khỏi “giáo viên” để cho họ chỉ có thể nghe mà không nhìn thấy lẫn nhau, và thí nghiệm bắt đầu. Lúc đầu, hầu hết các câu hỏi đều được học viên trả lời đúng, và giáo viên chỉ thực hiện vài cú sốc điện, điều đó có vẻ như đã gây ra một chút khó chịu.

Sau đó học viên bắt đầu trả lời câu hỏi sai càng lúc càng nhiều. Các nhà nghiên cứu sẽ kích động giáo viên, và từ một người bình thường đã biến thành một kẻ nguy hiểm để tiến hành thêm các cú sốc điện. Học viên bắt đầu la hét và đập vào tường sau mỗi lần như vậy, van xin dừng lại, (giáo viên không hề hay biết đó là những âm thanh được thu sẵn) và khi các cú sốc điện ngày càng trở nên mạnh hơn, bên kia rơi vào im lặng, không trả lời câu hỏi nữa, cho thấy rằng học viên đã bất tỉnh. Các nhà nghiên cứu vẫn kích động các giáo viên tiếp tục sốc điện học viên khi họ không trả lời câu hỏi. Những cú sốc mạnh hơn nữa, đạt đến ngưỡng chết người.

Ban đầu Milgram dự đoán rằng 1 trên 100 người sẽ thực hiện cú sốc điện mà họ tin rằng có thể gây chết người. Kết quả là 70 trên 100 người tham gia đã đồng ý làm theo, tin rằng mình đang sốc điện một người đến chết một cách tàn nhẫn, đơn giản chỉ vì họ được hướng dẫn làm như vậy. Hai phần ba số người sẽ phục tùng những yêu cầu được đưa cho mà không thắc mắc gì, kể cả là việc giết chết một người khác.

Tôi muốn thêm chút thông tin. Một vài người trong số họ đã vô cùng căng thẳng khi họ trừng phạt “học viên”. Một vài người bật khóc. Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng họ đã đồng ý và nếu họ không thực hiện thì thí nghiệm này là vô ích.

Sau cuộc thử nghiệm, một vài người tham gia đã mắc phải các triệu chứng giống như Rối loạn tâm lý sau sang chấn.

Con người được “thiết kế” để phục tùng người cầm quyền, nhưng đối với những người có tri thức và được đào tạo, họ có thể bắt đầu thắc mắc những hành động này và từ chối thực hiện một cách dễ dàng hơn. Điều này nên được thực hành ở trường học để có thể tránh được sự phát triển của chế độ độc tài.

Chế độ độc tài luôn bắt đầu với những bước nhỏ, dần dần bình thường hoá việc làm mất nhân tính “của những người khác” và yêu cầu sự phục tùng tuyệt đối.

Các nhà nghiên cứu sử dụng bốn lời kích động mỗi lần để khiến cho người tham gia tiếp tục nếu họ tỏ ra không sẵn lòng thực hiện.

“Xin hãy tiếp tục”

“Thí nghiệm yêu cầu bạn phải tiếp tục”

“Việc bạn tiếp tục và tuyệt đối cần thiết”

“Bạn không có sự lựa chọn nào ngoài tiếp tục”

Nếu họ vẫn không làm theo sau lời kích động cuối cùng thì thí nghiệm sẽ được dừng lại, hoặc sau khi họ cho sốc điện mức tối đa là 450 volt ba lần liên tiếp.

Những người tham gia đã bị chấn thương tinh thần. Sau thí nghiệm này, hội đồng quản trị tâm lý học đã xem xét và viết lại các quy tắc để ngăn chặn các thí nghiệm Milgram khác, mà có thể gây tác động tiêu cực lên những người tham gia.