Tham khảo 8 chất dẫn truyền thần kinh căn bản ở phần trước, bạn có thể hình dung sơ bộ bạn đang có chất dẫn truyền thần kinh nào trội thông qua tính cách. Và tính cách của bạn cho biết manh mối về sự cân bằng giữa các chất, chất nào cao, chất nào thấp.
Nếu môi trường và công việc không phù hợp với loại hồ sơ của bạn, nó có thể tạo ra sự mệt mỏi, giảm động lực, phản ứng căng thẳng cao hơn và diễn ra sự trì hoãn. Đó không phải là lỗi của bạn, đơn giản bạn không chọn đúng vị trí giành cho bản thân bạn.
Yếu tố quyết định là di truyền, bạn được thừa hưởng những chất dẫn truyền ấy từ chính những người sinh ra bạn, dù bạn tin hay không thì tính cách của bạn được tạo ra từ chính bố mẹ của bạn, sẽ khác đi đôi chút nếu bạn tiếp xúc với ngoại cảnh, môi trường mới nhiều hơn. Tóm lại, mọi người có các kiểu tính cách khác nhau bởi vì họ có mức độ di truyền khác nhau của một số chất dẫn truyền thần kinh chính: dopamine, serotonin và norepinephrine.
Loại 1: Dopamine thấp, bạn sẽ có xu hướng tìm kiếm sự mới lạ, dễ bị điều mới mẻ kích thích. Theo một cách nào đó, bạn là kẻ nghiện adrenaline – thích cảm giác thỏa mãn.
Loại 2: Norepinephrine thấp. Nhưng norepinephrine lại liên quan đến sự tự tin và cảm giác tự tại, vì thế bạn sẽ có xu hướng tìm kiếm phần thưởng để tăng mức norepinephrine, cũng có thể là từ phần thưởng xã hội (như làm người khác hài lòng, yêu quý bạn. Bạn được xếp vào những người phụ thuộc vào phần thưởng.
Loại 3: Serotonin thấp. Bạn không thích sự thay đổi, bạn hài lòng việc gì đó lặp đi lặp lại. Bạn có đam mê và kiên trì. Bạn được xếp vào kiểu người tránh rủi ro.
LOẠI 1: NGƯỜI TÌM KIẾM MỚI LẠ
▶️Loại này có liên quan đến hoạt động dopaminergic thấp. Có nghĩa là tất cả hành động của nhóm người này chủ yếu là để tăng dopamine. Baseline dopamine thấp và các receptor (cơ quan thụ cảm) của họ khá nhạy cảm. Trong một số trường hợp nào đó, các receptor này tự dưng sẽ tạo ra rất nhiều dopamine, tạo cảm giác hưng phấn tức thì.
▶️Vì các cơ quan thụ cảm rất nhạy cảm nên nó tạo cho bạn cảm giác bị “nghiện”, và bạn luôn phải đi tìm cảm giác dopamine được dâng cao đó. Nếu bạn thuộc nhóm người này, bạn cần sự phấn khích và các hoạt động cường độ cao (hoặc “các trò cảm giác mạnh” giúp adrenaline tăng cao). Bạn sẽ là người cả thèm chóng chán, ham vui nhưng cũng dễ cảm thấy chán, bản tính tò mò và có thể là người nóng tính.
▶️Bạn thích sự mới lạ, hướng ngoại và làm tốt các tình huống xã hội. Và vì thế bạn có tính rất cạnh tranh. Bạn luôn sẵn sàng những thử thách và thích học những kỹ năng mới.
💮Môi trường của bạn: Hiển nhiên không phải là công việc văn phòng với 8 tiếng ngồi yên một chỗ được rồi. Bạn có thể thử những công việc mang tính sáng tạo, dự án, những công việc mang tính cạnh tranh, sống còn.
LOẠI 2: PHỤ THUỘC PHẦN THƯỞNG
▶️Loại này có mức baseline norepinephrine thấp. Giống như mô tả, chất dẫn truyền thần kinh này ngoài việc thúc bạn cảm thấy phấn chấn, nó còn tạo cho bạn cảm giác tự tin và tích cực. Ngược lại nếu chất này thấp sẽ dẫn đến trạng thái trầm cảm, thiếu năng lượng cũng như mất động lực. Nghĩa là nếu bạn thuộc nhóm người này, bạn phải luôn tìm cách tăng nồng độ norepinephrine của mình lên, rủi ro cũng sẽ dễ gây nghiện – nghiện được tán thưởng, được khen ngợi.
▶️Đây là nhóm “người làm hài lòng mọi người” điển hình, là người có lòng tự trọng và tử tế với người khác. Nếu bạn thuộc nhóm này, bạn cực kì thích được quý mến, tôn trọng và thậm chí là được ngưỡng mộ.
▶️Bạn luôn tìm cách để làm tốt các tình huống xã hội bởi vì bạn muốn bản thân bạn được đánh giá cao. Bạn hòa đồng, đồng cảm và có khả năng nhạy cảm cao với các tín hiệu xã hội, Bạn thực sự quan tâm đến người khác, cũng vì điều này bạn dễ bị lợi dụng và lấy lòng bạn.
▶️Loại tính cách này sẽ làm bất cứ điều gì để giúp đỡ người khác, thậm chí là tự tước đoạt của bản thân. Bạn được thúc đẩy bởi muốn trông đẹp mắt trước mặt người khác và được yêu thích. Thậm chí bạn sẽ có suy nghĩ rằng “Không có gì tồi tệ hơn là làm ai đó thất vọng”. Vì thái độ đó, bạn sẽ cố gắng rất nhiều để đạt được mục tiêu của mình.
💮Môi trường của bạn: Còn gì phù hợp hơn là những công việc mang tính giao tiếp và xã hội như dịch vụ, bán hàng, chăm sóc khách hàng. Bạn có thể là một nhà tham vấn, điều trị tâm lý hay các dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Ngoài ra bạn có thể chọn một công việc có sức ảnh hưởng và lan tỏa như KOL, diễn giả hoặc các ngành xuất hiện trước công chúng.
LOẠI 3: NGƯỜI TRÁNH RỦI RO
▶️Loại này có mức baseline serotonin thấp. Serotonin thấp có thể khiến bạn dễ mệt mỏi, cảm thấy muộn phiền. Nếu bạn nằm trong nhóm này, bạn sẽ muốn tránh những tình huống khó chịu, trách phạt và xung đột hơn so với nhóm khác. Bạn chỉ cảm thấy thoải mái nhất trong những tình huống quen thuộc mà bạn có thể kiểm soát.
▶️Bạn sẽ có xu hướng nhút nhát và sống nội tâm hơn. Có một điều rủi ro là bạn luôn có nguy cơ bị chỉ trích, ngay cả khi những lời chỉ trích mang tính xây dựng cũng làm bạn lo lắng. Mức độ lo lắng này của bạn sẽ dẫn đến sản xuất quá mức cortisol, ảnh hưởng rất nhiều đến thể chất.
▶️Những thay đổi bất ngờ của kế hoạch thực sự làm bạn khó chịu và gây ra phản ứng căng thẳng rất lớn. Bạn là những người lập kế hoạch cẩn thận, đặc biệt khi đối mặt một tình huống cực kỳ rủi ro, bạn vẫn có thể tổ chức tốt. Nhưng phía sau đó bạn có thể bị ức chế (under stress) dẫn đến bạn dễ bị trì hoãn và thiếu quyết đoán.
▶️Vì thế cũng dễ hiểu bạn sẽ không thích những sự mới mẻ thay đỏi, bạn sẽ thích một chiếc máy vi tính cũ, có thể nó chạy chậm, nhưng bạn cảm thấy hài lòng vì ở đó nó có đầy đủ những thứ bạn cần hơn là đổi một chiếc máy tính mới. Bù lại bạn sẽ có sự tập trung cao độ, là người tuân thủ kết hoạch, kỷ luật, bạn cầu toàn đến mức có thể theo “Chủ nghĩa hoàn hảo”.
💮Môi trường của bạn: Hoàn toàn không thể cạnh tranh, bạn có thể chọn một công việc và cứ làm, có thể là nhân viên văn phòng, kỹ thuật viên, kỹ sư, công nghệ thông tin… những công việc chỉ có 1 mình bạn sống cùng với công việc ấy. Nhóm người này còn có một tên gọi khác là “Chuyên gia kỹ thuật”.
ℹ️Có thể đọc xong 3 nhóm người đặc trưng này bạn sẽ biết mình nằm trong nhóm nào, hoặc bạn có thể thấy mình nằm trong 2/3 nhóm, hoặc cả 3 nhóm nhưng mỗi nhóm một ít. Điều này không có gì lạ, vì có thể bạn sẽ thiếu nhiều nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh cùng lúc tại thời điểm nào đó, các chất này có thể tăng giảm liên tục trong ngày, nên đó cũng là lý do vì sao bạn cảm thấy khó hiểu chính bạn.
